جان‌بخشی به تاریخ سینمای جنگ در باغ فردوس

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، گرچه سهم جوانان وطن از هشت سال جنگیدن و دفاع از میهن و رشادت و ارج نهادن به مقام ارزشمند آنها فقط با ذکر یاد و گاهی نام، آنهم در روزهای پایانی شهریور هر سال تا یک هفته اول مهرماه خلاصه شده ، اما یادمان نمی رود که سینمای ایران با ساخت فیلم هایی با موضوع جنگ و دفاع مقدس همواره قدردان اهالی عشق بوده و دفاع مقدس را به انسانی‌ترین شکل ممکن به تصویر کشیده است.

در واقع هریک از فیلمسازان سینمای ایران بنا بر وظیفه انسانی و حرفه‌ای، سال‌های متمادی دانش و داشته‌های داستان نویسی و سینمایی خود را برای به تصویر کشیدن ایستادگی و ایثار رزمندگان به کار گرفتند و ردپایی از خود در سینمای دفاع مقدس به جای گذاشتند.

داشته‌های سینمای شریف و انسانی

برکسی پوشیده نیست که سینمای دفاع مقدس متعلق به مردم است. مردمی که بیشترین سهم در مقاومت از خاک خود را داشتند که در این رهگذر فیلمسازانی چون زنده یادان رسول ملاقلی پور، سیف الله داد و یا کارگردان هایی چون ابراهیم حاتمی کیا، احمدرضا درویش، عبدالحسن برزیده، جمال شورجه، کمال تبریزی، شهریار بحرانی،عزیزالله حمید نژاد و ... با ساخت آثار شاخص در این عرصه به نوعی پرچمدار سینمای دفاع مقدس هستند و نام خود را در این ژانر سینمایی به جای گذاشتند و امروز شاهد هستیم که بخشی از داشته های این سینمای شریف و انسانی به عنوان گنجینه ای غنی از سینمای دفاع مقدس در موزه سینمای ایران نگهداری و در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است. قطعا سر زدن به این موزه سینمایی و دیدن این گنجینه در هفته دفاع مقدس خالی از لطف نخواهد بود.

این روزها محله باغ فردوس و کوچه باغ های منتهی به موزه سینمای ایران حال و هوای پاییزی دارد و برگ های زرد ریخته شده کنار چنارهای بلند قد خیابان ولیعصر رنگ و روی دیگری به باغ موزه سینما داده است. صبح خیلی زود به موزه رسیدیم تالارهای موزه تازه باز شده بودند و بوی نم آپ پاشی و جاروکشی دم صبح هنوز به مشام می رسید.

حال و هوای سینمای دفاع مقدس در موزه سینما

عمارتی زیبا به قدمت تاریخ و خورشیدی افراشته بر سقف آن، نخستین تصویری بود که در ابتدای ورود به موزه دیده می شد. تالار آبی، فضایی متعلق به تاریخ سینما و معرفی پیشگامان این هنر و صنعت و تجهیزات فنی است و پس از آن تالار معاصران که مربوط به نگهداری و عرضه جوایز، وسایل اهدایی کارگردان ها، بازیگران و طراحان صحنه و لباس است. تالار بین الملل رنگین کمانی از جوایز و نشان های کسب شده توسط سینماگران ایرانی در عرصه بین الملل است. تندیس ها و جوایز موجود در این سالن تاریخ و تفکر جشنواره های مختلف در سراسر جهان را به نمایش گذاشته است.

انتهای تالار جوایز بین‌الملل، پله‌های چوبی قهوه ای رنگ و هلالی شکل قرار دارد که بازدید کنندگان را به بخش های دیگر موزه راهنمایی می کند. دو اتاق کوچک روبروی هم که یکی به نمایشگاه سینمای کودک و دیگری به تاریخ سینمای دفاع مقدس اختصاص داده شده است.

داستانک های سرراست از جنگ

نمایشگاه سینمای دفاع مقدس در موزه سینما، سالنی کوچک با پشتوانه غنی از تاریخ سینمای دفاع مقدس است. سالنی که تاریخ معاصر ایران، جنگ و هشت سال دفاع برای حفظ آب و خاک سرزمین مان ایران را پیش چشم بازدید کننده زنده می کند. گویی در طراحی و چیدمان داشته‌های سینمای دفاع مقدس داستان شکل‌گیری تاریخ سینمای ایران نیز روایت می شود و بازدیدکنندگان را با داستانک‌های سرراست از جنگ مواجه می‌کند. داستانی که بخشی از آن در اتاقی با پنجره های کوچک تعریف می شود که حکایت از معماری سنتی ایران دارد.

نورپردازی اتاق به گونه ای است که به راحتی می توان تاریخ نوشت های وسایل اهدایی از پیشگامان سینمای دفاع مقدس را دید. تصاویری از شهید مرتضی آوینی، سعید حاج میری، محمد حسین حقیقی، جواد شمقدری، اصغر نقی زاده، پرویز شیخ طادی، علی شاه حاتمی، ابراهیم اصغرزاده، محمدرضا شرف الدین و ... به عنوان پیشگامان سینمای انقلاب و دفاع مقدس بر روی دیوار قاب گرفته شده است.

دست راست در ورودی نمایشگاه سینمای دفاع مقدس در موزه سینما، سردیس رسول ملاقلی پور با پلاک دوران حضور این فیلمساز در جنگ تحمیلی دیده می شود. پلاکی که پس از سال ها از ساخته شدن سردیس این فیلمساز، سال گذشته بر گردن او آویخته شد. در واقع موزه سینما به مناسبت دهمین سالگرد درگذشت رسول ملاقلی نهالی کاشت و خانواده او، پلاک این فیلمساز را به موزه سینما اهدا کردند.

روبان قرمز فیلم «روبان قرمز» در غرفه حاتمی کیا

غرفه شیشه ای مربوط به ابراهیم حاتمی کیا از دیگر بخش های نمایشگاه دفاع مقدس در موزه سینما است. در این غرفه نمونه ای از جوایز ملی این فیلمساز همراه با فیلمنامه های برخی از فیلم ها مانند «بوی پیراهن یوسف»، «از کرخه تا راین»، «دیده بان»، «روبان قرمز»، «آژانس شیشه ای» و «برج مینو» که به صورت کتاب منتشر شده است، قمقمه و روبان استفاده شده در فیلم «روبان قرمز» در معرض دید مخاطبان قرار گرفته است.

فضاسازی و نوع چیدمان آکساسوار مورد استفاده در صحنه های جنگی یکی از دیدنی های نمایشگاه دفاع مقدس در موزه سینمای ایران است. گونی های پر شده به صورت خاکریز جلوی سکوی کوتاهی با فاصله اندک از زمین دیده می شود روی سکو لباس رزمنده ای  دیده می شود که در سال های دور محسن نوروزی برای پیمان سنندجی زاده بازیگر جوان، جهت فیلمبرداری «سفر به چزابه» طراحی کرده بود.

کارشناس موزه سینما درباره چگونگی اهدای لباس صحنه سنندجی زاده بازیگر جوان فیلم «سفر به چزابه» توضیحاتی داد که داستانی غم انگیز داشت و گفت: فضاسازی صحنه جنگ جزئی از طراحی نمایشگاه دفاع مقدس بوده است اما دلیل گذاشتن لباس سنندجی زاده این بود که این بازیگر جوان هنگام فیلمبرداری «سفر به چزابه» تصادف می کند و از دنیا می رود و این لباس بعدها توسط خانواده اش به موزه سینما اهدا شد.

ردپای «توفان شن» با دو بالگرد کوچک

دو بالگرد کوچک مربوط به طراحی صحنه فیلم «توفان شن» از ساخته های جواد شمقدری در فضای تداعی کننده صحنه جنگ، به موازات سیم خاردارها از سقف آویزان است.

غرفه شهید مرتضی آوینی از دیگر غرفه های موجود در نمایشگاه دفاع مقدس در موزه سینما است. یکی از یادگاری های این شهید که در نگاه اول خودنمایی می کند سررسیدی است که او خاطرات روزانه خود را در آن می نوشت و آخرین نوشته های شهید آوینی متعلق به روز هیجدهم فروردین ماه سال 1372، یعنی درست دو روز پیش از شهادت او است.

به نظر می رسد شهید آوینی در آخرین دست نوشته خود سرفصل های برگزاری یک میزگرد را به شکل کاملا خلاصه شده نوشته است. آوینی در بخش مربوط به هنر این میزگرد، درباره ساختار انقلاب های هنری سخن به میان آورده است.

آوینی و مرور خاطرات روزانه او در موزه سینما

آخرین دست نوشته شهید مرتضی آوینی سال 1385 به مناسبت هفته دفاع مقدس توسط همسر این فیلمساز به موزه سینما اهدا شد.

علاوه بر آن، دو قاب عکس از پشت صحنه روایت فتح، کارت عضویت ماهنامه هنری سوره، دو مجله با نام های «مرکز آسمان» و «با من سخن بگو» که نوشته هایی از آوینی در آن وجود دارد ، کتاب هایی نوشته شده توسط شهید آوینی با نام های «رستاخیز جان، امام (ره) » و «حیات باطنی انسان» و ... نیز در این غرفه به نمایش گذاشته شده است.

نمایشگاه دفاع مقدس اگرچه کوچک، اما به معنای واقعی با صفاست و روزهای تلخ جنگ و البته شیرین ایثار و شهادت را تداعی می‌کند. البته بنابر گزارش هایی که طی دو هفته اخیر از طراحی جدید موزه در رسانه ها منتشر شد و همچنین صحبت های تاکیدی محمد حیدری مدیرعامل  موزه سینما، قرار است تغییراتی در محتوا و چیدمان این موزه انجام شود و به تبع آن، سینمای دفاع مقدس نیز که در دو اتاق ساماندهی می‌شود.

ابتدا تاریخ دفاع هشت ساله در فضایی با حس و حال سنگرهای بتونی جبهه‌ها و با فیلم‌های سینمایی حوزه دفاع مقدس روایت می شود و سپس در اتاق بعدی شاخص‌ترین آثار، نهادها، فیلمسازان و شخصیت‌های برگزیده این گونه سینمایی در معرض دید مخاطبین قرار خواهد گرفت.

طرح چیدمان محتوایی در طراحی جدید موزه سینما

سالن سینمای کودک، نام آوران، دوبله و صدا و خانه فرهاد از دیگر بخش های دیدنی موزه سینما هستند. اما قدم زدن در اتاق کوچک نمایشگاه دفاع مقدس، غرور ملی و تلاش برای سلامت و صلابت میهن عزیزمان با چاشنی ایثار و گذشت را در مخاطب زنده می کند، اتاقی که شاید بتوان نام بهشت موزه سینما را برآن گذاشت.   

5858