پیام‌های منطقه‌ای و بین‌المللی حمله موشکی به داعش

محمد اکبری: همچنانکه در اطلاعیه سپاه پاسداران هم آمده است، رسانه های خارجی نیز این اقدام را مربوط به تلافی حملات تروریستی تهران دانسته اند و آنرا اولین استفاده عملیاتی از موشک‌های خود در خارج از مرزهای خود دانسته اند.
سردار شریف،سخنگوی سپاه نیز در توضیحات این اقدام گفت: در عملیات اخیر سپاه که "لیلة‌القدر" نام داشت، سپاه پاسداران 6 فروند موشک بالستیک میان برد، به اهداف مختلفی در بُردهای 650 تا 700 کیلومتر شلیک کرد. اهدافی که ما در این عملیات هدف قرار دادیم، مقرهای فرماندهی، دپوی تجهیزات انتحاری و لجستیکی در استان دیرالزور سوریه بوده است. برای شلیک این موشک‌ها با کشور سوریه از قبل هماهنگ شده بود و موشک‌ها از مسیر کشور عراق وارد آسمان سوریه شده بودند، تعدادی از این موشک‌ها، موشک‌های دقیق و نقطه‌زن ذوالفقار بوده‌اند و هم‌اکنون نیز تصاویر بسیار خوبی از لحظه اصابت موشک‌ها به اهداف، به دست‌مان رسیده‌ است.

آزمون سخت ترامپ

اما بجز اهداف مطرح شده برای اقدام سپاه پاسداران در هدف قرار دادن مقر داعش در دیرالزور باید به موضوع اقدام سنای امریکا برای اعمال تحریم های جدید علیه ایران توجه کرد. ترامپ پس از سرکار آمدن به عنوان رئیس جمهوری غیر قابل پیش بینی با چرخش از سیاستهای منطقه ای گذشته امریکا مبنی بر اعمال تنش زدایی و عدم دادن میدان به کشوری مانند عربستان در جهت افزایش تنش های منطقه ای، اولین سفر خود را به مقصد عربستان انتخاب کرد و بر مناسبات پیچیده خاورمیانه و بحران های آن افزود. ترامپ با دانستن این موضوع که مسائل هسته ای ایران با وجود برجام از دامنه اعمال دخالتهای او خارج شده است خواست با موضوعاتی چون تروریسم و قدرت موشکی ایران به مسئله فشار بر ایران وارد شود. مسیری که در گذشته امتحان شده و هیچ جوابی از آن گرفته نشده است. در یک دوره روابط بین دو کشور، امریکا سعی کرد موضوع هسته ای ایران را دست مایه قرار دهد و با کشاندن این موضوع به شورای امنیت سازمان ملل شدیدترین تحریم ها را بر علیه ایران اعمال کند. اما ایران با وجود اعمال این تحریم ها که حتی سیستم بانکی این کشور را نشانه رفته بود، نه تنها به محدود کردن توسعه هسته ای خود دست نزد بلکه روز بروز بر تعداد سانتریفوژ های خود افزود و مسیر تکمیل چرخه این تکنولوژی را پیمود. از این رو ایران نشان داد اعمال تحریم از سوی امریکا و موضوع هسته ای و توسعه آن دو متغیری هستند که به همدیگر مربوط نیستند و هر چند در بعضی مسائل مانند فروش انرژی تحت فشار قرار می گیرد اما حاضر نیست روند این چرخه را کُند یا تعطیل کند و یا مانند بعضی کشورها روی آن معامله کند. از این جهت بود که برجام توانست با مذاکره طرفین و به رسمیت شناختن حقوق ایران روندی برد برد را بوجود بیاورد.

زبان زور با تحریمهای جدید؟

حال سوال این است که آیا تحریمهای جدید می تواند باعث تغییر رفتار ایران شود. موضوعی که همه ناظران و کارشناسان بین الملی به آن اذعان می کنند این است که تیم جدیدی که در امریکا سر کار آمده اند خام و بی تجربه هستند و با دیپلماسی و مسائل بین المللی نا آشنا هستند. روند جدید پیش گرفته شده در مقابل ایران نیز همین موضوع را اثبات می کند. در حالی که روند پیش گرفته شده قبلی با مدل تحریم و تهدید هیچ نتیجه ای در گذشته نشان نداد، رهبران جدید امریکا همان روش قبلی را در پیش گرفته اند. تحریمهای جدید علیه ایران که سپاه پاسداران و موشکهای ایران را هدف قرار داده است در سنای امریکا به تصویب رسیده است و باید پس از بررسی و تصویب در مجلس نمایندگان به امضای ترامپ هم برسد. اقدام جدید ایران در هدف قرار دادن مقر داعش در سوریه توسط سپاه بسیار شفاف و روشن بیان می دارد که نه موشکهای ایرانی و نه نیروی نظامی آن با رفتارهای جدید امریکا زیر فشار قرار نمی گیرد. تحریم و تهدید و تغییر رفتار در ایران دو متغییر غیر مرتبط به هم هستند.
ایران می خواهد بگوید شما کدام موشکها را می خواهید مورد تحریم قرار دهید؟ موشکهایی که در جهت دفاع از خود و مبارزه با گروههایی به کار می رود که ثبات و امنیت ایران و منطقه را نشانه رفته است. موضوع هسته ای که شاید کمتر با بحث امنیت و تمامیت ارضی ایران ارتباط داشت با تحریم و تهدید، معامله و تحدید نشد، حال چگونه موضوعی را هدف قرار می دهید که مستقیما با امنیت و تمامیت ارضی کشور در ارتباط است.
ترامپ باید انتخاب کند. او می تواند مصوبه تحریم های علیه ایران را که از قضا بندهای تحریم روسیه هم به آن ضمیمه شده است را امضا کند و روند جدید و پیچیده ای را پی گیرد که در گذشته نتیجه عکس داده است و یا با روشی دیگر فرایند حل بحران های منطقه ای را با برسمیت شناختن ایران و دست کشیدن از پروژه تغییر نظام پی گیرد.

پیچیدگی و بحران داخلی امریکا

انضمام تحریمهای روسیه به تحریمهای ایران از طرف سنا به بهانه تلاش روسیه برای دخالت در انتخابات امریکا و موضوع ارتباط افرادی از تیم ترامپ با روسیه نشان می دهد که صدای واحدی در امریکا وجود ندارد. در حالی که ترامپ و تیم او و سناتورها بر روی موضوع فشار بر ایران هم سو هستند ولی اقدام تحریم و فشار بر ایران را وابسته به فشار و تحریم بر روسیه کرده اند. ترامپ اگر می خواهد حمایت سنا را برای فشار بر ایران داشته باشد باید شمشیر را مقابل روسیه هم بیرون بکشد. از این رو مشکلات و اختلافات در داخل امریکا به سادگی قابل حل نیست. ترامپ روندی را پیش می برد که برای فرار از مشکلات داخلی متوسل به رفتارها و سر و صداهای بیرونی است و تلاش می کند اتهامات همکاری و ارتباط تیمش با روسیه که حالا نزدیک ترین فرد به او از جمله دامادش با آن درگیر هستند را رفع کند. از این رو موضوع ایران و فشار بر روی آن و همچنین تحرکات جدید در سوریه سهل الوصول به نظر می رسد. اما مشکلات داخلی از درجه اعتبار ساقط نمی شوند و مردم از سویی منتظر برآورده شدن وعده های انتخاباتی او هستند و از سویی روند قضایی و اطلاعاتی اتهامات پیگیری می شود و فرار از آن میسر نیست.

عربستان و اسرائیل در تیر رس ایران؟

هر چند پس از اقدام هدف قرار دادن مقر تروریستها در سوریه از طرف موشکهای ایران این تحلیل با بررسی قدرت موشکی ایران شکل گرفت که دو کشور مشکل دار با ایران یعنی عربستان و رژیم صهیونیستی در تیررس این موشکها هستند و ایران همانگونه که توانست براحتی دیرالزور را با دقت بالایی مورد هدف قرار دهد، در صورت لزوم و برای دفاع از منافع خود قادر خواهد بود رژیم کنار سوریه و کشور جنوبی خود را هم می تواند مورد هدف قرار دهد. هر چند این تحلیلها از سوی کارشناسان و ناظران مختلف تکرار شده و در فضای مجازی بارها توئیت می شود اما باید گفت رفتار ایران و اقدام موشکی آن اهدافی صلح آمیز و در راستای دفاع از خود و انتقام از کسانی است که با از دست دادن مواضع خود در سوریه و عراق اعمال ایذایی در خارج از منطقه تحت نفوذ خود را دنبال می کنند.

از این رو اقدام ایران در راستای واکنش حتی به سخنان و اتهامات عربستان نسبت به ایران که بسیار تند و به عنوان دخالت در مسائل کشوری دیگر تداعی می شود نیست. بلکه ایران می خواهد بگوید اگر قرار باشد هر گروه یا کشوری عملی را بر علیه آن انجام دهد قادر است بصورت عملی و نه در سخن پاسخ آن را بدهد.

عربستان همسایه ایران است و بارها از سوی دستگاه دیپلماسی به آرامش و کاهش تنش و گفت و گو جهت حل مشکلات دو طرفه و بحرانهای منطقه ای دعوت شده است و بر این موضوع تاکید شده است که جغرافیا قابل تغییر نیست و دو کشور باید بر مبنای صلح و ثبات در کنار هم حضور داشته باشند. دو طرف نباید اجاز بدهند کسانی از آن سوی اقیانوسها در مبادلات دو طرف دخالت کرده و تنشهای منطقه ای را بیفزایند. با این همه بد نیست که نمایش قدرت ایران را نیز مد نظر داشته باشد.

49312