کوثر فخری : مهندس محمد درویش فارغ التحصیل رشته مهندسی مرتع و آبخیزداری دانشگاه تهران و کارشناس ارشد مدیریت محیط زیست است. وی از بهمن ماه سال ۱۳۶۸ جذب مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور شده و فعالیتش را به عنوان عضو هیأت علمی و مسئول گروه اقتصادی اجتماعی در بخش تحقیقات بیابان ادامه داده است. مقالات و پژوهش های زیادی از آقای درویش در همایش ها و گردهمایی ها وجوددارد که بیشتر در زمینه بیابان زدایی هستند.
مصاحبه ای که در زیر مشاهده می کنید؛ گفتگوی با ایشان است.
مهندس درویش پس از بازدید از این چشمه در گفتگویی اختصاصی با پایگاه خبری تحلیلی سلام پاوه گفت: پاوه یکی از زیباترین مناطق اورامانات و کرمانشاه است. این شهرستان تنوع ویژه ای چه از نظر پوشش گیاهی و چه از نظر پوشش جانوری داراست و تعداد پرنده هایی که در این شهرستان وجود دارد تقریبا یک سوم کل گونه های پرنده ای است که در ایران وجود دارد.
وی با اشاره به اندوخته های آبی خوب در منطقه گفت:اندوخته ها و منابع آبی بسیار خوبی در شهرستان پاوه وجود دارد و همین باعث شده است تا از نظر توان زیست بالایی یا اقتدار اکولوژیک وضعیت خوبی را در پاوه شاهد باشیم.
درویش در ارتباط با سد داریان و اثرات آن گفت: من کلا با سدسازی مخالف هستم و اصولا سد سازی را بدترین گزینه می دانم. زمانی باید به سدسازی تن دهیم که هیچ راه دیگری برای استقرار مردم در یک منطقه باقی نمانده باشد.
یعنی همه راه های لازم برای تامین آب شرب در یک منطقه را رفته و به نتیجه نرسیده باشیم و هیچ گزینه ای دیگر برایمان باقی نمانده باشد، به گونه ای که اگر سدسازی را انجام ندهیم مردم مهاجرت کنند. در غیر اینصورت به هیچ وجه دخل و تصرفات سازه ای را در وضعیت هیدرولوژیک حوزه های آب خیز در درازمدت به صلاح نمی دانم.
وی افزود: بر روی هزاران سد در اقلیم های مختلف در دنیا کار شده است، حتی یکی از این سدها فوایدش بیشتر از ضررهایش نبوده است. این است نتیجه پژوهشی که در دنیا بر روی سد سازی انجام گرفته و بنابراین سدسازی نمی تواند مشکل این شهر را حل کند.
مهندس درویش ادامه داد: به خاطر وضعیت توپوگرافی منطقه اینجا قابل مقایسه با خوزستان یا سدهای دیگر نیست، یعنی فاجعه محیط زیستی برای منطقه کردستان به وجود نمی آید.
فاجعه محیط زیستی از لحاظ سدسازی زمانی پدید می آید که بالادست مهار شود و حق آبه سد و پایین دست رعایت نشود و در نتیجه آن پایین دست تبدیل به چشمه گرد و خاک شود. در خوزستان متاسفانه این اتفاق افتاده است و سدهای کرخه، دز و مارون به همراه طرح های انتقال آب بین حوزه ای در بهشت آباد، تونل های یک و دو و سه و کوهرنگ، گلاب یک و دو سبب شده است که یک میلیون نخل را در جلگه خوزستان از دست بدهیم.
چشمه های تولید گردو خاک در هندیجان به وجود بیاید و شاخص آلودگی هوا در بخشی از روستاها به شدت بالا رود. اینجا به خاطر مسیر حوزه آبخیز به صورت مستقیم برای مردم مشکل به وجود نمی آورد اما اگر حق آبه را رعایت نکنیم چشمه های گرد و خاکی عراق تشدید می شوند و آثار آن قابل ملاحظه خواهد بود.البته باید در این مورد پژوهش های بیشتری صورت پذیرد و تعداد رخدادهای ریزگرد و حجم آنها بررسی شود.
مهندس محمد درویش در ارتباط با چشمه بل و اثرات سد بر روی آن گفت: الان در دنیا از لحاظ اصول علمی سد سازی و ساخت و سازهای سازه ای می گویند که در هر نوع سازه ای یکی از عوامل ماتریس ارزیابی آن سازه و نمرده ای که کسب می کند؛ نظر جامعه محلی است.
من می گویم به فرض که این سازه همه اصول فنی و علمی را رعایت کرده باشد، همینکه جامعه محلی دوست نداشتند این سد ساخته شود و این چشمه برای آن حرمت داشت، ما باید به آن نظرات احترام می گذاشتیم و اجازه نمی دادیم سد ساخته شود.
وی افزود: جامعه علمی دنیا این را می گوید که خواست جامعه محلی چیست و خواست جامعه محلی در ارتباط با چشمه بل این است که چشمه بل به عنوان یک میراث معنوی و میراث ملی و خاطره ارزشمند در ذهن مردمی که در این محیط زندگی می کنند، حفظ شود.
اولین اشتباه راهبردی این بوده است که ما به عنوان و بهانه توسعه و بهانه اشتغال و تامین آب و یا هر بهانه ای اقتصادی دیگر به سدسازی روی بیاوریم و به مردم بگوییم؛ شما متوجه نیستید و ما متوجه هستیم! متاسفانه چشمه بل را تخریب کردیم و به آن آسیب زده ایم!
درویش در ارتباط با ارتقای انجمن های مردم نهاد و NGO ها گفت: برنامه ای برای ارتقای توان علمی تشکل های مردم نهاد که همزمان با اجلاس پنجم در تاریخ ششم مهرماه امسال و با حضور خانم ابتکار اعلام می شود شامل آیتم هایی است که نظرات شبکه ها و تشکل های مردم نهاد و شورای هماهنگی را در آن لحاظ کرده ایم.
اینکه چه نیازهای آموزشی د راولویت قرار دارد: نیازها شامل مواردی است مانند اینکه 1- تشکل های NGO چگونه می تواند استقلال مالی خود را حفظ کنند؟2- چگونه می توانند به افراد ذی نفوذ و خیر را مجاب کنند که به آنها اعتبار دهند که به واسطه آن حساسیت زایی و ظرفیت سازی انجام دهند و همچنین در جهت ارتقای علمی جامعه محلی اقدام کنند. 3- چگونه پروپزال علمی بنویسند که مطابق با آن بتوانند مشکلات محلی یک منطقه را حل و فصل کنند 4- چگونه NGO ها می توانند تبدیل به مقام مشورتی سازمان ملل شوند و وزن اجتماعی خود را در منطقه افزایش دهند و ...
مهندس محمد درویش در پایان گفت: سیاست کلی سازمان محیط زیست به طور کلی این نیست که به NGO ها ماهی بدهیم بلکه می خواهیم به آنها ماهیگیری یاد دهیم اگر NGO ها استقلال مالی خود را حفظ کنند، می توانند از سازمان محیط زیست و از دولت نقد کنند و وظایف خود را به درستی انجام دهند.
تهیه و تنظیم خبر: کوثر فخری، فرهاد صالحی
عکس: صهیب زربان
46
نظر شما