تعیین کارشناسی نشده تعرفه‌های گمرکی می‌تواند هم آنقدر در تجارت یک کالا و افزایش قاچاق آن کالا تأثیر‌گذار باشد، که کار کارشناسی و تجمیع نظر‌های کارشناسی همه بخش‌های اقتصادی کشور در تعیین تعرفه کالاها می‌تواند ثبات بازار یک کالا را فراهم کند.
کمتر کسی فراموش می‌کند که دو سال پیش و هنگامی که تعرفه تلفن همراه به طور غیرمنطقی و غیرقابل باور افزایش یافت وضعیت بازار تلفن‌همراه چگونه آشفته شد.
همین امر سبب شده است بحث تعیین تعرفه‌های گمرکی همواره از حساسیت خاصی برخوردار باشد. شاید یکی از دلایل تصمیمات ناپایدار در حوزه تعرفه‌های بازرگانی، نگاه کوتاه‌بینانه کنترل بازار نسبت به نظام تعرفه‌های گمرکی باشد، هرچند برخی اخبار غیررسمی، عایدات هنگفت ناشی از تغییرات غیرمنتظره در تعرفه‌های بازرگانی را برای بخش‌های خاصی از بازار که دارای رانت اطلاعاتی نسبت به این گونه تصمیمات هستند از دلایل بی‌ثباتی در نظام تعرفه‌های گمرکی می‌دانند. به طور کلی خاستگاه نظام تعرفه‌های بازرگانی هر کشور را می‌توان در دو حوزه تقسیم‌بندی کرد؛ حوزه نخست که سیاست‌های حمایتی و تقویت تولیدات داخلی است، از برقراری تعرفه‌های گمرکی به عنوان یک فرصت رقابتی برای صنایع داخلی استفاده می‌کند. از این نگاه، معافیت صنایع داخلی در بازار کشور از تعرفه‌های گمرکی که شامل کالاهای وارداتی می‌شود، فرصتی برای تقویت این صنایع فراهم می‌آورد تا با سرمایه‌گذاری در تحقق، توسعه و بهبود و کیفیت خود، توان حضور در بازارهای آینده جهان را که در چارچوب سازمان تجارت جهانی (WTO) فاقد تعرفه‌های گمرکی است، بیابند.
حوزه دوم خاستگاه نظام‌های تعرفه، سیاست‌های مالیاتی و تأمین مالی دولت‌هاست. در جهان امروز، که بخش عمده درآمدهای دولت‌ها از طریق مالیات تأمین می‌شود و درآمدهای ناشی از عوارض گمرکی از جایگاه مهمی برخوردارند. در کشوری مانند ایران نیز که حدود ۴۰ درصد درآمد سرانه ملی به واردات اختصاص دارد طبعاً درآمدهای گمرکی نقش برجسته‌تری پیدا می‌کنند. در این حال، نظام تعرفه‌های گمرکی نقش قابل‌توجهی در هدایت صنایع و سرمایه‌گذاری دارد. یکی از مبانی هر طرح تولیدی، مطالعات بازار آن است که در این بخش نظام تعرفه‌ای که یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین قیمت بازار و فرصت رقابتی با کالاهای وارداتی است مورد مطالعه قرار می‌گیرد و بر اساس آن، توجیه اقتصادی پروژه و آینده فروش آن تهیه می‌شود.
بنابراین تغییر نظام تعرفه‌ای یکی از مهم‌ترین عوامل در تصمیم‌گیری این حوزه است و نمی‌توان به بهانه‌هایی نظیر تنظیم بازار و کنترل قیمت‌ها تصمیمات روزانه یا فصلی برای نظام‌تعرفه‌ای کشور اتخاذ کرد.
اردشیر محمدی، رئیس کل گمرک جمهوری اسلامی در گفتگو با خبرآنلاین در خصوص اهمیت تعیین کارشناسی تعرفه‌های گمرکی می‌گوید: اگر با تعیین منطقی تعرفه‌های گمرکی بتوانیم مسیر ورود کالا را به سمت مبادی ورودی قانونی تغییر دهیم، هدف اصلی از تعیین تعرفه‌ها محقق می‌شود.
محمدی گفت: تعیین غیرمنطقی تعرفه‌ها قاچاق کالا را گسترش می‌دهد و کمیسیون ماده یک که وظیفه تعیین تعرفه‌ها را بر عهده دارد باید به این موضوع توجه کند و با دقت نظر به تعیین تعرفه‌ها بپردازد. رئیس کل گمرک در خصوص اثر‌گذاری این تصمیم می‌گوید: تعرفه، اثر‌های مختلفی در اقتصاد کشور دارد و در تعیین نرخ تعرفه باید نگاه به درآمد منطقی دولت، حمایت تولید داخل و حمایت مصرف داخل داشته باشیم، البته در این چند سال تمام تعرفه‌های تعیین شده بر همین اساس بوده است.
وی می‌افزاید: در صورتی که نرخ تعرفه‌ها از حد معمول بالاتر یا پایین‌تر باشد قاچاق و واردات بی‌رویه به کشور صورت می‌گیرد که با این اقدام تولید داخل با مشکل مواجه‌شده و نرخ بیکاری افزایش پیدا می‌کند. اردشیر محمدی در ادامه گفتگو با خبرآنلاین با اشاره به اینکه دولت باید نگاه درآمدی به نظام تعرفه‌ای داشته باشد، گفت: اگر نگاه دولت به تعرفه‌های گمرکی به عنوان یک منبع مهم درآمد تغییر کند و بپذیرد که نه بالابردن و نه پایین آوردن افراطی تعرفه‌ها نمی‌تواند در درازمدت حقوق تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را تأمین کند و اگر قبول کند که با تعیین یک نرخ منطقی و میانگین برای تعرفه‌ها، هم به درآمدی معقول و قابل تحقق دست خواهد یافت، جامعه صنعت و بازرگانی کشور نیز با امنیت خاطر و سلامت فکری بیشتری به فعالیت خود ادامه خواهند داد. وی در خصوص کتاب حجیم نظام تعرفه‌ای نیز گفت: این که برای فلان قطعه پلاستیکی یک وسیله فنی یک نرخ تعرفه و برای قطعه چوبی یا شیشه‌ای آن تعرفه‌ای دیگر و هر یک از دیگر اجزای آن تعرفه‌هایی جداگانه تعریف و تعیین کنیم و انتظار داشته باشیم هیچ عمل خلاف و مفسده‌ای از دل این همه پیچیدگی بیرون نیاید یا ترخیص کالا از گمرکات ما در حداقل زمان ممکن امکان‌پذیر باشد، انتظاری عبث و به دور از انتظار است که هرگز برآورده نخواهد شد.
نظر شما