دام برخی بانکداران برای سپرده‌ها

 سال جدید از راه رسیده و برخی در این فکرند که امسال، تصمیم جدیدی برای پس‌اندازهای خود بگیرند تا بلکه سوددهی بیشتری داشته باشند؛ سودی که حداقل بخشی از هزینه‌های آنها را تامین کرده و شرایط بهتری را پیش روی این مبالغ هر چند ناچیزشان بدهد.

در این میان، شرایطی که اکنون بر بازارهای مختلف در اقتصاد ایران حاکم است، فلش سودآوری مطمئن و بی‌دغدغه، بدون مالیات و از دست رفتن بخشی از اصل سرمایه را به سمت بانکها هدایت می‌کند؛ بانکهایی که اکنون محل امنی برای سپرده‌های خرد مردم شده‌اند و حداقل مبالغ مطمئنی را برای آنها به عنوان سود به همراه دارند؛ یعنی یک سپرده‌گذار، این دغدغه را ندارد که سود پولش کم و زیاد شود یا اینکه، بخشی از آن به عنوان مالیات از کف او برود.

در چنین وضعیتی، بانکها نیز که با مضیقه‌های بسیار مواجهند و بخش عمده‌از دارایی‌های آنها، منجمد بوده و در ساختمان‌هایی بلوکه شده که بازارشان کساد است، ترجیح می‌دهند با هر روشی که شده، حتی رقابت‌های ناسالم بانکی، منابع مالی مردم را به سمت خود هدایت کنند؛ به همین دلیل، طرح‌های جذابی را هر چند وقت یکبار رو می‌کنند.

عمده این طرح‌ها با محور توزیع بیشتر سود بین سپرده‌گذاران متمرکز است و بانکها تلاش دارند از هر فرصتی استفاده کنند تا بلکه منابع مالی مردم را به سمت خود جلب نمایند. البته آنها کف و حداقلی را هم برای جذب سپرده‌ها و ارایه سود بیشتر از حد معمول برگزیده‌اند که اعداد و ارقام متفاوتی را در بر می‌گیرد.

اما حال سیاستگذار پولی و بانکی به صراحت به مردم هشدار می‌دهد که ارایه سود بالا، نشانه یک بانک موفق نیست و برخی بانکها به دلیل اینکه وضعیت نامناسبی دارند، اقدام به توزیع سود بیشتر می‌کنند؛ بنابراین مردم این تصور را نداشته باشند که اگر سود بیشتری دریافت می‌کنند؛ حتما سپرده‌هایشان در جایی امن، نگهداری می‌شود. این سخن مسئولان بانک مرکزی، هشدار جدی به سپرده‌گذاران است که چندان نسبت به آینده برخی بانکها و سپرده‌هایشان خوشبین نباشند، اگرچه به هرحال تدابیری هم اندیشیده شده که چنانچه بانکها با مشکلاتی در این عرصه مواجه شده و دیگر توان ادامه مسیر را نداشتند، صندوق ضمانت سپرده‌ها ریسک آن را پوشش دهد.

ولی‌الله سیف، رئیس‌کل بانک مرکزی می‌گوید: بانکی که در حال ورشکستگی بوده، ممکن است نرخ سود بالا بدهد تا بتواند شرایط را تغییر دهد. بانک مرکزی به تمام سپرده‌گذاران بانکها علامت می‌دهد تا در این راستا مراقب باشند.

وی می‌افزاید: بر این اساس مردم فکر نکنند تمام بانکهایی که از بانک مرکزی مجوز دارند، در وضعیت یکسانی قرار گرفته اند، بلکه ممکن است در شرایط فعلی، بانکهایی که نرخ سود بالا دارند، یکی از دلایلشان این باشد که ریسک بالایی می دهند. نرخ بالا احتمال ریسک بالا هم دارد.

رئیس کل بانک مرکزی می گوید: ممکن است آن بانک در شرف ورشکستگی قرار داشته باشد و چاره‌ای جز پرداخت نرخ سود بالا نداشته باشد، یعنی مردم نباید جذب بانکهایی شوند که نرخ سود بالا می‌دهد، بلکه باید این احتمال را هم بدهند که ممکن است در پس پرده ریسکی هم در کار باشد. متاسفانه مردم به هشدارها توجه نمی کنند و حتی به خاطر یک تا دو درصد سود بیشتر، در موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز سرمایه گذاری کرده و سرمایه‌هایشان را به خطر می اندازند.

سیف تصریح می کند: بانک مرکزی به مردم هشدار می‌دهد که همه بانکهای مجوزدار مثل هم نیستند و باید دقت شود که کدام بانک سالم عمل می کند. در این شرایط، پرداخت سود بالا نشانه ریسک بالاتر است پس نباید ملاک برای سرمایه گذاری بانکها، نرخ سود بالاتر باشد.

بر این اساس، این اولین باری نیست که بانک مرکزی نسبت به سپرده‌گذاری در موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز هشدار داده بود، اما تا به حال با این مردم صراحت به مردم هشدار داده نشده بود که باید مراقب نرخ سود بانکی در بانکهای رسمی و مجوزدار هم باشند.

حال این مردم هستند که باید تصمیم بگیرند که در مقابل بانکها، چطور عمل کنند. آیا پول خود را به دست بانکهایی بسپارند که واقعا بانک هستند و برخی تصور می‌کنند که جای هیچ شک و تردیدی در عملکرد آنها نیست یا اینکه، قبل از سپرده‌گذاری اطلاعاتی را هم کسب کنند که هر بانک، چه عملکردی دارد و صورتهای مالی آن تا چقدر شفاف است؟ آیا فقط سود بالا توزیع می‌کند و در مقابل، برای فردای سپرده‌گذارانش تدبیری نیندیشیده است یا اینکه در چارچوب قواعد و قوانین و با لحاظ کردن همه جوانب، نرخ سود جذاب را بر روی پیشخوان خود و مقابل سپرده‌گذاران قرار می دهد.

3535