بعد از جنگ جهاني دوم کشورها به اين نتيجه رسيدند که براي کاهش هزينه توليد و توزيع، در ساير کشورهايي که زمينه مناسب دارند سرمايه‌گذاري کنند تا بازده بيشتري براي صاحبان سهام به دست آورند. به عنوان مثال شرکت‌هاي آمريکايي در کشورهاي اروپايي که اغلب جنگ زده بودند سرمايه‌گذاري کردند و صنايع خود را در آن کشورها مستقر کرده و موفقيت‌هاي خوبي به دست آوردند. آنها علاوه بر اين که به آرامش و نياز کشورهاي ميزبان کمک کردند، توليد ناخالص داخلي خودشان را نيز افزايش دادند و درآمد حاصله در نهايت موجب رشد توليد ناخالص داخلي و شاخص‌هاي اقتصادي آمريکا شد.
نمونه ديگري که در منطقه خودمان شاهد بوديم تأثيرات سرمايه‌گذاري خارجي در ترکيه بود. ترکيه موفق شد با استفاده از سرمايه‌گذاري خارجي به رشد اقتصادي 8 درصد برسد و در حال حاضر صادرات اين کشور 165 ميليارد دلار در سال است.
بعضي‌ها مي‌گويند ما امکانات مالي خوبي داريم و همه نوع منابع نيز در اختيارمان است پس چه نيازي به ورود سرمايه خارجي داريم؟ پاسخ اين است که ما يک خون جديد مي‌خواهيم که بر روي ارز ما فشار نياورد. ما حدود 50 تا 60 ميليارد دلار امکانات ارزي داريم. حال اگر 50 ميليارد دلار هم در سال به اين اضافه شود مي‌تواند براي 1.5 ميليون نيز شغل ايجاد کند. ما حدود 7 بيکار داريم. پس اگر سرمايه جديد بيايد ما مي‌توانيم اين کار را انجام دهيم. کشورهايي که دنبال رشد 8 درصدي هستند بدون سرمايه‌گذاري خارجي نمي‌توانند به اين رشد دست پيدا کنند. نمونه‌اش چين است.
غربي‌ها 600 ميليارد دلار در چين سرمايه‌گذاري و رشد دو رقمي ايجاد کردند. تمام برندهاي مشهور دنيا در چين سرمايه‌گذاري کرده‌اند. به اعتقاد من تاکنون کشوري نتوانسته است از بحران اقتصادي خارج شود مگر با سرمايه‌گذاري خارجي. آمريکا در بحران مالي بزرگي که در سال 1929 شروع شد با سرمايه‌گذاري اروپايي‌ها و حضورشان در اقتصاد نجات پيدا کرد. بعد از جنگ دوم آمريکايي‌ها رفتند در انگليس، آلمان، ژاپن، ايتاليا و ساير کشورها سرمايه‌گذاري کردند.
ما به دليل جنگ و تحريم‌ها و مشکلات ديگر از نظر اقتصادي بسيار عقب افتاده‌ايم. اگر سرمايه‌گذاري خارجي وارد کشور نشود مايک برنامه هفتاد هشتاد ساله مي‌خواهيم که بتوانيم صنعتي شويم. اما نياز داريم اين عقب ماندگي را در مدتي بسيار كوتاه‌تر پشت سر بگذاريم.
ما از سرمايه‌گذاري خارجي چهار مقوله را نياز داريم.
1- ما تكنولوژي‌هاي جديد خارجي را نياز داريم ه به روز بشويم.
2- اختراعات جديد نياز داريم كه وارد شوند
3- ماشين آلات جديد نياز داريم
4- سرمايه جديد براي افزايش حجم ارز خارجي نياز داريم.
ما به هر چهار نوع سرمايه‌گذاري نياز داريم. اگر تكنولوژي جديد وارد نشود امكان رقابت در توليد و صادرات نخواهيم داشت. كشورهاي اطراف ما اكثراً در پروژه‌هاي بزرگ سرمايه گذار خارجي استفاده مي‌كنند، مثل دوبي، قطر و تركيه. مثلاً در صنعت نساجي چگونه با تركيه رقابت كنيم؟ اكنون يكي از بزرگترين صادر كنندگان پوشاك و پارچه به آمريكا تركيه است. اگر ما بتوانيم كالايي را در ايران با كيفيت مشابه و قيمت كمتر توليد كنيم نيازي به واردات آن نخواهيم داشت و مي‌توانيم آن را به كشورهاي منطقه هم صادر كنيم.
زيرا هزينه‌هاي حمل درحال حاضر حدود 30 درصد كالاست. كشورهاي صنعتي به جاي اينكه از فاصله خيلي دور بخواهند ارسال و صادر كنند مي‌آيند در ايران و با فواصل كم به كشورهاي منطقه صادر مي‌كنند. در ضمن ماشين آلاتي كه سرمايه‌گذار خارجي براي توليد خودش مي‌آورد با ماشين آلاتي كه به سايرين مي‌فروشد فرق دارد. به تجربه اين واقعيت را مشاهده كرده‌ام كه عمر مفيد اين ماشين آلات تقريباً دو برابر است.
براي جذب سرمايه‌گذاري خارجي قوانين و روابط مناسب تعيين كننده است. ما از نظر امكانات صنعتي در منطقه بي‌نظير هستيم. از نظر موقعيت جغرافيايي، منابع انرژي و سرمايه انساني جوان تحصيل كرده بهترين كشور منطقه هستيم ولي مشكل كجاست؟ روابط بين‌المللي و قوانين داخلي. قانون سرمايه‌گذاري خارجي مربوط به سال 1344 است كه آخرين بار در سال 1386 اصلاحاتي روي آن انجام شد، قانوني بسيار پيشرفته است. يكي از قوانين خوبي كه داريم اين هست كه هيچ شركت خارجي قابل مصادره نيست و اين براي امنيت سرمايه‌گذاري خيلي مهم هست.
ولي مشكل در اجرا و هماهنگي نهادهاست. وزارت اقتصاد مجوز را صادر مي‌كند و مثلاً سرمايه‌گذار مي‌خواهد كارخانه پتروشيمي راه‌اندازي كند. به سرعت مجوز را مي‌گيرد. براي تهيه زمين، آب، برق، گاز، جاده و بسياري مجوزها در گير و بروكراسي‌هاي بسيار دست و پا گير مي‌شود و بعد از دو سال مي‌بينيد كه هنوز اتفاقي نيفتاده است. با وجود تحريم‌ها مشكلات نقل و انتقال ارز و خدمات بانكي را هم به اين مشكلات اضافه كنيد.
با توجه به اين كه آمريكا هنوز برخي از تحريم‌هاي بانكي را لغو نكرده است بانك‌هايي كه علاقه‌مند به كار با ایران هستند باید به صورت موردی درباره عملیات خود استعلام کنند. نمونه آن قرارداد خرید 114 هواپیما است که درگیر این روابط شده است.
یکی از نگرانی‌ها دیگر مربوط به تک نرخی شدن ارز است. با شرایط موجود تک‌نرخسی شدن ارز به این زودی‌ها عملی نمی‌شود. مگر این که ارز موجود در بازار بتواند پاسخگوی تقاضا باشد.
بانک مرکزی برای سرمایه‌گذاران روش‌های تسهیل‌کننده طراحی کرده است چه در مورد نقل و انتقالا‌های ارزی و چه در مورد افتتاح حساب در بانک‌های ایرانی. در مورد سرمایه‌گذاری خارجی در بورس هم در حال حاضر هم شخصیت حقیقی و حقوقی آمده‌اند و سرمایه‌گذاری کرده‌اند ولی نمی‌توانند بیشتر از 20درصد یک شرکت را بخرند.
بانک‌های ما در زمان تحریم‌ها ایزوله شده بودند و بیشتر در بازار داخلی فعالیت می‌کردند و اصلا مقررات بین‌المللی را رعایت نمی‌کردند. حالا برای برقراری ارتباط بانکی بین‌المللی رعایت استانداردها الزامی است. بانک‌های ما هنوز رتبه‌بندی نشده‌اند. به غیر از بانک خاورمیانه که براساس اعتقادات مدیریتی همه این الزامات بین‌المللی را رعایت کرده بقیه بانک‌ها اقدامات عملی مناسبی در این زمینه انجام نداده‌اند و آمادگی ندارند.
خوشبختانه بخش عمده‌ای از تحریم‌ها لغو شده و سفرهای زیادی به ایران می‌شود. در گذشته نزدیک برای این گروه‌ها اصلا ویزا صادر نمی‌شد ولی حالا در فرودگاه ویزا صادر می‌شود که البته به دلیل کمبود امکانات بسیار زمان‌بر و آزاردهنده است. در این مدت کوتاه پس از توافق تعداد سفرهایی که به منظور بررسی شرایط سرمایه‌گذاری انجام شده، اندازه همه ده سال قبل است. روسای جمهور کشورها به همراه هیات‌های بزرگ، علاقه‌مند به امضای تفاهم‌نامه شده‌اند.
برخلاف هیات‌های قبلی که برای فروش به ایران می‌آمدند حالا بعد از برجام آمدنهد می‌بینند که مناسب‌ترین جا برای سرمایه‌گذاری همین ایران است. شرکت‌هایی که تجربه کار با ایران را ندارند احتیاط بیتشری می‌کنند. به هر حال سرمایه است و نمی‌خواهند ریسک کند. خیلی از اینها معتقدند که تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که 8 نوامبر برگزار می‌شود باید صبر کرد. ما در کل یک سال گذشته برای 3.5 میلیارد دلار مجوز سرمایه‌گذاری خارجی صادر کردیم که حدود 85درصد آن محقق شده ولی فقط در فروردین‌ماه امسال 2.2 میلیارد دلار مجوز داده شده است.
این نشان می‌دهد که درها در حال بازشدن است. بعضی‌ها آمدند در واحدهای موجود سرمایه‌گذاری کردند. درخواست‌ها برای سرمایه‌گذاری 10 برابر شده ولی برای اقدام‌های عملی و ملموس باید کمی صبر کنیم.
رئيس هيأت مديره انجمن سرمايه‌گذاري‌هاي ايراني و خارجي
22339
نظر شما