بودجه نامعلوم و زمان نامشخص؛ نتایج تولیدات فاخر صدا​وسیما

به گزارش خبرآنلاین، سیمافیلم در سال 1373 با هدف مجموعه​سازی و فیلمسازی با کیفیت بالا که عنوان «الف ویژه» به خود گرفت، و همچنین در مرحله بعد ساخت آثاری با کیفیت الف و ب فعالیت خود را آغاز کرد و ساخت مجموعه​های با کیفیت تلویزیون نیز در همین هنگام کلید خورد.

مجموعه​هایی که مهمترین شاخصه​های آن، صرف بودجه​ای بالا، گروه تولید پرتعداد،​ کارگردان سرشناس، و در اغلب موارد موضوعاتی تاریخی بود. مجموعه «امام علی (ع)»​ که کلید تولید آن در زمان ریاست محمد هاشمی در سازمان صداوسیما خورده بود، بعد از شروع به کار سیما فیلم تکمیل و روی آنتن رفت تا به این ترتیب جریان تازه​ای در میان تولیدات سیمای جمهوری اسلامی ایران راه بیافتد.

بودجه
پایه و اساس و تکیه​گاه مجموعه​های «الف ویژه» را بودجه​هایی هنگفت تامین می​کند؛ مسئله​ای که حواشی بسیاری را هم در جریان تولید به همراه می​آورد. گاه نرسیدن بودجه، گاه به تاخیر افتادن زمان پرداخت، گاه انتظار افزایش بودجه و بالا رفتن سطح انتظار از برآورد اولیه مجموعه​ای از حواشی را برای این آثار رقم می​زند.

از جمله نمونه​های این مسئله می​توان به جریانی که طی تولید مجموعه «یوسف پیامبر» رخ داد اشاره کرد. زمانی که مجموعه فرج​الله سلحشور به تازگی کلید خورده بود و خبرنگاران امکان حضور پشت صحنه این کار را به دست آورده بودند، رقم تعیین شده برای ساخت مجموعه شش و نیم میلیارد تومان اعلام شد، رقمی که برای ساخت مجموعه​ای در حد و اندازه «یوسف پیامبر» با دکورها و امکاناتی که برای آن مورد نیاز بود، چندان غیر واقعی به نظر نمی​‌رسید، اما به مرور زمان رقم​های اعلام شده برای تولید این مجموعه تغییر پیدا کرد.

زمانی که «یوسف پیامبر» روی آنتن رفت و حاصل کار دیده شد، رقم 11 میلیارد تومان به عنوان هزینه کلی این مجموعه اعلام شد، اما در نهایت و در مقطعی که دیگر حرف و حدیث​ها و گاه انتقادها در مورد این کار به اوج خود رسیده بود،​ رقم 18 میلیارد به عنوان بودجه کامل این کار اعلام شد تا روشن شود که همه چیز در مورد مبالغ بودجه هزینه شده برای این آثار در هاله​ای از ابهام است.

گاه دلیل افزایش بودجه یک مجموعه «الف ویژه» که در اکثر مواقع اعلام عمومی نمی​شود، اضافه شدن بخش​هایی به کار است. زمانی که داود میرباقری سرگرم فیلمبرداری «مختارنامه» بود به درخواست عزت​الله ضرغامی بخش​های مربوط به واقعه کربلا به این مجموعه اضافه شد و همین مسئله موجب شد تا بودجه تعیین شده برای این مجموعه افزایش یافته و ظرغامی شخصاً بودجه​ای را برای فیلمبرداری این بخش​ها تعیین کند.

ضرغامی در گفت​و​گویی در مورد این رویکرد و چنین برخوردهای آنی با مجموعه​هایی که از سال​ها قبل زمینه ساخت و تولید آن فراهم شده، اظهار داشت، زمانی که احساس کند نیاز است سکانسی به کاری اضافه شود، خود بودجه مورد نیاز آن را هم پرداخت خواهد کرد.

اما واقعیت این است که برخلاف تلاش​های رئیس و معاون سازمان صداوسیما برای روشن نشان دادن بودجه مجموعه​های «الف ویژه» به هیچ عنوان ارقام لازم برای تولید این کارها روشن نیست و تنها نکته واضح بالا بودن رقم بودجه​ای است که به این کارها تعلق پیدا می​کند.

کارگردانان
یکی از نکات قابل توجه در مورد مجموعه​های «الف ویژه» استفاده مکرر از کارگردانانی است که تجربه ساخت مجموعه​های اینچنینی را داشته​اند. زمانی که عنوان چنین مجموعه​هایی به میان می​آید دو سه اسم در اذهان شکل می​گیرد: داود میرباقری، فرج​الله سلحشور و مهدی فخیم​زاده. البته کمال تبریزی و مسعود جعفری​جوزانی نیز از این فضا چندان به دور نیستند.

همین تکرار اسامی است که گاه انتقادات جدی را از سوی برخی برای وارد نشدن چهره​های متفاوت به این عرصه به همراه دارد. هر از گاهی صحبت​هایی در این مورد مطرح می​شود اما حاصل آن باز هم رسیدن به اسامی تکراری است.

حسن اسلامی​مهر، مدیر مرکز سیمافیلم دو سه سال قبل اعلام کرده بود داریوش مهرجویی قصد دارد مجموعه «زکریای رازی» را بسازد، اما همچنان این اظهارات به مرحله عمل نرسیده و مهرجویی به جمع کارگردانان «الف ویژه»​ساز نپیوسته است.

تجربه​ای که محمدحسین لطیفی در جریان ساخت مجموعه «الف ویژه» با تولید «نردبام آسمان» داشت، نشان داد که گاه سپردن کار به فردی با تجربه می​تواند از اعتماد به کارگردانانی که تجربه​ای در این زمینه ندارند بهتر باشد.

زمان تولید
مدت زمان طولانی ساخت مجموعه​های «الف ویژه» که دو سال به نگارش و تکمیل فیلمنامه، یکسالی ساخت دکورها و دو سه سال فیلمبرداری و بعد مراحل فنی اختصاص پیدا می​کند، یکی از آسیب‌هایی است که متوجه این آثار می​شود. در مدت زمان تولید این آثار اغلب سه چهار ماه تعطیلی به دلیل نرسیدن بودجه و مسائلی از این دست اتفاق می​افتد.

اما آنچه مشخصاً موجب طولانی شدن تولید این آثار است، تعدادی بالای قسمت​های مجموعه​ها که در اغلب موارد در میانه راه به تعداد قسمت​های مجموعه اضافه می​شود. در مقطعی معاون سازمان صدا و سیما اعلام کرده بود برای بالا بردن تعداد مجموعه​های «الف ویژه» تعداد قسمت​های این آثار کوتاه خواهد شد اما عملاً این اتفاق نیافتاده و در مواردی همانند «مختارنامه» گاه شاهد اضافه شدن بخش​هایی به مجموعه و در نتیجه اضافه شدن چهار ماه به مدت زمان فیلمبرداری هستیم.

جدول تولیدات