کرملین که تا پیش از این هرازگاهی درگیر جمهوری‌های تازه استقلال یافته اطراف خود بود این بار با اعطای اختیار و مسوولیت تأمین امنیت منطقه چچن به دست رئیس‌جمهوری آزاد اندیش بیش از پیش سیطره قدرت روسیه در آسیای میانه را به چالش کشید.
روسیه در حالی رژیم 10 ساله ضد تروریستی در چچن را منحل کرد که به زعم بسیاری از کارشناسان و مقامات عالی رتبه این کشور هر روز احتمال بروز عملیات‌های تروریستی در شمال قفقاز و حتی تمامی نواحی روسیه به شدت رو به افزایش است.
روسیه از سال 1994 میلادی تاکنون در ورطه دو جنگ مخرب با شورشیان چچن که خیال جدایی و استقلال طلبی در سرداشته‌اند رویارو شده و در هر درگیری متقابل نیز هر دو طرف خسارات و تلفات بسیاری را متحمل شده‌اند اما آنچه این روزها در سیاست‌های کاخ کرملین بیش از سایر رویکردهای آن نمود پیدا می‌کند رویه منحصر به فردی است که سران مسکو برای تعامل با دشمنان دیرینه خود در پیش گرفته‌اند.
سران کاخ کرملین این روزها به جای تقابل و تعارض برای سرکوب دشمنان داخلی خود سعی دارند با تقویت و بها دادن به توانایی‌های بالقوه آنها در جهت سایر شورشیان تازه سر برآورده در منطقه آسیای مرکزی بهره بگیرند.
در این میان سیاست همگرایی با خواست‌های حکومت چچن و لغو حکومت ضد تروریستی که از سال 1999 میلادی در این ناحیه اعمال شده در راستای سیاست‌هایی که پوتین و مدودف در خفا و در ورای رایزنی‌های همواره خود به آن توجه کرده‌اند.
این در حالی است که به عقیده بسیاری از کارشناسان و ناظران سیاسی اعطای کامل تأمین امنیت چچن به دست رئیس‌جمهوری که خود ایده‌های استقلال‌طلبانه بسیاری در سر دارد می‌تواند محرکی برای تلاش او در جهت به دست گرفتن کنترل کامل چچن و عدول از قدرت و اعمال نظارت مسکو باشد.
دیمیتری مدودف رئیس‌جمهوری روسیه براندازی رژیم امنیتی ویژه در چچن را صرفاً اقدامی برای عادی‌سازی شرایط در بزرگ‌ترین سرزمین مسلمان‌نشین قفقاز نام می‌برد در حالی که از همان ساعات ابتدایی اعلام این خبر احزاب و گروه‌های سیاسی مختلف در روسیه اعم از مجلس دوما و حزب لیبرال دموکرات به شدت این اقدام دولت را به انتقاد گرفتند. برای آنها عقب‌نشینی بیش از 20 هزار نیروی امنیتی روسیه و نظامیان این کشور از منطقه‌ای که مستعد بروز حملات تروریستی از سوی گروهک‌های افراطی است همچون قمار بزرگی است که می‌تواند در آنی از زمان همه امنیت و آرامش سرزمین روسیه را به فنا دهد.
با اعلام لغو رژیم ضد تروریستی در چچن این گونه برآورد می‌شود که رمضان قدیروف رئیس‌جمهور 32 ساله چچن مردی با تصمیم‌گیری‌های غیر قابل پیش‌بینی که برای رسیدن به قدرت دشمنان بسیاری برای خود ترتیب داد از این پس حاکم و ناظر بی‌چون و چرای امنیت داخلی منطقه‌اش خواهد بود.
به زعم کارشناسان قدیروف با این که با پشتوانه دولت روسیه روی کار آمده است اما نمی‌تواند برای تحقق رؤیای سران مسکو در چچن چندان مفید و قابل اعتماد باشد.
چرا که حتی این موضوع برای سران کاخ کرملین نیز هنوز به روشنی مشخص نشده است که آیا از این پس قدیروف تمامی احکام و فرامین مسکو را اعمال می‌کند یا این که او خود را قدرتمندتر از این می‌بیند که بخواهد امربر مسکو باشد و در نتیجه در پی استقلال و جدایی از روسیه برمی‌آید؟
امروز این بیم وجود دارد که قدرت یافتن پرستیژ سیاسی قدیروف در نهایت او را به تقابل با حامیان روسی‌اش سوق دهد چرا که قدیروف به روسیه و تمامیت ارضی آن احترام نمی‌گذارد بلکه برای او فقط احترام به شخص پوتین در قالب تعاملات شخصی اهمیت دارد.
روسیه با لغو حکومت نظامی در چچن، قدیروف را به طور رسمی بر مسند قدرت نشاند. قدیروف که با آرام نشاندن شورش‌های مرکز مسلمانان قفقاز از سال 2007 تاکنون خوش خدمتی خود را به کاخ کرملین ابراز داشته است با تصمیم اخیر مسکو همه ابزاری را که باید برای ادامه ریاستی همه‌گیر در اختیار داشته باشد، کسب کرد. ممنوعیت‌های امنیتی در چچن از سال 1999 میلادی اعمال می‌شدند یعنی زمانی که ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری وقت روسیه توانست با گسیل نیروهای نظامی خود تلاش‌های استقلال‌طلبانه شورشیان چچن را سرکوب کند. به رغم همه مخالفت‌هایی که در برابر اعطای اختیار امنیتی به رئیس‌جمهوری چچن از سوی مسکو صورت گرفته است ولیکن مقامات کاخ کرملین همچنان بر این موضوع اصرار دارند که قدیروف به مسکو تفکر پیوستگی همیشگی چچن به فدراسیون روسیه همواره وفادار خواهد بود. این در حالی است که به عقیده ناظران سیاسی قدیروف تا به حال فقط خود را تابعی از سیاست‌های دیکته شده کاخ کرملین نشان داده است و در باطن او نیز مانند سایر اهالی چچن درونمایه‌های استقلال‌طلبانه خود را به خوبی حفظ کرده که البته منحل شدن حکومت نظامی روس‌ها در چچن فرصت مناسبی برای قد برافراشتن در برابر کرملین را به او و دیگر شورشیان چچن خواهد داد.
رویترز 19 آوریل 2009
ترجمه: لیدا هادی
نظر شما