صندوق توسعه ملی؛ نهاد شبه‌دولتی جدید

یک فوریت لایحه‌ای صندوق توسعه ملی در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید تا برای همیشه به عمر حساب ذخیره ارزی پایان داده شود. بدین ترتیب مجلس خود را آماده بررسی اساس‌نامه صندوقی کرد که قرار است یک نهاد عمومی غیردولتی باشد.

دولت که با مقاومت مجلس نتوانست صندوق هدفمند کردن یارانه‌ها را تاسیس کند و به تشکیل یک سازمان با بودجه مصوب سالیانه از سوی مجلس قناعت کرد حالا برگ دیگری رو کرده تا بتواند حضور خود را در عرصه اقتصادی کشور به شکلی حفظ کند. چه آنکه راضی به سهم 20 درصدی خود از هر واگذاری و سهم 40 درصدی سهام عدالت که عملا اداره آن را بر عهده دارد نشده و حالا می‌خواهد به شکل مستقیم وارد عرصه واگذاری‌ها شود.

آنچنان که میرتاج‌الدینی ـ معاون پارلمانی رییس‌جمهور ـ عنوان کرده، صندوق توسعه ملی با ماهیت " نهاد عمومی غیردولتی" پا به عرصه وجود خواهد گذاشت. این به معنای آن است که این صندوق بر اساس نص صریح قانون اصل 44 می‌تواند تا سقف 40 درصد از شرکت‌های دولتی را در بازار بورس و واگذاری‌ها تصاحب کند.

نهادهای عمومی غیردولتی که امروزه در اقتصاد ایران بسیار قدرتمند هستند و شبه‌دولتی‌ها لقب گرفته‌اند یک پای ثابت تمام واگذاری‌ها هستند و حالا دولت می‌خواهد با استفاده از این عنوان، منابع صندوق توسعه ملی را صرف ادامه حضور خود در اقتصاد کشور کند و البته در این باره از توجیهات قانونی هم استفاده می‌کند. وزیر امور اقتصادی و دارایی هم در این مدت هر جا با پرسشی درباره نحوه واگذاری‌ها مواجه شده این بحث را مطرح کرده که «ما قانون را اجرا کرده‌ایم.» اظهار نظر حسینی در این باره صحیح است و از همین روست که پس از مطرح شدن بحث مشکل‌دار بودن برخی واگذاری‌ها مثل مخابرات، بسیاری از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس که نقش زیادی در تصویب این قانون داشتند به صحنه آمدند و این معامله را بی‌اشکال دانستند.

در هر حال بر اساس همین قانونی که تاکنون افسار بسیاری از شرکت‌های دولتی را به نهادهای عمومی غیردولتی یا همان شبه‌دولتی‌ها داده است، در صورت تشکیل صندوق توسعه ملی، این صندوق هم می‌تواند در تمام فعالیت‌های اقتصادی و به خصوص بازارهای مالی و بورس حضور داشته باشد. حال تصور کنید یک واگذاری شرکتی دولتی در حال برگزاری است. طرف‌‌های خریدار چه کسانی هستند؟! صندوق توسعه ملی در رقابت با نهادهای شبه‌دولتی دیگر مثل بنیادهای تعاون یا صندوق‌های بازنشستگی! قطعا خبری از بخش خصوصی واقعی نیست.

با توجه به منابع عظیمی که قرار است به این صندوق واریز شود که یک قلم آن 20 درصد از درآمدهای نفتی است، این نهاد عمومی غیردولتی تمام نهادهای مشابه قدرتمند مثل شستا، صندوق ذخیره فرهنگیان و صندوق‌های بازنشستگی و بسیاری دیگر را کنار خواهد زد و یکه‌تاز صحنه اقتصادی کشور خواهد بود.

آیا در نهایت مجلس به تولد یک نهاد شبه دولتی دیگر رای خواهد؟