ما خودروساز نیستیم

منصور معظمی به تازگی انتقادات جالب توجهی در بخش‌های خودرویی مطرح كرده است. وی با انتقاد از فعالان این حوزه تاكید كرده است كه «ایران تنها یك تولید‌كننده است نه یك خودروساز.»

آنچه در ادامه می خوانید، گزیده هایی از مصاحبه معظمی با اعتماد است:

- هم‌اكنون در صنعت خودروی كشور ١٠٠ هزار نفر به صورت مستقیم و ٦٠٠ هزار نفر به صورت غیرمستقیم و همراه با قطعه‌سازان 1.5 میلیون نفر در حال فعالیت هستند. این صنعت همچنین حجم گردش نقدینگی حدود ٨٠ هزار میلیارد تومان نیز دارد كه عدد بسیار بزرگی است.

-آنچه از نقطه نظرات آقای نعمت‌زاده در این یك سال متوجه شده‌ام این است كه نقطه‌نظر من و ایشان بسیار نزدیك است. این یك واقعیت است كه مردم از خودروسازان دو چیز می‌خواهند؛ یك كیفیت و دوم خودرویی كه قیمت مناسبی داشته باشد كه بسیار انتظار به حق و درستی است. حال این وظیفه صنعت خودرو است كه پاسخگوی نیاز مردم باشد و بتواند رضایت مردم را برآورده كند كه دقیقا همان اصل مشتری مداری است. اما زمانی كه تاریخچه خودرو را در ایران بررسی می‌كنید نگاه بنگاهی به این صنعت نشده است و همیشه سیطره، حاكمیت و گاهی مورد عتاب قرار گرفته است. اگر ما به صنعت خودرو مثل سایر صنایع نگاه نكنیم و نگاه بنگاهی نداشته باشیم هیچگاه صنعت خودرو جایگاه خودش را پیدا نمی‌كند. این را صریح می‌گویم كه ما تولید‌كننده خودرو هستیم نه خودروساز.
- ٤٠ سال پیش چند درصد خودرو داخلی‌ساز می‌شد و امروز خودروهای جدیدی كه می‌آید چند درصدشان داخلی‌سازی می‌شوند؟ اینكه مونتاژ می‌كنیم یا به صورتی سی كی دی می‌سازیم هنر نیست. ما با خودروسازان معروف اروپا و آسیایی همزمان وارد صنعت خودرو شدیم. ببینید آنها به كجا رسیده‌اند و ما به كجا. البته من نمی‌خواهم منكر زحمات و خدماتی كه در صنعت خودرو كشیده شده است بشوم.

- اوایل در دهه ٤٠ پیكان كاملا به صورت ارز بری و خرید خارجی ساخته می‌شد اما امروز ما بیش از ١٢٠٠ قطعه ساز داریم كه در داخل ساخته می‌شود (هر چند كه در بحث مواد اولیه هنوز نیازمند واردات هستیم). ولی به هر حال ایجاد شغل شده است.

- موضوع دیگری كه امروز ما وارث آن هستیم توجه به واگذاری‌های خودرویی است كه تمام ساختارهای مالی و ارتباطی را به هم ریخته است مثلا سهام را به تعاونی كاركنان فروخته‌اند و تعاونی در جای دیگری دوباره سهام خریده و همان شركت با مراجعه به خودروسازان سهام خودرویی خریده است و این روال در هم موجب شده مناسبات مالی این بخش به هم بریزد. اینكه گفته می‌شود كه صنعت خودرو دولتی است غلط است چرا كه دولت در دو خودروساز یك عضو هیات‌مدیره دارد اما به قدری ساختار سهام تودرتو و پیچیده است كه این شایبه به وجود آمده كه صنعت خودرو دولتی است. یا در برخی مواقع گفته می‌شود وزارت صنعت در همه كارهای خودروسازان دخالت می‌كند.

- من شاهد هستم كه روحیه شخص آقای نعمت‌زاده به صنعت خودروسازی نگاه پدر به فرزندش است و به‌شدت از خودروسازان كیفیت، رضایت مشتری و... را طلب می‌كند.
- سیاستی كه ما در سازمان گسترش و نوسازی صنایع پیش بردیم و آقای نعمت‌زاده هم از آن حمایت كردند این بود كه به سمت مشاركت با برندهای خوب برویم و آقای وزیر هم قبول كرد. به همین دلیل برای ایدرویی كه هیچ سابقه حضور در بخش خودروسازی نداشت ورود به بحث قراردادهای خودرویی و طرف مذاكره قرار گرفتن جای سوال بود. اما ایدرو به صورت مشاركت ٤٠ درصدی با رنو جلو رفت. من معتقدم كه صنعت خودرو ایران هیچ راهی جز مشاركت با صاحبان برند معتبر دنیا ندارد؛ البته ممكن است این نظریه مخالفانی داشته باشد و به نظرشان احترام می‌گذارم اما واقعیت این است كه اگر شما مشاركت كردید و خارجی در ایران سرمایه‌گذاری كرد برد كرده‌اید نه اینكه آن طرف خارجی در بازار ایران تنها به فكر فروش باشد نه اینكه بازار ایران نمایندگی برند خاصی شود. این امر در مورد همه خودروسازان مطرح است حالا می‌خواهد پژو باشد یا سیتروئن یا رنو و... باید قطعا به فكر سرمایه‌گذاری در ایران باشد یعنی پول، تكنولوژی جدید بیاورد و بازار هم برای محصولاتی كه قرار است در ایران درست كند نیز ایجاد كند. یعنی هم از بازار ایران استفاده كند و هم محصولی كه در ایران تولید می‌كند را بفروشد این بهترین نوع مشاركت است.

- هنر ما باید این باشد كه از رهگذر این مشاركت خودمان را تجهیز كرده و ارتقای كمی و كیفی به صنعت‌مان بدهیم. ما باید در كنار این مشاركت بازار‌های خارجی را بشناسیم، كیفیت و تكنولوژی‌مان را تقویت كنیم و...
- این یك واقعیت است كه در قرارداد رنو ما هم كاهلی كرده‌ایم مثلا چقدر سایپا در خصوص این قرارداد بحث كرده و دنبال حق و حقوق خود بوده است؟ لذا در قراردادهای جدیدی كه مطرح كردیم سعی كردیم تمام شرایط را در نظر بگیریم و منافع دو طرف با توجه به اصول مشاركت حفظ شود. ضمن اینكه نباید همیشه نگاه‌مان به گذشته باشد و آینده را فراموش كنیم حالا فرض كنیم كه اشتباهی صورت گرفته است خوب در قراردادهای جدیدی كه می‌بندیم سعی كنیم درست قرارداد ببندیم و درست مذاكره كنیم.

- معتقدم كه صنعت خودرو در استفاده از برجام پیشتاز بود. آثار آن را هم مردم در سال جاری به صورت ملموس می‌بینند البته برخی نقطه نظرات من مورد نقد برخی از خودروسازان داخلی است، اما چرا مردم ما نباید خودروی خوب سوار بشوند؟ چرا مردم ما ماشین با قیمت مناسب نخرند؟ وقتی كه شركت ایكس برای فروش یك محصول زمانی را اعلام می‌كند و خودروی مذكور در بازه ٥ دقیقه‌ای فروش می‌رود، این یعنی بازار عطش دارد. شما امروز ٢٠٠ هزار تا خودرو وارد كنید قطعا فروش می‌رود. حالا این درست است كه ما مردم را محروم كنیم از خرید خودروی با كیفیت و مثل روسیه كه زمانی می‌گفت همه باید خودروی لادا را سوار بشوند ما هم بگوییم مردم ایران باید فقط یك نوع خودرو را كه ما می‌گوییم بخرند؟

- ما معتقدیم كه خوروساز ما باید قدش را بلند‌تر كند و نگاهش را منطقی‌تر كند. خودروساز ما باید به این موضوع توجه كند كه مشتری از او چه می‌خواهد؟ والا اینكه با تعرفه و عوارض محدودیت عرضه خارجی را فراهم كنیم تا خودروسازان داخلی در فضای انحصاری‌تری محصولات خود را بفروشند، صحیح نیست. البته در هیچ كجای دنیا هم درهای كشور را به روی همه خودروسازان خارجی باز نمی‌گذارند كه فقط واردات داشته باشند. من معتقدم كه باید از صنعت خودرو حمایت كرد اما حمایت منطقی.
- ما از خودروسازانی كه در آنها سهامدار بودیم خواستیم تا شركت‌های اضافه خودشان را كوچك كنند. در این راستا به ایران خودرو تكلیف شده ٢٩ شركت و سایپا ١٤ شركتش را بفروشد یا ادغام كند. گفتیم سایپا و ایران‌خودرو اموال و دارایی‌های اضافی خود را بفروشند كه در این راستا برای ایران خودرو ٧٠٠ میلیارد تومان وبرای سایپا٦٠٠-٥٠٠ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. یعنی به سمت تعدیل ساختار پیش رفته‌ایم و واقعا این دو خودروساز به این سمت پیش رفته‌اند. خودروسازان ما بسیار فربه هستند خیلی نیروی اضافی دارند باید كوچك بشوند. شما نسبت كار به پرسنل را محاسبه كنید می‌بینید كه مثلا اگر خودروسازان یك میلیون تولید داشته باشند.
- هر قراردادی كه در ایدرو منعقد شده، ممكن است توسط برخی به دید انتقاد نگریسته شده باشد. من معتقدم كه این توهین است كه به كارشناس ایرانی یا مدیر ایرانی بگویم «ما نمی‌توانیم»؛ مگر خارجی‌ها چه برتری نسبت به ما دارند؟ ما مذاكره می‌كنیم و در مذاكرات‌مان از منافع كشورمان دفاع كرده وسعی می‌كنیم منافع دو طرف رعایت شود و در عین حال به دنبال كسب منافع حداكثری هم هستیم. برهمین اساس هم بعد از برجام قراردادهای زیادی در مجموعه ایدرو در بخش‌های مختلف خودرویی، توربین‌های كلاس F، كشتی‌سازی، دو هزار واگن قطار قرارداد بستیم و حتی در خصوص هلی‌كوپتر در آینده نزدیك به جمع‌بندی و نتایج خوبی خواهیم رسید. در بخش نفت فاز ١٧ و ١٨ را تمام كردیم، فازهای ١٣ و ١٤ را فعال كردیم. طبق مجوز وزارت نفت یك شركت E&P ایجاد كردیم. همچنین پروژه‌های بیو اتانول را فعال و به بهره‌برداری رساندیم؛ دو كارخانه لاستیك‌سازی را فعال كردیم، با بلژیكی‌ها قراردادی در مورد گیربكس بستیم و كار را شروع كردیم. الیاف شیشه‌ای مرند فعال شد و پروژه به خوبی در حال فعالیت است و كارهای بین‌المللی را بسیار فعال كردیم كه هر كدام از این قرارداد واقعا زمان بر است و به اصطلاح قدیمی‌ها استخوان آدم را می‌شكند.
- قبلا ایدرو مالك خودروسازها بود اما ما امروز مالك خودروسازان نیستیم؛ منتها ما هر جا كه دولت بخواهد حمایت كند. در بخش صنعت توسط ایدرو و در بخش معدن توسط ایمیدرو انجام می‌شود. این امر در اساسنامه ایدرو هم وجود دارد. بگذارید خیال‌تان را راحت كنم ما اصلا دنبال بنگاهداری نیستیم. ما اصلا رقیب هیچ شركتی نیستیم. اتفاقا مسوولیت ایدرو حمایت از خودروسازان است.
39225