این وضع سبب شده تا در مجتمع‌های آپارتمانی مشکلاتی بروز کند. مسائلی چون اختلاف نظرها میان هم‌طبقه‌ای‌ها یا هم‌مجتمعی‌ها ریشه دواند و موجب بروز ناراحتی شد. سروصداهای بیش از حد، رفت و آمدهای غیر متعارف و پرداخت نشدن به موقع هزینه‌ها از جمله مسائلی بود که مشکل ساز شد. هنوز هم بعد از گذشت سال‌ها بسیاری از شهروندان با فرهنگ آپارتمان نشینی غریبه‌اند و ایجاد مزاحمت در مجتمع‌ها به یک امر عادی تبدیل شده است. در این حال در برخی موارد به درگیری بین همسایگان منجر میشود. اینجاست که نقش نهاد مدیریت شهری پررنگ‌تر میشود.
معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری زنجان با اشاره به این‌که از ابتدای امسال تاکنون به صورت جدی وارد بحث آموزش فرهنگ آپارتمان‌نشین نشده‌ایم، به همشهری می‌گوید: آموزش‌های شهروندی با موضوعات آپارتمان نشینی، زندگی در مکان‌های عمومی، تولید کتاب و توزیع آن بین کودکان، تهیه محتوا و نصب مطالب مفید در قالب بنر در شهر در تقویم سالانه شهرداری گنجانده شده است.
«سید سعید صفوی» ادامه می‌دهد: این موارد در حوزه معاونت فرهنگی- اجتماعی شهرداری با عنوان ردیف آموزش‌های شهروندی که شامل برنامه‌های مختلفی در بخش‌های گوناگون از جمله خانواده، ورزش، آسیب‌های اجتماعی و غیره میشود، آمده است و مصوبه شورای شهر برای این حوزه 50 میلیارد ریال است.
برنامه آموزشی
صفوی با اشاه به این‌که مقرر شده است جلساتی برای ساکنان مجتمع‌های بزرگ برگزار کنیم تا در فضایی مناسب مطالب مفید و مهمی به ساکنان آپارتمان‌ها ارائه شود، می‌گوید: در این طرح همکاری دستگاه‌هایی چون نیروی انتظامی و کارشناسان و روان‌شناسان حوزه‌های اجتماعی لازم است. در این کارگاه‌ها مطالبی درباره مراقبت از اموال عمومی در آپارتمان‌ها، مراقبت و ممانعت از سرقت و قوانین مربوط به زندگی در فضاهای عمومی ارائه میشود. صفوی با بیان این‌که اخیرا نیز در کوی رضوان و کوی ثمین برنامه‌های آموزشی برای کودکان ساکن در مجتمع‌ها ارائه شده، اظهار می‌کند: برای آموزش از راههای مختلفی می‌توان وارد این کار شد اما واقعیت این است که پهنه کار گسترده است و از توان یک دستگاه چون شهرداری خارج است. باید همه اداره‌ها، ثمن‌ها و دستگاه‌های متولی در امر ساخت و ساز، واگذاری و نظات وارد کار شوند.
ارتقای فرهنگ آپارتمان نشینی
آپارتمان‌نشینی سال‌به سال افزایش می‌یابد. مصادق این موضوع امروزه در شهرک‌های اقماری زنجان از جمله شهرک‌های گلشهر و پونک دیده میشود. پس، فضا ایجاب می‌کند که ساکنان به دنبال افزایش آگاهی و ارتقای فرهنگ آپارتمان‌نشینی خود باشند.
در این باره معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری می‌گوید: در زنجان آموزش‌های لازم برای آپارتمان‌نشینی متناسب با رشد آن انجام نگرفته است، چرا که زندگی در آپارتمان‌ها مقتضیات خاص خود را دارد. نحوه تعامل با همسایگان، تردد، تأمین هزینه‌ها، برگزاری مهمانی‌ها و دیگر موارد، متفاوت از زندگی‌های سنتی در خانه‌های ویلایی است.
قانونگذار قوانین مخصوصی را برای آپارتمان‌نشینی پیش‌بینی کرده اما با رشد روزافزون آپارتمان‌ها بر فرهنگسازی در این معقوله چندان تلاشی صورت نگرفته است.
شهری در یک آپارتمان
در دوره‌ای نیاز به مسکن اوج گرفت و متولیان امر وارد کار شدند و به تأمین مسکن پرداختند. نیاز به مسکن به نوعی رفع شد اما نحوه زندگی در این فضاها گسترش نیافت. برای مثال در زنجان برخی از مجتمع‌ها 10 هزار نفر را در خود جای داده است که این تعداد با جمعیت برخی از شهرهای استان برابری می‌کند. در حالی که این شهرها دارای شهردار و دستگاه‌های خدمات‌رسان هستند. در واقع مجتمع‌های پر جمعیت و بدون امکانات شهری صرفا حکم سرپناه را دارند. صفوی در میان سخنان خود همچنین به بحث حاشیه‌نشینی اشاره می‌کند و مفهوم آن را به قسمت‌هایی مربوط می‌داند که فاقد خدمات اجتماعی، فرهنگی و شهری بوده و این مناطق سکونتگاه‌های غیررسمی هستند. وی می‌گوید: بخشی از آپارتمان‌ها که فاقد امکانات و زیرساخت‌ها خدمات فرهنگی و اجتماعی هستند به حوزه حاشیه‌نشینی اضافه می‌شوند بدون این‌که در تعریف‌های ما جایی برای این نوع سکونتگاه‌ها لحاظ شده باشد و در آینده حتما مدیران را با مشکلات اساسی مواجه خواهد کرد.
بسیاری از نزاع‌ها و دعاوی داخل آپارتمان‌ها، واریز نکردن شارژ ساختمان‌ها، تعلل در پرداخت خدمات مشترک ساختمان‌ها از جمله آب و استفاده نادرست از پارکینگ‌های محدود، پرسرو صدا بودن مهمانی‌ها، معضلات نبود فرهنگ آپارتمان‌نشینی در مجتمع‌هاست که صفوی بر این موضوع صحه می‌گذارد.
همسایه بی‌آزار
سراغ خرید منزل که برویم با پدیده‌های جالبی مواجه می‌شویم. یکی از این پدیده‌ها راغب نبودن خریدار مسکن از مکان‌هایی است که همسایه غیر قابل قبولی به لحاظ رفتاری دارد. معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری در این باره توضیح می‌دهد: این موضوع نیز از خلاء فرهنگ آپارتمان‌نشینی نشأت می‌گیرد. بارها دیده شده است حضور افرادی شاخص و مورد توجه بر قیمت آپارتمان‌های آن مجتمع تاثیر می‌گذارد و بالعکس حضور خانواده‌هایی که معضلات اجتماعی دارند نیز برکاهش قیمت واحدها تأثیر می‌گذارد. پس فضای فیزیکی آپارتمان به تنهایی ارزشمند نیست بلکه ساکنان آپارتمان نیز به آن مجموعه اعتبار و ارزش می‌دهند.
سماجت
هر مکانی فرهنگ خاص خود را می‌طلبد. در این میان احساس نیاز مردم برای فراگرفتن فرهنگ‌ها بسیار حائز اهمیت است. صفوی در این مورد می‌گوید: باید بگویم که ما بسیاری از موارد را نمی‌دانیم و همین دلیل باعث بروز آسیب‌ها میشود. پس اولین کاری که باید انجام شود این است که اطلاعات درست و منطقی را در حوزه‌های مختلف به شهروندان ارائه دهیم. هر زمان که آگاهی مطلوب به خانواده‌ها ارائه شده است و سماجتی پشت کار بوده، موفق شده‌ایم؛ مانند موضوع بستن کمربند ایمنی که با انجام کارهای فرهنگی و مقاومت پلیس حالا نتیجه آن را مشاهده می‌کنیم. باید از این تجربه در سایر حوزه‌ها نیز استفاده کرد.
وی ادامه می‌دهد: موضوع مهمی که باید به آن توجه کنیم این است که برای وارد شدن در هر راه جدیدی باید فرهنگ استفاده و حضور در فضای جدید آموزش داده شود. پس وقتی قرار میشود شخصی کلید در آپارتمان را در یک مجتمع چند واحدی بچرخاند باید آموزش ببیند و حتی آزمون هم بدهد. با این حال در شرایط فعلی امکان چنین حرکتی وجود ندارد.
جریمه
جریمه در عملی شدن بسیاری از قوانین موثر است. معاون اجتماعی و فرهنگی شهرداری درباره تأثیر جریمه بر اجرای قوانین آپارتمان‌نشینی می‌گوید: یک سری قوانین و قواعد برای آپارتمان‌نشینی از سوی قانونگذار پیش‌بینی شده است مثلا اگر فردی حق شارژ خود را نپردازد، مدیر ساختمان در شرایطی معین می‌تواند آن واحد را از برخی از خدمات محروم کند. در این مجموعه‌ها هیات مدیره‌هایی وجود دارند که می‌توانند این موارد را ضابطه‌مند کرده و در محل ورودی ساختمان نصب کنند.
معایب و محاسن آپارتمان‌نشینی
افزایش جمعیت، تقاضا برای مسکن را بالا می‌برد. همانگونه که رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر زنجان نیز 6 ، 7 سال گذشته را اوج آپارتمان‌نشینی می‌داند و می‌گوید: ساخت واحدهای مجتمعی در زنجان بسیار بالا رفته است. فرهنگ آپارتمان‌نشینی در زنجان جای کار بسیاری دارد و در نتیجه در این شهر که قدمت کمتری نسبت به سایر شهرها در امر آپارتمان‌نشینی دارد، وجود این فرهنگ نیز ضعیف‌تر است. «اسماعیل دویران» با اشاره به محاسن و معایب آپارتمان نشینی اضافه می‌کند: از نظر حوزه شهرسازی، آپارتمان‌نشینی تراکم اخلاق را افزایش می‌دهد و در نتیجه معضلاتی را به وجود می‌آورد. اما در مقابل از نظر امنیتی مناسب است و صرفه اقتصادی را بالا می‌برد. اگر فرهنگ آپارتمان‌نشینی به درستی رخ نشان دهد ارزش‌های اجتماعی نیز ایجاد میشود. وی ادامه می‌دهد: با این حال همه این موارد بستگی به این دارد که به همان اندازه که در امر گسترش آپارتمان‌نشینی اقدام میشود، در حوزه گسترش فرهنگ استفاده از آن نیز باید اقدام شود تا افراد ساکن از قبل با اصول آپارتمان‌نشینی آشنا شوند. دویران فرهنگ آپارتمان‌نشینی را فرهنگی اجتماع مدار در مجموعه بلوک‌های ساختمانی می‌داند که اثرات موثری را روی خانواده‌ها و اجماع می‌گذارد. او تنها راه موجود در شرایط رشد قارچ‌گونه آپارتمان‌ها در عصر حاضر را این چنین بیان می‌کند: خوشبختانه یا متاسفانه شهرسازی اکنون به سمت شهرسازی فشرده می‌رود تا بتواند حداکثر استفاده از زمین را ببرد. به همین دلیل بهتر است قبل از صدور مجوز‌های ساخت و ساز، فرهنگ استفاده از آپارتمان‌نشینی را در جامعه گسترش دهیم.
نظر شما