وزارت خزانه‌داری آمریکا ادعا کرده که تحریم‌های جدید علیه ایران در رابطه با برنامه موشکی بالستیک این کشور و فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده آن در منطقه بوده و اعمال آنها هیچ منافاتی با تعهد آمریکا در قبال برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ندارد. تعداد و محتوای اظهارات تند مقامات آمریکایی علیه ایران پس از ورود ترامپ به کاخ‌سفید بی‌سابقه‌ترین مواضع در دهه اخیر محسوب می‌شود. به‌گونه‌ای که ترامپ طی هفته اخیر سه پیام توییتری خطاب به ایران منتشر کرده و هشدار داده که ایران به دلیل شلیک موشک بالستیک رسما تحت‌نظر قرار گرفته است.واکنش شدید مقام‌های آمریکایی نسبت به جمهوری اسلامی پیامد آزمایش موشکی اخیر ایران بوده است.
در این رابطه به چند اظهارنظر مقامات آمریکا اشاره می‌شود؛ نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل نیز آزمایش موشکی ایران را مطلقا غیرقابل قبول خطاب کرد و گفت این آزمایش تخطی از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است. مایکل فلین، مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ، نیز وارد گود اظهارنظرهای تند شد و ادعاهای تازه‌ای را علیه کشورمان مطرح کرد. وی مدعی شد که دولت ترامپ این اقدامات ایران را که امنیت، شکوفایی و ثبات منطقه و ورای آن را تهدید می‌کند و جان آمریکایی‌ها را در معرض تهدید قرار می‌دهد محکوم می‌کند. مایک پنس، معاون ترامپ نیز حین هشدار جدی به ایران گفت بهتر است ایران عزم رئیس‌جمهوری جدید آمریکا را تست نکند.
در همین حال پل رایان، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا نیز پیش‌بینی کرد که توافق جامع اتمی ایران با جامعه جهانی موسوم به برجام تغییری نخواهد کرد. این نکته را نیز باید در نظر داشت که اکثریت قاطع مقامات امنیتی و سیاست خارجی کابینه ترامپ و نمایندگان جمهوریخواه مجالس نمایندگان وسنای آمریکا دیدگاه‌های کاملا ضد‌ایرانی دارند و در این مسیر پیوسته، یکپارچه و هماهنگ عمل می‌کنند.
از سوی دیگر در خارج از آمریکا نیز جبهه دیگری علیه ایران و از سوی اسرائیل و بریتانیا در حال شکل‌گیری است. نخست‌وزیر اسرائیل در جلسه هیات دولت گفته که بر تشکیل یک جبهه واحد علیه آنچه رفتار تهاجمی دولت ایران خواند، پای خواهد فشرد. بنیامین نتانیاهو، یکشنبه ۱۷ بهمن پیش از سفر به لندن برای دیدار با ترزا می، نخست‌وزیر بر ایجاد جبهه مشترک علیه ایران تاکید کرد.
همچنین در کنار اظهارات تند دونالد ترامپ و برخی از اعضای کابینه‌اش علیه ایران، وی اخیرا در یک مکالمه تلفنی با رئیس‌جمهور مکزیک این کشور را تهدید به فرستادن نیروی نظامی کرد. پس از آن نیز استیو بَنِن، استراتژیست و مشاور ارشد دونالد ترامپ از وقوع یک جنگ حتمی میان آمریکا و چین ظرف چندسال آینده سخن گفت. تحلیلگران در سراسر جهان هشدار دادند که از چنین اظهاراتی اینگونه برداشت خواهد شد که آمریکا در حال برنامه‌ریزی برای یک حمله گسترده و غیرمنتظره اتمی به چین است و ایجاد این وحشت در دل مسئولان چینی احتمال وقوع یک جنگ هسته‌ای تمام‌عیار را به‌شدت بالا می‌برد.
پیش از این اظهار بنن، دونالد ترامپ با متهم کردن دولت‌های چین و آلمان و ژاپن به دستکاری در نرخ ارز کشورشان و سپس تهدید چین به قرار دادن تعرفه‌های 45درصدی بر کالاهای صادراتی‌اش این قدرت‌های اقتصادی جهان را نگران یک جنگ تجاری در مقیاس جهانی نیز کرده است. علاوه بر اینها در هفته‌ای که گذشت دولت ترامپ با امضای دو فرمان اجرایی ورود شهروندان هفت کشور و پناهجویان جنگ‌زده را به آمریکا ممنوع کرد و جامعه بین‌المللی و فضای داخلی آمریکا را در یک التهاب و تنش بی‌‌سابقه فرو برد. ترامپ پیش‌تر نیز اظهاراتی در قبال ناتو، ژاپن، کره‌جنوبی و کشورهای خلیج‌فارس کرده بود که موجب نگرانی این کشورها شده است. باتوجه به سخنان تهدیدآمیز دولت ترامپ علیه کشورهای دیگر، این نتیجه‌گیری حاصل می‌شود که ایران تنها کشوری نیست که هدف تهدیدات و لفاظی‌های رئیس‌جمهوری جدید آمریکا قرار گرفته است.
هرچند که میزان و مضمون اظهارات کابینه ترامپ نسبت به ایران با میزان و مضمون سخنان آنها نسبت به سایر کشورها متفاوت است اما ایران تنها کشوری نیست که ترامپیان علیه او سخن گفته‌اند؛ بنابراین به نظر می‌رسد ایران باید در اتخاذ مواضع در قبال کاخ سفید با صبر، بردباری، تامل و واقع‌بینی بیشتری عمل کند، مواضع سایر کشورها در قبال سخنان ترامپ و دولتمردانش را رصد کند و به‌گونه‌ای عمل کند تا به فرآیند پاسخگو کردن ترامپ در نظام بین‌الملل براساس قواعد حقوق بین‌الملل یاری رساند. رفتارهای ترامپ به‌گونه‌ای است که هر دولتی بیشتر توجه او را جلب کند و با او شاخ به شاخ شود، خطر شاخ خوردنش بیشتر خواهد شد؛ اما درصورت مواجهه معقول و واقع‌بینانه و اقدام هماهنگ با جامعه جهانی و حتی با مخالفان داخلی ترامپ احتمال فروکش کردن افراط‌گری‌های او دور از ذهن نیست. زیرا تندروی‌های ترامپ در عرصه داخلی و خارجی آمریکا در صورت ادامه می‌تواند این کشور را با چالش‌های داخلی و خارجی پرهزینه‌ای مواجه سازد؛ از جمله اینکه محتمل است ترامپ را به سوی بیرون کردن از کاخ سفید با روش ایمیچمنت توسط کنگره سوق دهد. اما پیش از آن احتمال فشار کنگره بر وی باهدف تغییر رویکرد افراطی از سوی ترامپ بیشتر است.
در چنین شرایطی ایران باید با اتخاذ سیاست‌های متوازن مانع از شکل‌گیری اتحاد جهانی علیه خود باشد و در همین راستا با تقویت همکاری با اروپا، چین و روسیه مانع از بازی‌های جهانی آمریکا علیه کشورمان باشد تا امکان حداکثری تامین منافع و امنیت ملی کشورمان فراهم گردد.درشرایط کنونی برخورد افراط‌گرایانه در برابر رادیکالیسم ترامپی به مصلحت نیست و راهبرد ایجاد اجماع در برابر ترامپ از طریق تعامل با کشورهای اروپایی، چین و روسیه و تنش‌زدایی در مناطق پیرامونی ایران، تامین‌کننده منافع ملی کشورمان است.
ایران با آلترناتیوسازی در سیاست خارجی خود باید از تشکیل مجدد جبهه متحدین متشکل از آمریکا، اسرائیل، اروپا و اعراب علیه خود و وجه‌المصالحه قرار گرفتن میان روسیه و آمریکا و بازگشت به شرایط پیشا‌برجام پیشگیری کند تا مانع از تهدید امنیت ملی گردد.
نظر شما