اهمیت برق از آن جهت است که به دلیل امکان به‌کارگیری تکنولوژی‌های مدرن‌تر و نیز ملاحظات زیست‌محیطی، در تمامی زمینه‌های فعالیت می‌تواند به عنوان انرژی مناسب انتخاب شود.
با پیشرفت و توسعه تکنولوژی، کوچک‌سازی و افزایش بهره‌وری سیستم‌ها و تجهیزات، با برقی شدن تجهیزات همراه است به این معنی که بسیاری از فناوری‌هایی که از انرژی دیگری در آنها استفاده می‌شده، برقی می‌شوند و این خود دلیل محکمی است که باید به این انرژی مهم توجه جدی بشود.
با توجه به اهمیت بیشتر برق در سطح جهان و در کشورهای پیشرفته نسبت به کشورهای درحال‌توسعه، پشتیبانی مناسبی از صنعت برق و رفع چالش‌های آن به عمل می‌آید. به همین منظور مطالعات گسترده‌ای به منظور تعیین چالش‌ها و چگونگی رفع آنها انجام شده و یا در حال انجام است. از جمله این مطالعات «آینده‌نگری» صنعت برق است. همچنین توجه لازم به مباحث مدیریت فناوری و توسعه سیستم نوآوری در صنعت برق از زمینه‌های مهم مطالعاتی دیگر است. توجه به محیط زیست و افزایش راندمان و بهره‌وریِ فرایندهای برقی به همراه مدیریت مصرف و کاهش شدت انرژی و تلفات برق از دیگر زمینه‌های مهم به‌شمار می‌آید. توجه به مشکلات بازار برق و رفع آنها در بیشتر کشورهای پیشرو در حال انجام است. تأمین منابع مالی لازم جهت توسعة فناوری‌های نرم و سختِ مورد نیاز صنعت برق و نیز توانمندسازیِ نیروی انسانی شاغل در این صنعت با تأکید خاصی دنبال می‌شود. به‌رغم حساسیت فراوان در تأمین برق مطمئن در کشورهای پیشرفته (به‌دلیل پیچیدگی‌های ذاتی این صنعت و مشکلات مربوط به ذخیره‌سازی) هنوز هم نارسایی‌ها و اشکالاتی در صنایع برق کشورهای پیشرفته بروز می‌کند که البته با تدبیر و تلاش در جهت رفع آن اقدام می‌شود.
در کشور ما نیز صنعت برق دارای جایگاه ویژه‌ای است و خوشبختانه حساسیت و اثرگذاریِ مشکلات این صنعت بر سایر بخش‌های جامعه، مورد توجه مسئولان و دست‌اندرکاران مربوطه می‌باشد.
به دلایل گوناگون که مهم‌ترین آن به دولتی بودن صنعت برق مربوط می‌شود، متأسفانه این صنعت در مسیر بحران قرار گرفته و علاوه برحذف نشاط کسب‌و‌کار بنگاهی از صنعت برق کشور، زمینه عدم بهره‌وری و اتلاف منابع را فراهم ساخته است به‌نحوی‌که در بعضی از شاخص‌ها، وضعیت جهانیِ صنعت برق کشور ما شرایط نامطلوبی دارد. این در حالی است که بیشترین سرمایه‌گذاری در منطقه در صنعت برق، در کشور ما اتفاق افتاده است.
اگر الزامات اساسیِ توسعه صنعت برق را تدبیر، فناوری و سرمایه‌گذاری تلقی کنیم در هر سه این موارد، ضرورت توجه جدی به حل چالش‌های موجود به چشم می‌خورد.
آینده صنعت برق ایران در گرو اتخاذ استراتژی و برنامه‌ریزی لازم به منظور تأمین منابع مالی، رفع مشکلات زیرساختی صنعت، استفاده از ابزارها و وسایل مدرن برای کنترل مناسب‌تر آن، توجه به محیط زیست و کاهش اثرات آلایندگی نیروگاه‌ها، توانمندسازیِ نیروی انسانی در توسعه و بهره‌برداری از صنعت برق و نیز پایش یک برنامه جدی برای اصلاح تدریجی نابسامانی‌های موجود می‌باشد. ایجاد تحدید برای قیمت‌گذاریِ واقعی انرژی الکتریکی می‌تواند موجبات رکود بیشتر این صنعت را فراهم آورد.
استفاده از سایر منابع انرژی برای تولید برق نظیر هسته‌ای و ذغال سنگی و انرژی‌های تجدیدپذیر به همراه جلوگیری از تلفات در انتقال و توزیع برق و یا فرایندهای مصرف‌کننده الکتریکی می‌تواند شرایط بهینه‌ای را برای کارکرد صنعت برق در جهت توسعه پایدار فراهم آورد.
ازآنجاکه تداوم بحران در صنعت برق منجر به رخدادهای نامطلوب در سطح جامعه و نارضایتی ملی می‌شود لذا جا دارد دولت و سایر قوای کشور با توجه و تأمل لازم، زمینه رفع چالش‌های حال و آینده صنعت برق را فراهم کنند تا ضمن رفع خطرهای پیش رو، شرایط کارکرد بهینه صنعت برق تا حد مطلوب فراهم شود.
*محقق مرکز مطالعات استراتژیک مجمع تشخیص
نظر شما