در شرایطی که یک سوم از جمعیت جهان با مشکل کمبود آب دست و پنجه نرم می کنند پیش بینی می‌شود با آفزایش کمبود آب در جهان، در آینده نزدیک، بحران آب به یک معضل جهانی تبدیل شود.
با کمبود روز افزون منابع آبی در جهان، مشکل تغذیه و تامین غذا نیز به شدت خودنمایی می کند. در حال حاضر برای تامین غذای کافی در جهان باید منابع آبی 2 برابر باشد. این موضوع در صورتی حاد تر هم می شود که شهری شدن جوامع نیز نیازمند تغذیه غنی تر و استفاده از برنامه غذایی مانند گوشت، ماهی و شیر است ودر نتیجه نیازمند منابع آبی بیشتری است؛ زیرا تهیه یک وعده غذای گوشتی تقریبا نیازمند دو برابر آب نسبت به تامین یک وعده غذای گیاهی است. از طرف دیگر در جوامع صنعتی، صنایع نیز نیازمند منابع آبی بیشتری هستند.
به گفته کارشناسان، با توجه به نرخ فعلی توسعه در جهان ما قادر به تامین منابع آبی برای تولیدکنندگان نخواهیم بود و در نتیجه در تامین غذای کافی نیز مشکل خواهیم داشت. اما تنها راه حل مناسب برای این که چه طور با مشکل کمبود آب زندگی کنیم این است که راه بهتر استفاده کردن از آن را یاد بگیریم.
مدیریت کارآمد منابع آب هم برای کشاورزان، هم برای محیط زیست و هم برای همه مردم اثر بخش است. کشاورزان به ابزار جدیدی دست یافته اند تا بتوانند با میزان آب کمتری محصول بیشتری تولید کنند. آنها روش های دقیقتری مانند آبیاری قطره ای و بارانی را اتخاذ کرده اند. به طور نمونه در نپال و هند کشاورزان از روش آبیاری کم هزینه ای مانند آبیاری قطره ای برای کشت سبزیجات استفاده می کنند.
در صحرای آفریقا نیز با اتخاذ روشهای نوین و باکشت محصولات متنوع، استفاده از کود شیمیایی و مدیریت خاک با میزان بسیارکمی آب محصولات بیشری کشت می شود.
با اخذ روشهای نوین و کارآمد کشورزان میزان برداشت محصول خود را در هر هکتا به در برابر افزایش داده اند که این به معنی تولید 2 برابر محصول با استفاده از همان میزان آب است.
در دو دهه گذشته در آسیا کشورزان با استفاده از پمپ و منابع آب زیر زمینی با اطمینان کافی برای تولید محصولات کشاورزی استفاده می کردند. کشاورزان در این منطقه برای ذخیره سازی آب با هم رقابت می کنند و همواره از روش های سنتی استفاده می‌کنند و زمین خود را پر از آب می کنند.
جوامع کشاورزی در حال سازمان دادن انجمن هایی برای ایجاد مدیریت آبیاری اثر بخش هستند اما این تغییرات با سرعت بسیار کمی در حال انجام است، زیرا هنوز در بسیاری از مناطق آسیا از سیستم‌های آبیاری نامناسب استفاده می شود که این امر باعث می‌شود برای تولید محصولات کشاورزی بیشتر از 2 برابر آب مصرف شود. این مسئله بسیار مهم است که با وحود این که آب در طبیعت دردسترس همه هست، اما بسیاری از کشاورزان با روش های ناکارآمد آب را هدر می دهند و آب کافی برای کشت محصول ندارند.
مشکل دیگری که در بحران آب وجود دارد این است که کشاورزان بیشتر منافع شخصی خود را در نظر می گیرند و روش های سنتی را ترجیح می دهند چراکه استفاده از منابع آبی برای شهرها را به نفع خود نمی دانند. از طرف دیگر نیز اندک بودن بهای آب نیز باعث می شود افراد انگیزه ذخیره کردن آب را نداشته باشند.
کشورهای فقیر توانایی سرمایه گذاری در پروژه های آبی بزرگ را ندارند و برای همین مسئله نمی توانند ذخیره ساری مناسبی داشته باشند. برای مثال ذخیره سازی آب در کشورهایی مانند آمریکا و استرالیا چهار برابر میزان ذخیره سازی در کشورهای آفریقایی است.
با این همه موسسه بین اللملی مدیریت آب و سازمان های تحقیقاتی دیگر راه های بهره برداری کم هزینه از منابع آبی و را شناسایی کرده اند. این موسسه به کشاورزانی که منابع آبی کمی در اختیار دارند توصیه می کند از روش آبیاری قطره ای استفاده کنند که بسیار کم هزینه است در صورتی که روش های آبیاری مرسوم هزینه ای معادل 4 هزار دلار در هر هکتار را در بر دارد. اما این مسئله هم وجود دارد که مهار کامل مشکل آب که ناشی از تغییرات آب و هوایی نیز هست امکان ندارد .
شاید به همین دلیل است که در جوامع صنعتی و توسعه یافته، در سال‌های اخیر کشاورزان بسیار مورد توجه قرار گرفته اند چراکه کارشناسان معتقدند کشاورزان می توانند سهم عمده ای در حل بحران آب داشته باشند. به نظر می رسد برای حل بحران آب باید سیاست هایی اتخاذ شود که کشاورزان در کنار دولت ها تشویق شوند تا در زمینه مدیریت آب سرمایه گذاری کنند زیرا بدون مدیریت آب و سرمایه گذاری در پروژه های زیربنایی صنعت آب حل این بحران غیر ممکن است .
بی‌بی‌سی- 7 مارس 2009/ ترجمه: محمدحسین شریعتمدار
نظر شما