جانشین پلیس راهنمایی و رانندگی کشور اعلام کرد: «راهنمایی و رانندگی کشور در نظر دارد مؤلفه‌های جدیدی به قوانین سابق اخذ جرایم راهنمایی و رانندگی اضافه کند و در تهیه و تدوین این قانون جدید استاندارد‌های اروپایی را رعایت کرده است.»
سردار سیدکمال هادیان‌فر گفت: «قانون قبلی اخذ جریمه‌های رانندگی به سال 1350 باز می‌گردد و از 38 سال پیش تغییر نکرده است که به نظر می‌رسد خیلی زودتر از این باید به روز می‌شد. این قانون متناسب با شرایط آن روز و بر مبنای شرایط اقتصادی و متناسب با زیرساخت‌ها و خودروهای آن زمان تهیه شده است که در ساختار اجتماعی امروز کاربرد گذشته را ندارد.»
به گفته سردار هادیان‌فر، در حال حاضر 23میلیون نفر در کشور گواهینامه رانندگی دارند. همچنین 17 میلیون دستگاه موتورسیکلت و خودرو در کشور وجود دارد که این شرایط و امکانات نیازمند آن است که قوانین، نوع و میزان جریمه‌ها با گذشته تفاوت داشته باشند.
سردار هادیان فر ادامه داد: «کلیات قانون اخذ جرائم راهنمایی و رانندگی در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده و جزئیات این قانون هم اکنون در کمیسیون قضایی مجلس در دست بررسی است و به زودی تصویب خواهد شد.»
او ادامه داد: «در این قانون همه مسائل و تخلفات رانندگی به صورت ریز و تخصصی بررسی شده و تلاش شده تا نگاه همه جانبه‌ای به موضوعات باشد.»
جریمه انجام هرگونه حرکات نمایشی با خودرو مانند دورزدن در جا، لایی‌کشی و انجام حرکات آکروباتیک در جاده‌ها و شهرهای بزرگ به 350 هزار ریال و یک هفته توقیف خودرو افزایش می‌یابد
اجرای طرح تشدید برخورد با خودروهایی که اقدام به پارک دوبله می‌کنند و توقیف آنها از یک روز تا یک هفته نیز بخشی دیگر از این قانون است که از اول اردیبهشت امسال آغاز شده است. فرهاد تجری گفت: «با توجه به شرایط رانندگی و نیاز به داشتن قوانین جدید در حوزه راهنمایی و رانندگی و استفاده از آخرین ابزارها و روش‌ها تصویب این قانون نیاز به زمان بیشتری دارد.»
با این حال، تجری تابستان را برای تصویب این قانون وعده داد و گفت: «این قانون احتمالاً تابستان امسال در کمیسیون قضایی آماده می‌شود تا برای تصویب به صحن علنی مجلس برود.»
در حال حاضر روزانه بین 850 تا یکهزار دستگاه خودروی رانندگان متخلف در تهران توقیف و روانه پارکینگ می‌شود. همچنین 2هزار و 500 تا 3 هزار وسیله نقلیه غیر مجاز نیز روزانه در تهران قفل چرخ می‌خورند که بدین ترتیب می‌توان رقمی در حدود 4 هزار وسیله نقلیه متخلف را برای خودروهای توقیفی تهران اعلام کرد.
این در حالی است که چندی پیش سرهنگ اسماعیلی فرمانده پلیس راه کشور با اشاره به اثرگذار نبودن بسیاری از جریمه‌های راهنمایی و رانندگی، گفت: «جریمه‌های راهنمایی و رانندگی خیلی اثرگذار نیست و برخی رانندگان متخلف علاقه مندند با دریافت برگ جریمه به رفتارهای پر خطر و سرعت غیر مجازشان ادامه دهند.»
جانشین رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی همچنین با اشاره به آغاز افزایش نرخ جرائم رانندگی جریمه‌های اجرایی در سال 88 را اعلام کرد و گفت: «جریمه سرعت غیرمجاز تا 10 کیلومتر بیش از سرعت مجاز در شهرهای بزرگ و جاده‌ها کماکان همانند سابق 200 هزار ریال و در سایر شهرها 70 هزار ریال است. همچنین جریمه تجاوز از سرعت مجاز بیش از 10 کیلومتر بر ساعت در شهرهای بزرگ و جاده‌های کشور 300 هزار ریال و در سایر شهرها 150 هزار ریال خواهد بود.»
هادیان فر با اشاره به این که جریمه انجام هرگونه حرکات نمایشی با خودرو مانند دورزدن در جا، لایی‌کشی و انجام حرکات آکروباتیک در جاده‌ها و شهرهای بزرگ 350 هزار ریال و یک هفته توقیف خودرو خواهد بود، گفت: «جریمه این تخلف در سایر شهرها 200 هزار ریال و 3 روز توقیف خودرو است.»
او ادامه داد: «بر اساس دستورالعمل شماره 3 رئیس قوه قضائیه افسران راهنمایی و رانندگی مکلفند طبق این قانون خودروهایی که در طول سال 3 بار مرتکب یکی از 10 تخلف سرعت غیرمجاز، سبقت غیرمجاز، عبور از چراغ قرمز، عدم رعایت حق تقدم، انحراف به چپ، عبور از محل ممنوع، حمل مسافر با وسیله نقلیه غیرمجاز، تخلیه نخاله، توقف در پیاده رو و استفاده از لاستیک میخ دار خارج از فصل زمستان شوند را علاوه بر اخذ جریمه از 24 ساعت تا 7 روز با قفل مخصوص در محل و یا پارکینگ متوقف کنند. .»
دکتر پرویز رزاقی، روانشناس، درباره اثرگذاری جریمه می‌گوید: «جریمه کردن یکی از روش‌های کاهش دادن رفتارهای نامطلوب است. اما قبل از اقدام به تنبیه و مجازات باید آموزش رفتار صحیح داشته باشیم که در کشور ما اقدام مؤثری در این راستا انجام نشده است. درباره جریمه‌های رانندگی باید در نظر داشت که جریمه نباید خیلی سنگین باشد، یعنی مقدار جریمه یک راننده باید به نسبتی باشد که بتواند با باقیمانده درآمد خود زندگی‌اش را اداره کند. نباید مقدار جریمه آنقدر زیاد باشد که یک راننده برای جبران جریمه‌ای که شده است، تخلفات بیشتری را مرتکب شود. علاوه بر این، باید به این نکته توجه کرد که مقدار جریمه باید برای افرادی که از توان مالی بیشتری برخوردار هستند هم اثربخش باشد.»
او ادامه می‌دهد: «باید دقت کنیم که در جامعه افراد زیادی حضور دارند که توان پرداخت جریمه‌ها را ندارند و نباید این تعداد را قربانی جماعتی کنیم که معتقدند هر خطایی مرتکب شدم مهم نیست چون جریمه آن را می‌پردازم. بنابراین باید میزان جریمه در حد متوسطی در نظر گرفته شود که بتواند دارای اثربخشی بالائی برای کل افراد جامعه باشد.»
رزاقی معتقد است که در گام اول ما نباید اجازه بدهیم رفتار نادرست اتفاق بیفتد. برای پیشگیری از این رفتار، لازم است که مردم را آموزش دهیم، اما سیستم مقابله با تخلفات رانندگی در کشور ما، کاملاً معکوس عمل می‌کند؛ یعنی ابتدا اجازه بروز رفتار یا تخلف داده شده و بعد با متخلف برخورد می‌شود. این روش از نظر علوم رفتاری و روان‌شناسی اجتماعی غلط است و هیچ تأثیری در اصلاح رفتار ندارد.
او همچنین از اثربخشی ناکافی جریمه سخن به میان آورده و می‌گوید: «استفاده از جریمه در کاهش دادن رفتار نامطلوب بطور موقت مؤثر است. جریمه تنها اثر رفتار نامطلوب را آن هم به طور موقت حذف می‌کند. یعنی راننده متخلف تصمیم بر ترک تخلف نمی‌گیرد بلکه هر جا پلیس حضور داشت تخلف را انجام نمی‌دهد. مثل شیوه بستن کمربند ایمنی بیشتر رانندگان که این روزها شاهد آن هستیم.»
به گفته این روان شناس مجازات‌های راهنمایی و رانندگی در کشورهای اروپایی به موقع و مازاد است. یعنی دقیقاً در لحظه جرم اتفاق می‌افتد و تنبیهی است که از میزان جرم شدیدتر است. این مجازات‌ها می‌تواند از ضبط گواهینامه و سوراخ کردن آن تا خواباندن اتومبیل و عدم اجازه رانندگی به شخص خاطی متغیر باشد. دکتر رزاقی ادامه می‌دهد: «از مشکلات دیگر استفاده از جریمه عوارض جانبی نامطلوب آن است. احساس ناخوشایند حاصل از جریمه سبب انزجار و نفرت جریمه شونده از جریمه کننده (پلیس) می‌شود. یعنی حتی اگر جریمه شونده بداند که جریمه به خیر و صلاح اوست و جریمه کننده (پلیس) از روی دلسوزی او را جریمه می‌کند، باز هم احساس نامطلوب حاصل از جریمه به صورت پاسخ شرطی در می‌آید. به همین دلیل به نظر می‌رسد یکی از اقدامات مهمی که مسئولین راهنمایی و رانندگی باید به عنوان یک راهکار به آن توجه کنند، گسترش فرآیند آموزش و ایجاد انگیزه در رانندگان برای رعایت قانون است. نه از ترس جریمه بلکه از روی اختیار و به دلیل منافع حاصل از آن.»
این در حالی است که چندی پیش نایب رئیس کمیسیون قضایی مجلس با اشاره به مؤلفه‌های جدید وارد شده به قوانین اخذ جرائم پلیس راهنمایی و رانندگی گفت: «راهنمایی و رانندگی ناجا در قانون اخذ جرائم راهنمایی و رانندگی، پیشنهاد کرده تا عابران پیاده در صورت تخلف و بی‌توجهی به قوانین جریمه شوند. در حقیقت راهور ناجا در این قانون پیشنهاد کرده تا در صورتی که عابر پیاده‌ای بر اثر عدم رعایت قوانین کشته شود، هیچ‌گونه حقوقی به وی یا خانواده‌اش تعلق نگیرد. با این وجود، قانون اخذ جرایم راهنمایی و رانندگی همچنان در کمیته مربوطه در کمیسیون قضایی در دست بررسی و مطالعه است.»
نظر شما