کارشناسان می‌گویند یکی از بزرگ‌ترین تاثیرات را صنعت سیمان از شرایط فعلی گرفته درحالی‌که به نظر می‌رسد صادرات این کالا نیز با فراز و فرودهای زیادی همراه است. با این حال یکی از موضوعاتی که طی سال‌های اخیر در این صنعت مهم به نتیجه روشنی دست نیافته عرضه این محصول در تالارهای بورس کالا است؛ موضوعی که موافقان و مخالفانی را در میان فعالان این صنعت به خود جلب کرده است. در این بین رایزنی‌هایی که در سال‌های اخیر و در زمان مدیریت حسین پناهیان برای عرضه سیمان در بورس کالا صورت گرفته بود تا‌کنون اجرایی نشده است. کارشناسان مخالف عرضه سیمان در بورس کالا معتقدند که عرضه سیمان در بورس کالا با شرایط کنونی مقرون به صرفه نیست، زیرا معافیت مالیاتی که برای تولید‌کننده مزیت عرضه محصول در بورس کالا به شمار می‌آید نمی‌تواند پوشش‌دهی هزینه‌های کارمزد و حمل‌ونقل را در پی داشته باشد و عرضه سیمان در بورس کالا برای دوره رونق اقتصادی و در دوره پر‌تقاضا می‌تواند صورت گیرد.
در برابر، موافقان عرضه این محصول در بورس کالا می‌گویند عرضه سیمان می‌تواند مانند سایر محصولات میزان تقاضای واقعی را شفاف کند و از طرف دیگر باعث می‌شود قیمت‌ها شفاف‌تر شود. ظرفیت تولید سیمان کشور حدود 80 میلیون تن است که در 71 کارخانه و 91 خط تولید انجام می‌شود، همچنین 17 میلیون تن خط تولید در حال نصب در این صنعت است. در حال حاضر برخی کارخانه‌های سیمان به دلیل مشکل مالی کوره‌های خود را خاموش کرده‌اند و فقط آسیاب سیمان مشغول به‌کار است که این وضعیت در تاریخ این صنعت بی‌سابقه بوده است. از سویی رکود حاکم بر بخش مسکن و ساخت‌وساز و کاهش پروژه‌های عمرانی دولت و کسری بودجه موجب افت شدید ظرفیت واحدهای تولیدی زیر‌مجموعه این بخش و کسادی کسب‌و‌کار بیش از 200 رشته شغلی مرتبط با آن شده است. مطابق آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران، در 5 ماه اول سال 94 تعداد پروانه‌های ساختمانی صادر شده در تهران نسبت به دوره گذشته 43درصد کاهش داشته است. از سوی دیگر به‌دلیل رکود موجود در بازار و کاهش گردش نقدینگی (به‌دلیل سرمایه‌گذاری در بانک‌ها و کاهش رغبت سرمایه‌گذاری در صنعت) شیوه انجام مبادلات تغییر یافته و بخشی از آن به‌صورت غیر‌نقدی و انجام تهاتر صورت می‌پذیرد که منجر به مضاعف شدن مشکلات تولیدکنندگان برای تامین هزینه‌های اولیه خود مانند مواد اولیه انرژی، حقوق و... شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهند صنعت سيمان به دليل افزايش هزينه‌ها، دشواري فضاي كسب و كار، كاهش تقاضاي بازار و ورود توليدكنندگان جديد و قيمت‌شكني بعضي از رقبا، سودآوري كمتري دارد، ليكن اين سود به دليل عدم تكيه بر مواد اوليه وارداتي در مقايسه با ساير صنايع صنعتي باثبات و تضمين‌شده‌تر خواهد بود.
تولید و مصرف سیمان در کشور
از اوایل سال 1387 که طرح‌های توسعه سیمان شروع شد و به بهره‌برداری رسید و برخی کارخانه‌های جدید راه‌اندازی شدند، ظرفیت تولید به‌طور چشمگیری افزایش یافت. البته این افزایش تولید با افزایش مصرف ناشی از طرح‌هایی همچون مسکن مهر همراه شد و سرمایه‌گذاری در صنعت سیمان به‌طور چشمگیری رشد کرد، به‌طوری که ظرفیت تولید بین سال‌های 1387 تا 1393 نزدیک به 50 درصد افزایش یافت. با شروع رکود بازار مسکن ازیک طرف و کاهش درآمدهای دولت به دلیل کاهش میزان صادرات نفت که حاصل تحریم‌های بین‌المللی بود تولید سیمان از مصرف آن پیشی گرفت و با اشباع بازار مصرف داخلی بسیاری از طرح‌های توسعه از راه‌اندازی بازماند و نرخ رشد ظرفیت کاهش جدی یافت. بررسي رشد مصرف سيمان طي پنج سال گذشته نیز حاكي از آن است كه در سال 1389 بالاترين رشد مصرف (182 درصد) ثبت شده كه ناشي از افزايش ساخت و ساز در مسكن مهر بوده است. در این بین بررسی‌های ریزتر آماری نشان می‌دهد مجموع تولید سیمان کشور در سال 2015 معادل 58 میلیون و 700 هزار تن بوده است که این میزان تولید نسبت به تولید سال 2014 افت 12 درصدی را نشان می‌دهد و به این ترتیب رتبه چهارم ایران در بین تولیدکنندگان بزرگ سیمان جهان در سال 2014 به رتبه هفتم در سال 2015 تنزل یافت. همچنین بر اساس آمارهای جهانی ایران هفتمین مصرف‌کننده بزرگ سیمان در جهان است که مصرف داخلی سیمان در کشور ما در سال 2015 معادل 48 میلیون و 600 هزار تن بود که نسبت به سال 2014 افت 9 درصدی را نشان می‌دهد.
صادرات سیمان
با توجه به اینکه سیمان کالایی حجیم است، این امر سبب شده تا از عواملی نظیر مسافت یا هزینه ترابري و بهاي سوخت و هزینه‌های بالای انبارداری تاثیر بپذیرد. به این ترتیب همواره شعاع صادراتی این محصول محدود بوده و تولید آن وابسته به مصرف است و با نوسان بازار مصرف نوسان خواهد داشت. در سال 93، ایران با صادرات بیش از 18 میلیون تن بزرگ‌ترین صادر‌کننده در جهان محسوب می‌شد، اما در سال 94 صادرات سیمان کشور کاهش 21 درصدی را تجربه کرد. به دلیل وابستگی صادرات سیمان کشور به عراق و وجود تهدیدهایی همچون حضور گروهک‌های تروریستی داعش، ناامنی‌های منطقه‌ای، عدم‌ساخت‌وساز در عراق و عدم تزریق بودجه دولت عراق، به علاوه تعرفه‌های بالای وارداتی دولت عراق بر سیمان (در مرز شلمچه میزان عوارض دریافتی برای این محصول از 18 دلار به 48 دلار به ازای هر تن و در مرز پرویز خان از چهار دلار به 9 دلار به ازای هر تن افزایش یافته است) همگی صادرات سیمان به این کشور همسایه را محدود کرده است. از طرف دیگر برخی ممنوعیت‌ها که اخیرا دولت عراق به منظور حمایت از تولید داخلی خود وضع کرده سیگنال‌هایی را برای کاهش بیشتر صادرات سیمان در سال جاری نشان می‌دهد. در حال حاضر هر تن سیمان ایران به‌طور متوسط با قیمت ۵۰ دلار به عراق صادر می‌شود که البته این صادرات بیشتر به‌صورت ریالی انجام می‌شود. با این حال ادامه درگيري‌هاي منطقه اي از جمله حضور گروه تروريستي داعش در عراق و سوريه و ناامني و تنش در منطقه، لطمه ديگري بر اقتصاد ايران بود. اين امر كاهش صادرات سيمان به عراق را درپي داشت كه مقصد بيش از 17 درصد محموله‌هاي سيمان صادراتي كشور است.
بهای تمام‌شده سیمان
با توجه به اینکه سیمان پر مصرف ترین صنعت انرژی بر بعد از صنعت فولاد است افزایش 20 تا 25 درصدی قیمت‌های حمل و نقل، افزایش 17درصدی حقوق و دستمزد و افزایش قیمت پاکت از 580 تومان به 630 تومان در سال 94 از جمله موضوعاتی است که بر قیمت تمام شده این محصول در بازار داخل فشار وارد کرده است. انرژي مصرفی در صنعت سیمان به دو صورت الکتریکی (حدود 20 درصد) و حرارتی (حدود80 درصد) است و به‌طور متوسط براي تولید هر تن سیمان 110 کیلو وات برق و 100 لیتر مازوت مصرف می‌شود که باید گفت افزایش قیمت حامل‌های انرژی نیز بزرگ‌ترین تهدید این صنعت در سال جاری است.
3535
نظر شما