کدام دستگاه‌های موسیقی ما نوروزی هستند و کدام نه؟/ حسین پرنیا پاسخ می‌دهد

حسین پرنیا، نوازنده چیره‌دستِ سنتور و آهنگساز درباره موسیقی نوروزی می‌گوید:

- ما در نوروز با پروسه‌ای کاملا علمی و دقیق از نظر زمانبندی مواجهیم. این نشان دهنده بالندگی نژاد ایرانی است. ما ایرانیان هم زمان با نو شدنِ طبیعت، روزهای نو و سال نو را آغاز می‌کنیم. این اندیشه ریشه‌ای معنوی دارد و نشان می‌دهد که ما طبیعت را خیلی خوب می‌شناختیم.

- بی‌شک گام طبیعی و گام‌هایی که برگرفته از آن هستند، گزینه‌هایی بسیار مناسب برای نوروز هستند. گام ماهور و راست پنجگاه در موسیقی ایرانی بر گام «ماژور» (گام جهانی) منطبق است. از درون این گام‌ها دستان‌های دیگری به وجود می‌آید که هر کدام از این دستان‌ها نغمه‌هایی دارد که بر فواصل ربع پرده بسته می‌شود. زیباترین نغمه‌ای که بر ربع پرده بسته می‌شود، «سه گاه» است و این اتفاقی نادر در موسیقی جهان است. نغمه‌های خوش ما که بر موسیقی نوروز استوار است، در گام طبیعی اجرا می‌شوند؛ یعنی در دستگاه ماهور، سه‌گاه و چهارگاه نواخته می‌شوند.

- کسانی که این دستگاه‌ها و گام‌ها را برای موسیقی نوروز انتخاب کرده‌اند، کمتر از خِردورزانی که خودِ نوروز را انتخاب کرده‌اند، نبوده‌اند. یعنی کاملا با شناخت این کار را کرده‌اند. وقتی که گام طبیعت برای موسیقی نوروز انتخاب می‌شود، فواصلی نواخته خواهد شد که پر از طرب و انرژی است.

- در بهار که همه جا رویش هست و طبیعت دارد نفس دوباره می‌کشد، اگر درخت سوخته‌ای را نشان دهیم زشت است. پس در موسیقی نوروز هم بیشتر طرب و طراوت جاری است. دستگاه‌های دیگر در موسیقی نوروز جایگاهی ندارند؛ مثلا دشتی یا آواز اصفهان همان درخت سوخته هستند. دستگاه همایون هم جایگاهی در موسیقی نوروز ندارد.

- یکی از آرزوهایم این است که تلویزیون ما، این دستگاه غیرملی، زمینه‌ای را فراهم کند که ما موسیقی ایرانی را آزادانه و بدون دغدغه در برنامه‌های زنده اجرا کنیم و همچنین این سخن‌ها را برای مردم بیان کنیم تا عموم مردم با این مسائل آشنا شوند. امیدوارم که مسئولان تلویزیون به این خواسته من توجه کنند.

5757