چه تغییراتی را در محیط می‌بینید؟

بهنوش خرم‌روز: انسان‌ها بخش عمده‌ای از اطلاعات محیطی خود را از طریق حس بینایی دریافت می‌کنند. اما با این حال، تجربه نشان داده است که خیلی هم در استفاده از این حس خود حرفه‌ای نیستند و به راحتی نمی‌توانند متوجه تغییراتی شوند که اطراف‌شان اتفاق می‌افتد.

پیش از هر چیز باید بدانیم دیدن چیزی با چشم، یعنی رسیدن اطلاعات نوری آن به چشم ما، با پردازش این اطلاعات در مغز خیلی فرق دارد. آن‌چه ما با فعل دیدن از آن یاد می‌کنیم، ‌وابسته به پردازش اطلاعات درون مغز است. بنابراین گاهی ما چیزهایی را نمی‌بینیم که درست جلوی‌مان هستند و چشم‌مان آن‌ها را می‌بیند، اما مغزمان آن را پردازش نمی‌کند.

گاهی ما حتی قادریم شدیدترین تغییراتی که در محیط اطرافمان اتفاق می‌افتند را ندیده بگیریم. این قدر این اتفاق زیاد می‌افتد که یک اصطلاح مخصوص به خودش هم دارد: تغییر کوری! عجیب است نه؟ خب این پدیده حتی برای دانشمندان هم عجیب است و همچنان نتوانسته‌اند توضیحی برای آن بیابند.

 آن‌ها بارها و بارها هوش بصری انسان را با ارائه تست‌های تصویری متفاوتی که تنها تغییرات کوچکی داشتند سنجیده‌اند. اما بر اساس گزارش پاپ‌ساینس، تا به امروز این نوع تست‌ها همیشه یک مشکل کوچک داشتند؛ وقتی قرار بود که انسان‌ها مسئول ایجاد تغییر در تصاویر باشند، تغییری که ایجاد می‌کردند اغلب سوگیری داشت. اما حالا محققین دانشگاه کویین مری لندن الگوریتمی را ساخته‌اند که به رایانه کمک می‌کند تا تعیین کند که هر تصویری چه‌طور دستکاری شود.

آزمایش‌هایی که این محققین با استفاده از الگوریتم جدید خود بر روی انسان‌ها انجام دادند، نشان می‌دهد که تغییر کوری انسان‌ها، ‌یعنی ندیده گرفتن تغییرات جلوی چشم‌شان، قابل پیش‌بینی است. جالب‌تر این که به نظر می‌رسد  هوش بصری ما جنبه‌های متفاوتی دارد که چندان هم با منطق و انتظار دانشمندان جور در نمی‌آید.

برای مثال محققین فکر می‌کردند که فهمیدن تغییر در رنگ برای انسان باید خیلی راحت‌تر باشد. اما شرکت‌کنندگان در مطالعه ثابت کردند که اضافه شدن اشیا به تصویر یا حذف شدن آن‌ها از تصویر خیلی بهتر از تغییر رنگ قابل تشخیص هستند. این نتیجه محققین را شگفت‌زده کرده است.

اما این مطالعه،‌ با وجود اطلاعاتی که گفته می‌شود خیلی هم جالب هستند، در دنیای واقعی به چه دردی می‌خورد؟ خب وقتی بدانیم مردم نسبت به چه تغییراتی در محیط اطرافشان واکنش نشان می‌دهند و در برابر چه تغییراتی بیشتر ممکن است که تغییر کوری داشته باشند، می‌توانیم نشانه‌های محیطی تاثیرگذارتری هم داشته باشیم. برای نمونه در شهرها می‌توان از علائم راهنمایی و رانندگی استفاده کرد که مردم بیشتر متوجه آن‌ها می‌شوند. البته تبلیغات هم از این مطالعات سود زیادی می‌برد چون مشخص می‌شود که با چه روش‌هایی می‌تواند نگاه مردم را بیشتر و بیشتر به سمت خود جلب نماید.