واشنگتن بر زنده مبارک مرثیه می خواند

سارا معصومی
حال آقای دیکتاتور خوب نیست. رهبر 82 ساله ای که از قریب به سه دهه پیش تا کنون بر مسند قدرت تکیه زده می رود تا ریاست جمهوری را به نسلی جوان تر تقدیم کند. نه خبر از انتخابات عادلانه است و نه سیاستمداری برای جانشینی دیکتاتور کاندید می شود . مردی که مخالفان را مجال سخن گفتن نداد می رود تا با مرگ طبیعی برگی جدید در تاریخ خودکامه گی اش خلق کند . از آن چهاردهمین روز از ماه اکتبر سال 1981 که با ترور انور سادات ، بخت به حسنی مبارک رو آورد تا کنون او همچنان کرسی قدرت را دو دستی چسبیده است. مصر در معادلات بین المللی " جمهوری عربی " خوانده می شود و این در حالی ست که حسنی مبارک در قامت چهارمین رئیس جمهوری این جمهوریت قریب به سه دهه است که حاضر به واگذاری قدرت نیست. از زمان محمد علی پاشا تا کنون ، هیج رهبری در مصر به مدت سه دهه نک صدای واحد نبوده است .

امریکایی ها نگران شریک استراتژیک خود

با وخیم شدن حال جسمی حسنی مبارک هیچ کس به اندازه امریکایی ها نگران نیست. باراک اوباما رئیس جمهوری ایالات متحده در نطق رقابت های انتخاباتی خود بسیار از تعامل و دوستی با جهان اسلام سخن گفته بود . از تمیز قائل شدن میان برداشت های افراط گونه از اسلام و مسلمانان واقعی. شاید به همین دلیل بود که همگان منتظر بودند تا نخستین کشور مسلمانی را که اوباما برای سخنرانی با مسلمانان انتخاب می کند، بشناسند. زمانی که دفتر ریاست جمهوری ایالات متحده نام مصر را در اختیار رسانه ها قرار داد، این نام قاهره نبود که جلب توجه کرد . انتخاب مصر از سوی نخستین رئیس جمهوری سیه چرده امریکا به عنوان تریبونی برای گفتگو یا مسلمانان ، آب پاکی بود بر دستان مردان و زنانی که این رئیس جمهور را متفاوت از بوش می دانستند. سخنرانی در قاهره به معنای مهر تایید زدن بود بر پیشانی سه دهه سرکوب. سه دهه خشونت و خفقان. سه دهه تغییر قانون برای بقای در قدرت. اوباما اما دوستی با اسرائیل را با هیچ کدام از این اتهام ها معاوضه نکرد. مصر در نیم قرن گذشته کم به اسرائیل خوش خدمتی نکرده است . انور سادات با معاهده صلحی که با اسرائیل در 1981 امضا کرد، تبدیل به نخستین کشور عربی شد که عضویتش در اتحادیه عرب به حالت تعلیق در می آید . هشت سال بعد از این تاریخ، مبارک با بازی در دو صحنه توانست مجددا عضویت مصر در این اتحادیه را خریداری کند . سه دهه همراهی با سیاست های امریکا و هم سویی با خواست های اسرائیل بهانه خوبی ست که واشنگتن و همراهان غربی اش را نگران حال آقای دیکتاتور کند .
واشنگتن از نزدیک وضعیت سلامتی حسن مبارک را دنبال می کند . انتقال قدرت در مصری که سه دهه خفقان را تجربه کرده است نه آرام خواهد بود و نه دموکراتیک. اخوان المسلمین تنها اپوزیسیونی در این کشور است که شاید اکثریت رهبرانش در زندان به سر می برند اما همچنان می جنگد و همچنان شعار " تغییر و اطلاحات " سر می دهد . اوباما پیش از سخنرانی در قاهره ، مصر را " قلب " جهان اسلام خوانده بود و اکنون کاخ سفید نشین ها نگران سرنوشت سیاسی همین قلب استراتژیک خود در خاورمیانه هستند. از دست رفتن مبارک به معنای از دست دادن مردی ست که به دستور امریکایی ها به حصر غزه کمک می کند. از ساخت دیوار حائل در مرز با غزه سخن می گوید. کشتی های حامل کمک های بین المللی را اسکورت می کند تا مبادا به غزه نزدیک شوند. نخست وزیری تندرو اسرائیل را در آغوش می کشد و البته در واپسین روزهای حضور در قدرت تمام تلاش خود را به کار می گیرد تا محمود عباس رهبر تشکیلات خودگردان فلسطین را به پذیرش مذاکرات مستقیم و فراموشی پیش شرط ها وادار کند . چهل و هشت ساعت پیش درست در روزهایی که آقای مبارک فاصله میان وطن و کشورهای اروپایی ها را برای مداوا چند بار طی می کند، دیدار ها با محمود عباس ، بنیامین نتانیاهو و جورج میچل نماینده اوباما در امور خاورمیانه یکی پس از دیگری از راه رسیدند. این دیدارها و عکس های جذابش نمی تواند مانع از حقیقت بیماری حسنی مبارک شود . سرویس های خبری غرب تاکید دارند که رهبر 82 ساله مصر از سرطان معده و پانکراس رنج می برد .
شمارش معکوس از قریب به دو ماه پیش آغاز شد، زمانی که رسانه های غربی ادعا کردند که مبارک برای درمان سرطان چند روزی را در فرانسه گذرانده است . در ماه مارس هم بیمارستانی در آلمان میزبان رهبر مصر بود. شش هفته غیبت مبارک از اذهان عمومی همگان را به این باور رسانده بود که او نیز مانند فیدل کاسترو رهبر کویا با مرگ دست و پنجه نرم می کند اما در خفا. سرویس های اطلاعاتی غرب در گفتگو با واشنگتن تایمز پیش بینی کردند که مبارک تا یک سال دیگر بیشتر نمی تواند بر مسند قدرت باقی بماند. بر همین اساس قرار است آقای دیکتاتور حتی انتخابات ریاست جمهوری آتی را نیز به چشم نبیند . شاید نخستین انتخابات در بیست و هشت سال گذشته که بیلبوردهای حسنی مبارک در کوچه و پس کوچه های قاهره در هوای دم کردن از خفقان نمی رقصد .
شورای اطلاعات ملی و کمیته مرکزی ایالات متحده از مدت ها پیش سایه به سایه مبارک را تعقیب می کنند. از هم اکنون یک پرسش ذهن همگان را به خود جلب کرده است: جانشین حسنی مبارک چه کسی خواهد بود ؟
استیون کوک که در شورای روابط امور خارجی ایالات متحده میز مصر و خاورمیانه را هدایت می کند در این خصوص می گوید : دو ماه پیش که در خیابان های قاهره زیر عکس مبارک قدم می زدم همگان می دانستند که رئیس جمهوری بیمار است و مرگ نزدیک و البته انتقال قدرت نزدیک تر . بسیاری حتی زمان مرگ او را پیش بینی کردند : دوازده تا هجده ماه بیشتر زنده نخواهد بود .

مبارک هم می تواند مانند کاسترو نمیرد

باراک اوباما در هفده ماه گذشته هر بار از او در خصوص نقض حقوق بشر در مصر پرسیده شد و یا به نبود انتخابات دموکراتیک در این کشور در حضورش اشاره شد ، سر برگرداند و با عنوان" پرطمطراق عدم دخالت در امور داخلی دیگر کشورها" از پاسخ دادن طفره رفت. این بار اما نمی توان در برابر از دست دادن شریکی استراتژیک سکوت کرد . پی جی کراوالی سخنگو وزارت امور خارجه ایالات متحده نخستین مقام رسمی است که در خصوص بیماری مبارک اظهار نظر می کند : می دانیم که مبارک بیمار است اما از زمان مرگ او اطلاعی نداریم! به فیدل کاسترو نگاه کنید. از چهار سال پیش همگان گمان می کردیم که فیدل می میرد اما او هنوز زنده و سرحال است.
این مقام وزارت امور خارجه ایالات متحده در شرایطی که دولتش به دنبال جایگزینی برای حسنی مبارک است ، بازی احتیاط را ادامه می دهد و می گوید : حسنی مبارک هنوز رئیس جمهور مصر است و ما همچنان به وی و دولتش برای ایفای نقش سرنوشت ساز در امنیت و ثبات خاورمیانه متکی هستیم. او همچنان نقش مهمی در خاورمیانه دارد.
وزیر تجارت اسرائیل نیز در خصوص سلامتی آقای مبارک اظهار نظر کرده است حال حسنی بسیار خوب است و سال های سال بر مسند قدرت باقی خواهد ماند . من دکتر نیستم اما از صدای او مشخص بود که سلامتی اش احیا شده است. او به شدت از شایعاتی که در خصوص بیماری اش می شنود اندوهگین است .

مصری ها چهره ای جدید را تجربه می کنند؟

حسنی مبارک هنوز زنده است اما حتی سرویس های اطلاعاتی امریکا و اروپا هم فاتحه ریاست جمهوری او را خوانده اند . سه دهه سلطه مبارک بر قدرت تمامی قوانین را به نفع او تغییر داده است . محمد البرادعی دبیر کل پیشین آژانس بین المللی انرژی هسته ای تنها رقیبی است که از قریب به شش ماه پیش تا کنون با حضور در قاهره رودرروی حسنی ایستاده است . جمال مبارک 47 ساله نیز از خاندان مبارک برخواسته است تا با توسل به قوانین دست و پا گیری که فضا را بر البرادعی تنگ می کند ، کرسی پدر را به ارث ببرد . اخوان المسلمین مصر که حداقل چند کرسی را با وجود خفقان ها در پارلمان به خود اختصاص داده است ، از کاندیداتوری محمد البرادعی حمایت می کند . همزمان باقوت گرفتن احتمال مرگ مبارک، گروه اخوان المسلمین مصر از جمع آوری 60 هزار امضا در چارچوب تبلیغات محمد البرادعی خبر داد. گروه اخوان المسلمین مصر اعلام کرد که توانسته است 60 هزار امضا را در چارچوب تبلیغاتی که محمد البرادعی، در زمینه تغییر و اصلاح هدایت می‌کند، جمع آوری کنند. این گروه اعلام کرد: سرعت در جمع آوری امضاها نشان دهنده میزان توجه مصری‌ها به درخواست‌های گروه البرادعی است. سازمان‌ دهندگان تبلیغات جمع آوری امضا 4000 امضا را در برخی شهرهای مصر جمع آوری کردند. ناصر عبدالحمید، هماهنگ کننده تبلیغات اعلام کرد: شرکت کنندگان طی سه روز نخست تبلیغات توانستند 4000 امضا را جمع آوری کنند. این تبلیغات با هدف جمع آوری یک میلیون امضا طی سه ماه که اکتبر آینده پایان می‌یابد صورت گرفته است. عبدالحمید افزود: تبلیغات جمع آوری 10 هزار امضا در یک روز تا زمان رسیدن به یک میلیون امضا را هدف قرار داده است