مسئولان اعتقادی به اهمیت وکالت ندارند

سپیده سعیدی : عدم آگاهی مردم به حقوق فردی شان در بیشتر موارد باعث بروز معضلاتی می شود که آنها را تا ماه ها و شاید تا سالها در گیر دادگا ه های قضایی می کند و همواره وجود وکیل در کنار مردم خود از بروز بسیاری از این معضلات می کاهد . اما مدتهاست که دارا بودن و برخورداری از یک وکیل حقیقی در کنار افراد مسئله ای غیر ممکن در ایران به نظر می رسد و شاید همین غیر ممکن باعث شده تا بیشترین افراد در دادگاه های کشور ملاحظه شوند . بهمن کشاورز رییس انجمن کانون وکلای ایران وقوع بسیاری از معضلات حقوقی در ایران را ناشی از عدم آگاهی مردم از حقوق شان می داند
این روزها مسئولان در قوه قضاییه در صدد ایجاد امکاناتی هستند تا هر فرد بتواند برای انجام کارهای حقوقی اش از دانش وکیل بهره برد . در این رابطه توضیح دهید و اینکه چرا در ایران این امکان تا کنون وجود نداشت ؟
در این رابطه باید بگویم که تا کنون فرهنگ استفاده از وکیل در کشور ما وجود نداشت البته در این راستا حتی مسئولان نیز لزوم استفاده از وکیل را در کشور درک نکرده بودند چرا که تا کنون این مسئله که هر فرد باید یک وکیل داشته باشد در ایران مطرح نشده بود .اگر فرهنگ استفاده از وکیل در جامعه توسعه پیدا کند و شناخته شود مسلما بسیاری از مشکلات حل خواهد شد و اینکه ویژگی هایی نیز در این اقدام وجود دارد .اول آنکه اول آنکه افرادی که به غلط تصور حقی برای خود دارند ومی خواهند برای مطالبه و یا گرفتن آن به دادگستری مراجعه کنند پس از مذاکره و مشورت با وکیل متوجه می شوند که یا حقی ندارند و یا عدله آنها برای مطالبه حق کفایت نمی کند بنابراین اگر افرادی منطقی باشند از طرح دعوا منصرف خواهند شد و به این ترتیب بار محاکم در دادگستری کاهش خواهد یافت .دومین مسئله ای که در این راستا می توان عنوان کرد این است که افراد پس از دستگیری در ایران به خاطر عدم وجود وکیل در زندگی شان نمی دانند که نباید شروع به حرف زدن در حضور افراد دیگر کنند . اما اگر به طور معمول با وکیل مشورت کنند متوجه خواهند شد زمانی که تحت تعقیب هستند و دستگیر می شوند می توانند کلا سکوت اختیار کنند و هیچ چیز نگویند و بیان هر مطلبی را موکول به حضور وکیل نمایند واضح است که اگر افراد این مطلب را رعایت نکنند رفتارشان منجر به گرفتاری شود در این صورت اگر چنین برخوردهایی متداول شود و جنبه همه گیر پیدا کند ناچار دستگاه قضایی و اجرایی و افراد مامور به پی گیری قضایا می شوند
در صورتی که پرونده ای از متهم بدون حضور وکیل به دادگاه رود چه پروسه ای طی خواهد شد ؟
هم اکنون وقتی پرونده به دادگاه می آید بدون اینکه در مراحل تحقیق وکیل حضور داشته باشد همواره این شائبه وجود دارد که آنچه متهم گفته یا در نتیجه اعمال فشار بوده و یا به نحوی فریب خورده است و ممکن است حرفهای او نتیجه امید بستن به وعده های واهی باشد . در حالی اگر تحقیقات مقدماتی در حضور وکیل انجام گیرد طبعا این شبهات مرتفع می شود
حضور وکیل در روزمرگی های افراد به لحاظ حقوقی تا چه اندازه لازم و تاثیر گذار است ،تا آنجایی که نیاز به وجود وکیل در کنار افراد بسیار احساس می شود ؟
اگر افراد در مسائل اقتصادی ومعیشتی خود با وکلا مشورت نمایند از بسیاری از ضررها و زیان ها خودداری می نمایند . در این مورد حتی مشورت قبل از ازدواج یا طلاق ،خرید و فروش ملک ،اتومبیل و یا حتی وصول انواع وام ،سرمایه گذاری و اقدامات اقتصادی دراز مدت و کلان بهتر است با مشورت وکیل انجام شود
چرا تا کنون این مهم در ایران تحقق پیدا نکرد نیاز به داشتن وکیل برای هرفرد حقیقی و حقوقی جدی انگاشته نشد هم از سوی مردم و هم مسئولان ؟
علت را باید در عدم نا آگاهی مردم جویا شد اینکه مردم در بیشتر موارد از حق و حقوق شخصی شان با خبر نیستند .این را نمی توان بر گردن بی توجه مسئولان انداخت تا نیاز نباشد و این نیاز اعلام نشود خوب طبیعتا اقدامی صورت نخواهد گرفت من در این رابطه بارها گفته ام و بارها  نوشته ام ما باید مردم را در جریان یک آموزش عمومی برای یاد گیری و آگاهی از حقوق شان قرار دهیم این آموزش را می توان با همکاری قوه قضاییه و سازمان صدا وسیما دنبال کرد و حتی می توان وزارت آموزش را در این جریان انداخت تا کودکان و نوجوانان افرادی آگاه در زمینه مسائل حقوقی خویش باشند . البته نمی خواهم در این راستا قوه قضاییه و ارگانهای مربوطه را بی تقصیر بدانم .به هر حال آنچه مسلم است آن است که قوه قضاییه و ارگانهای دولتی مربوطه مسئله وکیل و وکالت را جدی نمی گیرند و همواره این نیاز را به صورت پدیده ای لوکس فرض می نمایند که نیاز به عمومی شدن آن نیست این در حالی است که باید در نظر داشته باشیم که بسیاری از پرونده های مشکل دار در دادگاه های کشوربه خاطر همین عدم آگاهی های مردم است . به هر حال باید در نظر داشته باشیم که این مقوله باعث می شود بسیاری از تنش ها بیم مردم و دادگاه ها کاهش پیدا کند و شکایات مطروح در دادگاه ها کم شود همچنین ورودی پرونده ها ی دادگستری تقلیل یابد در اینجا باید عنوان کنم که بی شک با آرامش مسئولان به دیگر مسائل رسیدگی می کنند . مورد مهمی که من همیشه بدان اشاره می کنم آن است که بسیاری از طرفهای دعاوی همواره به اشتباه می افتند و می انگارند که حق با آنهاست و همین امر دعوا را طولانی تر و غیر قابل حل می نماید . وجود وکیل آگاه در میان این دعوا ها قطعا یک حرکت مخرب را تبدیل به حرکتی عادی می نماید .
ایجاد چنین امکاناتی برای مردم چه هزینه ای برای دستگاه های مسئول دارد ،اینکه امکانی فراهم شود تا هر فرد حقیقی و حقوقی برای خود وکیل داشته باشد ؟
کانون های وکلای ایران ریالی هزینه برای دولت ،خزانه و بیت المال ایجاد نمی کند .پرورش وکیل یعنی جلب کار آموز و آموزش و تبدیل کردن آن به یک وکیل پایه یک با هزینه خود وکالت . در سال 1388 قوه قضاییه تصویب کرد به وکیل هر پرونده تسخیری 2 میلیون ریال حق الوکاله بدهند همچنین به وکلایی که کارهای معاضدتی را انجام می دهند .در اینجا باید توضیحی درباره چگونگی کار وکلای معاضدتی بدهم . که با پرداخت حق الوکاله به وکلای معاضدتی امیدواریم که پرداخت شود اما توجه داشته باشید که مبلغ 200 هزار تومان برای یک پرونده قتل و جرائمی که ممکن است به سنگسار و اعدام یا حبس ابد منجر شود رقم قابل ملاحظه ای نیست . ضمن آنکه باید عنوان کنم وکلای کانون وکلا سالهای دراز است که به ارائه خدمات تسخیری بدون دریافت کوچکترین وجهی مشغول بوده اند زیرا رقمی که قبلا برای وکلای تسخیری پیش بینی شده بود هر پرونده 7500 تومان بود که پس از کسر مالیات به رقمی در حدود 6200 تومان می رسید یعنی هزینه رفت و آمد وکیل از منزلش تا دادگاه .
درمورد وکلای معاضدتی توضیح دهید ؟
وکالتهای حقوقی در مورد کسانی مطرح می شود که دعوای مدنی یا حقوقی دارند و به لحاظ نداشتن دارایی و عدم دسترسی به دارایی خود توان پرداخت حق الوکاله ندارد .کانون های وکلا پس از احراز صحت این نیازمندی برای ایشان وکیل معاضدتی تعیین می کنند که حق الوکاله خود را در صورت پیروزی و موفقیت در دعوا به حکم دادگاه از طرف مقابل می گیرد . با عنایت به اینکه وکلا بر حسب سابقه و تخصص هایشان و سایر عوامل حق المشاوره و حق الوکاله های متفاوتی مطالبه می کنند کسانی که قادر به پرداخت این دو هزینه هستند به هر حال وکیلی را که کار کردن اش در توان مالی ایشان باشد پیدا خواهند کرد و اگر به طور کلی قادر به پرداخت حق الوکاله نباشند خدمات معاضدتی و تسخیری برای ایشان وجود دارد که مشکلات ایشان را حل می کند .
شما در ابتدا اشاره به فرهنگ سازی در این زمینه کردید چگونه می توان وابستگی به وکیل شخصی را فرهنگ سازی کرد ؟
عدم رواج فرهنگ وکالت و فرهنگ سازی در این زمینه ناشی از بی اعتنایی یا بی اعتقادی مسئولان به اهمیت وکالت است . در بسیاری از مواقع شاهدیم که چگونه در سریالهای تلویزیونی حتی از وکیل به عنوان شخصی منفی یاد می شود که این طرز نگاه همواره مورد انتقاد کانون وکلای ایران است که خوشبختانه جامعه از این طرز نگاه مبراست و تاثیر نمی پذیرد . در ضمن در ادامه باید به منظور احتراز از بی انصافی مسئولان چه در قوه قضاییه و چه در قوه مجریه بگویم که آنها کاملا به نقش وکلا در جامعه واقف هستند و عقیده خود را در این رابطه صریحا به زبان می آورند
کدامیک از ارگانها و نهاد ها می تواند در این فرهنگ سازی نقش به سزایی داشته باشد ؟
به نظر بنده تشکیلات آموزش قوه قضاییه و آموزش دادگستری های استانها در این مورد می توانند نقش عمده ای را ایفا نمایند .این راه را می توان با همکاری های صدا و سیما ،وزارت آموزش و پرورش و کانون های وکلا ی ایران به خوبی پیمود . البته اداره آموزش دادگستری استان تهران به طور کلی در زمینه استفاده از وکیل باید به فرهنگ سازی اقدام کند گرچه در زمینه آموزش بسیار فعال است .