انصراف سیدمحمد خاتمی از کاندیداتوری در انتخابات حساس ریاست جمهوری دهم در آخرین روزهای کاری سال گذشته جدا از اثرات قابل تأمل بر فضای سیاسی جامعه و به ویژه هواداران رئیس‌جمهور دوران اصلاحات، یک نتیجه کاملاً مشخص به همراه خواهد داشت: اصلاح‌طلبان می‌بایست از میان دو کاندیدای باقیمانده خود یعنی مهندس میرحسین موسوی و مهدی کروبی دست به انتخابی دشوار بزنند. در شرایطی که به نظر می‌رسید با اعلام نامزدی خاتمی تا حدود زیادی آرایش سیاسی اصلاح‌طلبان تثبیت شده باشد، بیانیه کناره‌گیری وی - پس از بیانیه اعلام حضور مهندس موسوی در انتخابات ریاست جمهوری دهم - بار دیگر فضای انتخاباتی اردوگاه اصلاح‌طلبان را در هاله‌ای از ابهام فروبرد.
بسیاری از گروه‌ها و احزاب اصلاح‌طلب و حتی گروه‌های خودجوش مردمی با نام‌‌های مختلف در طول چند ماه گذشته، تلاش گسترده‌ای را در راستای متقاعد ساختن رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب پیشین ایران برای اعلام نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری به کار بستند و خاتمی نیز در 19 بهمن ماه سال گذشته کاندیداتوری خود را در مراسم افتتاح سایت مجمع روحانیون مبارز و در مقابل دوربین‌های پرشمار داخلی و خارجی اعلام کرد. او پیشتر نیز تأکید کرده بود یا خود یا میرحسین، کاندیدای انتخابات خواهند بود و هواداران اصلاحات نگران حضور یک چهره توانمند و شاخص در انتخابات پیش‌رو نباشند. پس از اعلام رسمی کاندیداتوری خاتمی و تشکیل رسمی ستاد انتخابات او با استفاده از مدیران شاخص اصلاح‌طلب نظیر محسن امین‌زاده، محمدعلی نجفی، محمد شریعتمداری، علی یونسی و ... میرحسین نیز آهنگ فعالیتهای خود را تشدید کرد و مدتی بعد مرد ساکت سیاسی 20 سال گذشته از میل جدی خود برای کاندیداتوری خبر داد. اینچنین بود که خاتمی به رغم شرایطی که طرفدارانش آن را مطلوب جلوه می‌دادند به قول خودش «یا من یا میرحسین» تن داد و در میان نارضایتی جدی هواداران خود یادآور شد ترجیح می‌دهد فضا را برای نقش‌آفرینی میرحسین مهیا سازد.
تعطیلات سال نو اما پروسه بررسی اثرات این تصمیم خاتمی را حدود 2 هفته به تأخیر انداخت اما از اواخر هفته گذشته و با شروع فعالیتهای رسمی کشور، موضوع مهم انتخابات در دستور کار جدی سیاسیون قرار گرفته است. در این میان اصلاح‌طلبان به عنوان جدی‌ترین گروه منتقد سیاست‌های دولت نهم معتقدند به دلیل ضعف مدیریت در 3 سال و نیم گذشته در حوزه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی و به خصوص دیپلماسی و اقتصاد، می‌بایست تحت هر شرایطی مانع تداوم حضور دکتر احمدی‌نژاد در ساختمان پاستور شد. بر این اساس آنها بسیار بیش از رقبای اصولگرای خود در تکاپوی انتخابات هستند و طی روزهای اخیر و پس از انصراف خاتمی جلسات فشرده‌ای را برای انتخاب کاندیدای بعدی خود تشکیل داده‌اند. برخی منابع از قطعی شدن حمایت سازمان مجاهدین انقلاب - از احزاب محوری اصلاح‌طلبان - از مهندس موسوی خبر می‌دهند؛ موضوعی که ظرف روزهای آتی در بیانیه‌ای رسمی از سوی این حزب اصلاح‌طلب اعلام خواهد شد. برخی ناظران سیاسی با توجه به حمایت تلویحی خاتمی از میرحسین در بیانیه انصراف خود و تمایل زوج خاتمی - میرحسین به ایجاد روابط نزدیک‌تر با یکدیگر، شانس چرخش اکثر گروه‌ها و احزاب اصلاح‌طلب به سوی میرحسین را بیشتر می‌دانند چه اینکه با توجه به سوابق مثبت مدیریت وی در دوران سخت جنگ در ذهن نسل اول و دوم انقلاب، امکان رأی‌آوری بیشتری نیز برای میرحسین قابل تصور است. در این میان اگر چه برخی از چهره‌های اصلاح‌طلب در مجمع روحانیون مبارز و حتی احزابی مانند مشارکت و کارگزاران، مهدی کروبی را به سبب مواضع روشن‌تر اصلاح‌طلبی نسبت به میرحسین ارجح می‌دانند اما ناظران سیاسی معتقدند با توجه به محدودیت‌های این جناح سیاسی در رقابت با کاندیدایی که در حین انتخابات همچنان رئیس‌جمهور ایران به شمار می‌رود، اصلاح‌طلبان به آرای قابل قبولی دربرابر محمود احمدی‌نژاد نیازمند هستند.
بر این اساس احتمال ایجاد اجماع نسبی روی مهندس موسوی قریب به یقین ارزیابی شده است. در سوی مقابل اما میرحسین منتقدانی جدی نیز در میان اکثریت اصلاح‌طلبان - که از حامیان سیدمحمد خاتمی به شمار می‌روند - برخوردار است. آنها سکوت 20 ساله نخست‌وزیر دوران جنگ و نپذیرفتن کاندیداتوری در برهه‌های مهمی نظیر انتخابات ریاست جمهوری هفتم و نهم را از جمله نقاط تاریک پرونده میرحسین می‌دانند. در عین حال انتقاد جدی‌تری نیز به مرد چپ‌گرای سال‌های پرفراز و فرود دهه 60 وارد شده است؛ میرحسین هنوز به طور شفاف خود را کاندیدای اصلاح‌طلبان معرفی نکرده هر چند تحلیلگران با نگاهی به سیر تدریجی موضعگیری‌های وی در 3 ماه گذشته، معتقدند ادبیات او هر روز به اصلاح‌طلبان نزدیک‌تر و شبیه‌تر می‌شود و اساساً او به عنوان گزینه مورد حمایت جناح چپ دیروز و اصلاح‌طلب امروز از قرابت فکری زیادی با اصلاح‌طلبان برخوردار است. سخنان تفصیلی میرحسین در جمع مسئولان ستادهای انتخاباتی خود که از سوی سایت‌های نزدیک به وی انتشار یافت نیز به عنوان تلاش او برای نشان دادن خصلت‌های اصلاح‌طلبی تعبیر شده است، امری که خود میرحسین با این عنوان آن را توصیف می‌کند: «اصلاح‌طلبی هستم که اصول را گم نمی‌کند.»
نظر شما