نامش شیرین است اما دردش نه. این بیماری اکنون به اندازهای در میان مردم فارس شایع شده که مانند سرما خوردگی، از خیلیها بعید نیست خیلی ساده بگویند، قند خون دارند. و اگر کسی قند خون داشته باشد، ابتلایش به بیماریهای کلیه و از کار افتادن آن عجیب نیست. تصادفی یا عمدی، این پیوند جای دیگری هم خود را نشان داده؛ در داخل سالنما. بله در سالنما هم روز حمایت از بیماران کلیوی و روز پیشگیری از دیابت در یک روز قرار گرفته است. قند خون و بیماریهای کلیه و در نهایت از کار افتادن آن ارتباطی 90 درصدی با هم دارند؛ یعنی 90 درصد کسانی که امروز ناچار هستند هر هفته 3 بار و هر بار 4 ساعت زیر دستگاه های دیالیز منتظر بمانند تا خونشان پالایش شود، از دیابت یا فشار خون رنج میبرند. در این شرایط هر روز هم بر تعداد کسانی که از بیماری کلیه رنج میبرند، افزوده می شود؛ از قرار معلوم، روزی یک و نیم نفر.
افزایش تقاضا برای دیالیز
«امروز ما به قائمیه آمده ایم و جالب است بدانید در این شهر کوچک که در نزدیکی کازرون قرار گرفته 40 نفر دیالیز می شوند». این جملهای است از دکتر عبدالخالق کشاورزی، قائم مقام معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی شیراز. شاید وضع شهر قائمیه همچون برشی از یک هندوانه که طعم و رنگ کل هندوانه را نشان می دهد، نشانهای باشد از وضع مجموع فارس. وضع به گونهای است که تا چندی پیش، بیماران با کمبود تختهای دیالیز در بیمارستانهای شیراز روبرو میشدند و دست دانشگاه علوم پزشکی که از چاره برید، راهی نیافت جز اینکه بر تعداد تختها بیفزاید و حتی بیمارستانی با عنوان بیمارستان پیوند اعضا در شهر صدرا برای این بیماران بسازد. در ابتلا به فشار خون و قند خون عوامل متعددی دخالت دارند و شاید تغییر سبک زندگی ایرانیان یکی از اصلیترین عوامل ابتلا به این بیماری باشد؛ چه اینکه از قرار معلوم، کشاورزان کمتر از دیگر اعضای جامعه در خطر دیابت قرار دارند، چون بیشتر فعالیت بدنی میکنند و کسانی که تحرک کمتری دارند، -همچون کارمندان- بیشتر در خطر هستند.
اینک اگر فست فودخور حرفهای هستید و ورزش هم نمیکنید، آن وقت از همین الان چشم به راه ابتلا به نوعی بیماری باشید که اگر رعایت نکنید، می تواند شما را از پا دربیاورد.
دکتر جمشید روزبه، فوق تخصص بیماریهای کلیوی و پیوند به گزارشگر «خبرجنوب» میگوید که دست کم نیمی از بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی، به خاطر دیابت به این بیماری دچار شده اند: «شایعترین علت نارسایی های کلیه در جهان دیابت است؛ دیابت در کنار فشار خون بیشترین علت نارساییهای کلیوی را تشکیل میدهد و به همین خاطر نیاز است که مدام آزمایش دیابت از افراد در خطر گرفته شود.»
این پزشک، دیابت را قابل پیشگیری می داند و میگوید چنانچه فرد در مراحل اولیه بیماری شناسایی شود میتوان کاری کرد که از بالاترین کیفیت زندگی برخوردار باشد: «همان طور که گفتم 50 درصد بیماران دچار نارساییهای کلیوی به دیابت هم مبتلا هستند و اگر بتوانیم فشار خون را کاسته و آزمایش را در مرحلههای اولیه انجام دهیم میتوان پیشرفت بیماری را به شدت کُند کرد.»
اما از قرار معلوم، افراد بیمار تازه زمانی از ابتلای خود به بیماری آگاه میشوند که به بیماری مبتلا شدهاند، هرچند هرگز برای جلوگیری از پیشرفت قند خون دیر نیست و میتوان از پیامدهای ابتلا به آن کاست ولی بهترین شکل ممکن این است که بیمار زمانی از بیماری خود باخبر شود که در مرحلههای اول بیماری است یا اینکه هنوز به آن مبتلا نشده است.
به ویژه افرادی که در خانواده دور و نزدیک خود فردی مبتلا دارند باید نگران وضع خود باشند چرا که پیشینه خانوادگی احتمال درگیر شدن با این بیماری را به شکل قابل توجهی افزایش میدهد. آنها که فست فود و خوراکیهای پر از مواد قندی- همچون برنج- زیاد مصرف میکنند و تحرک کمی دارند هم باید نگران وضع خود باشند. دکتر مصباح شمس، مدیرگروه آموزشی داخلی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در این باره به سرویس گزارش «خبرجنوب» میگوید: «زمانی در کتابهای پزشکی نوشته بودند، حداقل سن ابتلا به بیماری هایی چون دیابت نوع دو 40 سالگی است؛ مدتی بعد این سن به 30 سالگی کاهش پیدا کرد و امروز می بینیم که حتی نوجوانان با این بیماری دست و پنجه نرم میکنند. به جرات میتوان گفت علت اصلی ابتلا به این بیماری چیزی نیست جز اضافه وزن. اضافه وزن یعنی 25 کیلوگرم بر متر مربع. به همین خاطر اگر فرد از اضافه وزن جلوگیری کند میتواند بیماری را کنترل کند».
روحیه و درمان بیماری
تازگی دستگاههای تست قند خون در میان برخی بیماران توزیع شده و بسیاری هم این دستگاه ها را خودشان خریداری کرده اند. دستگاه آزمایش قند خون به بیماران این فرصت را می دهد که از شدت ابتلای خود به قند خون، به صورت روزانه آگاه شوند و برای پیشگیری از پیشرفت آن، شروع به درمان کنند اما واقعیت این است که وقتی کار از کار بگذرد، آن وقت مهار بیماری دشوارتر می شود. چه اینکه به گفته برخی مسئولان، آن دسته از بیمارانی که کلیه خود را از دست دادهاند و هر هفته باید ساعتها زیر دستگاههای دیالیز منتظر پالایش خونشان باشند، به بیماریهایی همچون افسردگی دچار میشوند اما این افسردگی خود میتواند عاملی کلیدی در تجدید بیماری باشد. چه اینکه بسیاری از کسانی که در مراحل خطرناک ابتلا به قند خون از بیماری خود آگاه می شوند، امید خود را برای مبارزه با بیماری از دست می دهند. اما واقعیت این است که تنها با امید میتوان به جنگ بیماریها رفت. دکتر شمس میگوید: «برای درمان دیابت هیچ گاه دیر نیست. باید با کنترل قند از پیشرفت بیماری پیشگیری کرده و نگذاریم کار از کار بگذرد. اگر دست روی دست بگذاریم آسیب به چشم و کوری، نارسایی کلیه و به دنبال آن دیالیز و بیماریهای قلبی به سرعت خود را نشان میدهد. متاسفانه امروزه زمانی بیماران به ما پزشکان مراجعه میکنند که دیگر قند خون شروع شده است و قند بیمار به 200 و 300 رسیده است. میدانیم که قند بالای 100 غیر طبیعی است ولی کسی که قند او روی 105 و 110 گزارش میشود نباید بیماری را دست کم بگیرد و خود را نرمال بداند. این فرد باید به سرعت کنترل غذایی و فعالیت ورزشی را شروع کند تا صرف بالا بودن قند خون به بیماری نینجامد».
اما این طور نیست که بتوان دست روی دست گذاشت، و به خیال اینکه در مراحل بالاتر هنوز می توان بیماری را کنترل کرد، کاری برای جلوگیری از پیشرفت آن انجام نداد. وقتی که کار از کار بگذرد، نه تنها ممکن است کلیه ها از کار بیفتند بلکه چشم ها هم آسیب میبینند و بینایی خود را از دست میدهند و به مرور سراسر بدن از کار می افتد. برای همین اینک باید پرسید که به راستی آیا وقت آن نرسیده که بیش و پیش از درمان، مردم و مسئولان به فکر بهداشت و پیشگیری باشند؟
46
نظر شما