به حرمت استاد؛ سومین نشان مفاخر فارس به عبدالعلی دستغیب رسید

شیراز در حالی با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی میزبان همایش ملی زبان و هویت شد که دی ماه سال 95 آخرین روزهای خود را از سر می گذراند و هر روز برگی از دفتر ماندگاری اش می افتد و قامتش کوتاه تر می شود. پنجشنبه هفته ای که تمام شد آغازی بود برای برگزاری یک همایش ملی در حوزه هویت و زبان، بهانه ای هم شد برای بزرگداشت مردی که منتقد دیگران بود و به گفته کاووس حسن لی با خود مشت مالی، منتقد خودش هم شد.عبدالعلی دستغیب، منتقدی بزرگ و چهره ای ماندگار که این روزها به دور از هیاهوی بازارهای خودنمایی، در هاله ای از احترام و بزرگی روزگار می گذراند در ازدحام بعدازظهر پنجشنبه گذشته هم دست از نقد برنداشت و آن گاه که بنا بود با مخاطبان و حاضران در سالن همایش های هتل هما به گفت و گو بنشیند با همان صدای خسته اما آرام، خواستار فراهم شدن شرایطی بهتر برای رشد و ارتقای فرهنگی ایران در میان ملل جهان شد. او گریزی هم به کلنجارهای کلامی برای دریافت عنوان پایتختی فرهنگی از سوی شیراز و اصفهان زد و بهره مندی از این عنوان را منوط به داشتن آزادی در تولید فرهنگ دانست.
حضور پر رنگ مردم و مسئولان
آیین بزرگداشت عبدالعلی دستغیب، منتقد ادبی و مترجم شیرازی، بعداز ظهر پنجشنبه گذشته با حضور وزیر ارشاد، استاندار و مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس به همراه جمع زیادی از اصحاب فرهنگ، ادب و هنر استان و علاقمندان به این حوزه برگزار شد.
با تغییر توسعه نفتی به توسعه فرهنگی می توانیم دچار تحول شویم
در این مراسم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بزرگداشت و تجلیل از شخصیت هایی مانند دستغیب را کاری ارزشمند توصیف کرد و گفت: ادبا و منتقدان ادبی بخش جدایی ناپذیر فرهنگ ایرانی و اسلامی هستند که باعث پویایی و شکوفایی فرهنگ و ادب ما می شوند.
سید رضا صالحی امیری با اشاره به ویژگی های عبدالعلی دستغیب، او را شخصیتی با خاستگاه تحول در حوزه نقد ادبی توصیف کرد و گفت: دستغیب در عصر بزرگانی نظیر جلال، چوبک، نیما و ... رشد کرده و امروز باعث سرسبزی و ثمردار شدن درخت فرهنگ و هنر این سرزمین شده است.
وی با بیان این که راه فرهنگ و فرهیختگی تداوم دارد و حتی با فقدان برجستگان آن متوقف نمی شود، تصریح کرد: تالیف ٦٤ اثر از فرهیخته ای مانند دستغیب، کاری بزرگ است و نشان می دهد او از نان و نام عبور کرده و در جهت توسعه فرهنگی گام برداشته است. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه سخنانش به پیشینه توسعه فرهنگی در ایران اشاره و خاطر نشان کرد: اساس توسعه فرهنگی در ایران یک تبار تاریخی و طولانی دارد که تحولات مشروطیت منشاء بسیاری از این تحولات است. صالحی امیری با تاکید بر این که ریل توسعه از فرهنگ آغاز می شود، تصریح کرد: باید قبول کنیم که با توسعه نفتی به مقصد نرسیده ایم و تنها با تغییر توسعه نفتی به توسعه فرهنگی می توانیم دچار تحول شویم. وی در بخش دیگری از سخنان خود به مقوله نقد و الزامات آن نیز اشاره کرد و گفت: نقد سازنده مستلزم روشنگری و رعایت مرزهای اخلاقی است و برخلاف آن، نقد تخریبی، انتفام جویی و عبور از مرزهای اخلاقی است. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این که فارس از منظر نقد سازنده استانی پر مایه و پر فرهنگ است، ابراز داشت: ریشه های تنومند درخت فرهنگ ایرانی در این استان است و دست غیب محصول این درخت تنومند می باشد. دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور، توجه به اصحاب قلم و فرهنگ را مورد تاکید قرار داد و گفت: توجه به سرمایه هایی همچون دستغیب برای تداوم توسعه فرهنگی کشور ضروری است و استان فارس باید نمادی از نکوداشت مفاخر فرهنگی و دینی در کشور باشد.
قلم به دستان احساس مسئولیت اجتماعی دارند
استاندار فارس نیز در این مراسم صاحبان قلم را دارای احساس مسئولیت اجتماعی عنوان کرد و گفت: نقادان اصلاح گران حرفه خویش در هر بخشی هستند. سید محمد علی افشانی با بیان این که بر اساس برخی روایات سه گروه شایسته تقدیر هستند اظهار داشت: انسان های با ایمان، اهالی دانش و کسانی که کارهای نیکو انجام می دهند، تشکیل دهنده این سه گروه هستند. وی با تاکید بر این که انسان هایی که نقد می کنند اصلاح گرانی هستند که خطاها و اشتباهات را گوشزد می کنند، تصریح کرد: منتقدان در واقع راه را برای اصلاح امور هموار می سازند و اگر انسان ها نقد پذیر باشند خود را اصلاح می نمایند. وی با تقدیر از تلاش ها و کوشش های فراوانی که دستغیب انجام داده، گفت: او به خصوص که گام در مسیر نقد گذاشته برای کسانی که قبل از وی قلم زده اند راه را هموار ساخته است، زیرا اساساً آدمی جز اندیشه چیز دیگری نیست.
یکی از تاثیر گذار ترین منتقدین ٥٠ سال اخیر در کشور
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس نیز دستغیب را اندیشمندی ادیب و چند ساحتی توصیف کرد و گفت: پرداختن به ترجمه آثار ادبا و فیلسوفان تاثیر گذار در حوزه های جامعه شناسی و هنر از جمله خدمات قابل توجه وی می باشد.بهزاد مریدی با بیان این که دستغیب با نوشتن نقد ها، یادداشت ها و تدریس ادبیات در مراکز آموزشی و دانشسراها یکی از تاثیر گذار ترین منتقدین کشور در ٥٠ سال اخیر به شمار می رود تصریح کرد: او یکی از معدود اندیشمندان حال حاضر ایران است که تمام جریان های ادبی بر آثار او صحه گذارده اند.
وی نقد اخلاق گرا را از جمله گرایش های همیشگی دستغیب عنوان کرد و افزود: او کسی است که برای محتوا نسبت به فرم ارجحیت قائل است.
دستغیب نخستین بار نقد پرونده ای را در ایران پایه ریزی کرد
در ادامه این مراسم، کاووس حسن لی، مدیر مرکز حافظ شناسی با بیان این که ما و جامعه ما وامدار افراد بزرگی مانند دستغیب می باشد اظهار داشت: دستغیب به این بزرگداشت ها نیازی ندارد بلکه این نیاز ماست که او را بزرگ بداریم، چرا که این ما هستیم که وامدار و بدهکار اوییم.وی با بیان این که دستغیب نام نیکوی خود را وامدار یک عمر عرق ریزی و ریاضت روح هنری است، اظهار داشت: او زندگی خود را در عرصه های پژوهش، نقد و ترجمه صرف کرده است.
استاد ادبیات دانشگاه شیراز با اذعان بر این که دستغیب برای نخستین بار نقد پرونده ای را در ایران رواج داده است، گفت: بسیاری از کسانی که امروز نام و نشانی در حوزه نقد دارند کارشان را با دستغیب شروع کرده اند. حسن لی با بیان این که در دهه ٤٠ سه نفر به شکل جدی در حوزه نقد کار کردند گفت: بدون شک دستغیب یکی از آن هاست.
وی خلق و خوی خود انتقادی را یکی از بزرگ ترین ویژگی های دستغیب عنوان کرد و افزود: از بین همه ویژگی های دستغیب یک وجه بسیار مهم او خلق و خوی خود انتقادی و ایستادن در برابر خویشتن می باشد چرا که او به قول زنده یاد باستانی پاریزی خود مشت مالی کرده است.
به تولید فرهنگی نرسیم تاریخ ما را حذف می کند
پایان بخش این برنامه نیز سخنان بی پرده و هشداردهنده عبدالعلی دست غیب به حاضران در مراسم بود. آنجا که این نویسنده و منتقد 85 ساله شیرازی به بیان این واقعیت پرداخت که ادبیات ایران آنطور که باید و شاید معرفی نشده و هنوز یک تحقیق همه جانبه درباره سعدی، حافظ، فردوسی و مولوی نداریم و امیدوارم نسل آینده به این کار بپردازند. دست غیب با بیان اینکه در این مسیر با همکاری صمد مهماندوست کتاب «خوشه پروین» را در دست انتشار دارد که ٧ شاعر کلاسیک شامل فردوسی، نظامی، خیام، سعدی، حافظ، مولوی و عبید زاکانی را بررسی می کند، گفت: این کار را ادامه دادیم و ٧ شاعر معاصر را نیز مورد بررسی قرار دادیم.این نویسنده و منتقد ادبی با بیان اینکه آنچه تا کنون انجام داده ام از روی عشق و علاقه بوده است، ابرازداشت: می خواهم در اینجا هم به وظیفه انتقادی خودم عمل کنم. دست غیب با بیان اینکه مدتی میان مردم و مسئولان فارس و اصفهان مباحثه و منازعه ای پیرامون پایتختی پایتختی فرهنگی ایران مطرح شد، تاکید کرد: همواره صحبت از این بوده که شیراز یا اصفهان پایتخت فرهنگی باشد و مجادله هایی هم در این خصوص در گرفته اما واقعیت این است که خراسان هم بر گردن ادبیات فارسی حق بزرگی دارد و چهره های شناخته شده ای مانند فردوسی، خیام، برادران خوارزمی، دقیقی، رودکی و بسیاری ادبای دیگر خراسانی بوده اند که البته همه فرزندان یک آب و خاک اند و فرقی نمی کنند.وی با تاکید براینکه اسم باید مسما داشته باشد و وقتی ما می گوییم شیراز پایتخت فرهنگی است، باید آثار و نتایجی هم داشته باشد، ابرازداشت: ارتباط زبانی و اشتراک معنوی که در طول این چند هزار ساله راهنمای ما ایرانی ها بوده، اگر نگویم که مضمحل شده در حال اضمحلال است و ما دیگر حرف یکدیگر را نمی فهمیم و حتا رسانه های ما پر از غلط های املایی هستند.
برای تولید فرهنگ آزادی لازم است
این منتقد و چهره ادبی در بخش دیگری از سخنان با تاکید براینکه تولید فرهنگ نیازمند آزادی است، اظهارداشت: اگر عربستان از استبداد سودی نبرده و سوئد از داشتن آزادی به همه چیز رسیده است. دست غیب افزود: آرزوی دیرینه ما این است که در یک فضای مطمئن امنیت قلمی، روانی و اندیشگانی به سر ببریم، چراکه سعدی، مولوی، فردوسی و بیرونی هم در چنین فضایی چنین آثار ارزشمندی را از خود به جا گذاشتند. این فعال ادبی فرهنگ را معادل خلاقیت عنوان کرد و گفت: زمانی که ارثیه های گذشته را به محک نقد بگذاریم و انتخاب کنیم که متناسب با زندگی نسل جوان باشد آن نامش فرهنگ است. دست غیب با بیان اینکه اگر میان ملل مولد ما به تولید همه جانبه از جمله فرهنگی نرسیم تاریخ به ما رحم نمی کند و حذفمان می کند، تصریح کرد: ایران یکی از معدود کشورهای بزرگ دنیاست و باید چشم و چراغ آسیا شود و این در صورتی که به ارزش های فرهنگی و دموکراتیک بها دهیم.گفتنی است عبدالعلی دست غیب در دهه ٨٠ خورشیدی به عنوان چهره ماندگار نقد ادبی معرفی شده و تاکنون ٦٦ کتاب را به رشته تحریر دراورده است.

46