عبدالله کوثری، مترجم هفت کتاب ماریو بارگاس یوسا معتقد است اهدای جایزه نوبل ادبیات به این نویسنده، اعتبار ازدست‌رفته جایزه نوبل ادبیات را به آن بازگرداند.
کوثری درباره ترجمه آثار یوسا عنوان کرد: «آشنایی اولیه من با یوسا به صورت آگاهانه نبود؛ مدیر نشر تندر سه کتاب «آئورا»، «پوست انداختن» و «گفت‌وگو در کاتدرال» را برای ترجمه به من داد که به این صورت، اولین کتاب یوسا با نام «گفت‌وگو در کاتدرال» را در سال 1370 ترجمه کردم که توسط نشر نیما منتشر شد. به نظر من، این کتاب یکی از مهم‌ترین کارهای یوسا تا همین الآن بوده که در سال 1969 یا 1970 آن را نوشته است.»
او دومین ترجمه خود از آثار یوسا را «جنگ آخرالزمان» خواند و گفت: «این کتاب که توسط نشر آگه منتشر شده است، در سال 1379 برنده جایزه کتاب سال شد.»
او در ادامه کتاب‌های بعدی را که از یوسا ترجمه کرده «مرگ در آند» و «سوربز» معرفی کرد و افزود: «رمان «مرگ در آند» در نشر آگه و «سوربز» در سال 1383 توسط نشر علمی به چاپ رسید.»
کوثری همچنین به ترجمه‌ای منتشرنشده از آثار یوسا با نام «چه کسی پالومینو مولرو را کشت» اشاره کرد و گفت: «من این کتاب را به علت اصلاحات و ایرادات فراوانی که از آن گرفته شد، منتشر نکردم.»
او ترجمه دیگر آثار یوسا را «عیش مدام» خواند و گفت: «این ترجمه از آثار یوسا نیز سه سال پیش و توسط نشر نیلوفر به چاپ رسید.»
کوثری آخرین کتابی را که از کتاب‌های یوسا ترجمه کرده، «چرا ادبیات» عنوان کرد و افزود: «این کتاب شامل سه مقاله از اوست که به صورت کتاب و توسط نشر لوح فکر به چاپ رسید.»
این مترجم با اشاره به ترجمه مقالاتی از یوسا خاطرنشان کرد: «من همچنین مقالات زیادی را از مجموعه مقالات او ترجمه و چاپ کرده‌ام که این مقالات بیش از همه در مجله «بخارا» و مجلات دیگری چون «جهان کتاب» به چاپ رسیده است.»
او همچنین گفت: «من 25 سال است که بر روی ادبیات آمریکای لاتین کار می‌کنم و بعد از آشنایی با آثار یوسا، کتاب‌هایی را از او ترجمه کرده‌ام که الآن مجموعه خوبی از کارهای یوساست.»
عبدالله کوثری تأکید کرد: «شاید آن چیزی که از آثار یوسا به قلم من ترجمه شده شامل همه آثار درخشان یوسا نشود؛ اما آثاری از او مانده که از دهه 80 به بعد نوشته شده و من آن‌ها را ترجمه نکرده‌ام؛ چون فکر می‌کنم به مشکلاتی برمی‌خورم که چاپ کتاب را غیرممکن می‌کند.»
این مترجم آثار ماریو بارگاس یوسا درباره ویژگی‌های آثار این نویسنده آمریکای لاتین گفت: «یوسا مانند هر نویسنده بزرگ دیگری، بی‌توجه به این‌که متعلق به آمریکای لاتین است، استاد کار خود است و به معنای واقعی هنرمند است.»
کوثری یکی از ویژگی‌های خاص کار یوسا را داشتن بعد اجتماعی و سیاسی قوی در کار او دانست و گفت: «این مسئله به علت خاستگاه ادبیات آمریکای لاتین است، که این ادبیات از قرن 19 که به صورت یک ادبیات جدی شکل گرفت، یکی از مقاصد و کارکرد‌هایش، تعریف هویت ملی این ملت‌های نوبنیاد بود و دیگر این‌که در حین این تعریف، هویت خود را دوباره بسازد.»
این مترجم افزود: «ادبیات آمریکای لاتین از قرن نوزدهم سازنده هویت‌های ملی آن‌ها بوده، زیرا با سرگذشت حیرت‌آوری که آمریکای لاتین از لحاظ سیاسی داشته و دیکتاتوری‌های عجیب و غریب سی‌ساله و چهل‌ساله‌ای که تجربه کرده، یک بعد اساسی این ادبیات، توضیح و تفسیر رفتار قدرت و جنگ قدرت در آمریکای لاتین و سرنوشت مردمانی است که این قدرت بر آن‌ها اعمال می‌شده است و آثار همه نویسندگان آمریکای لاتین این ویژگی را دارند.»
کوثری تمایز اصلی یوسا را داشتن سبکی خاص خواند و گفت: «تمایز یوسا از دیگران این بود که در همان بحبوحه رئالیسم جادویی، سبک خاص خود را گرفت که خودش آن را همان رئالیسم می‌داند، اما رئالیسمی که او برگزید، طبعا از درون فضا و اقلیم و جغرافیا و فرهنگ آمریکای لاتین درآمده، بنابراین رئالیسمی دقیقا خاص آمریکای لاتین است.»
او به حرف‌های یوسا پس از معرفی شدن به عنوان برنده جایزه نوبل ادبیات اشاره و اظهار کرد: «یوسا زمان کسب جایزه گفت، من این جایزه را به نام فرهنگ خودم و زبان خودم و منطقه‌ی خودم می‌گیرم.»
کوثری افزود: «این حرف هم فروتنی بود و از سوی دیگر واقعیت بود؛ چون به راستی تمام این‌ها آبشخورشان از یک‌سو زبان اسپانیولی و فرهنگ اروپا و از سوی دیگری میراثی که خودشان داشتند است و توانسته‌اند این چند عنصر را آن‌چنان با هم بیامیزند که از درون آن چیز مستقلی خلق کنند.»
او همچنین به ترجمه آثار دیگری از یوسا در ایران توسط دیگر مترجمان اشاره کرد و گفت: «تا آن‌جایی که در ذهن دارم، کتاب‌های «زندگی واقعی آلخاندرو مایتا»، «عصر قهرمان»، «دوشیزه خانم تاکنا» و «نامه به نویسنده‌ی جوان» نیز از میان آثار یوسا به فارسی برگردانده شده‌اند.»
این مترجم درباره استقبال ایرانی‌ها از آثار این برنده نوبل ادبیات، خاطرنشان کرد: «هیچ‌کدام از کارهای من از یوسا نبوده است که از چاپ‌های چهارم و پنجم فراتر نرفته باشد؛ بنابراین استقبال خیلی خوبی از یوسا شده است و فکر می‌کنم از کتاب‌هایی که من از آمریکای لاتین ترجمه کرده‌ام، بیش‌ترین استقبال از آثار یوسا شده است.»
کوثری درباره علت تأخیر اهدای جایزه نوبل به ماریو بارگاس یوسا؛ در حالی‌که نام او برای سال‌های متمادی به عنوان یکی از گزینه‌های اصلی کسب این جایزه مطرح بود، گفت: «درباره اهدای جایزه نوبل قرار‌های زیادی وجود داشت؛ قرار بود به شاملو هم جایزه نوبل بدهند که به راستی هم سزاوارش بود، اما من فکر می‌کنم بعد از 10 تا 12 سال، جایزه نوبل اعتبار دوباره خودش را به دست آورد؛ زیرا در این چند سال اخیر نویسندگانی برنده این جایزه شدند که ما نام آن‌ها را هم نمی‌دانستیم و به محض این‌که برنده این جایزه شدند، بعد از چاپ یک کتاب، تمام شدند. در این 10 سال اخیر، نام هیچ‌کدام از نویسندگان برنده نوبل به یاد نمانده است.»
کوثری در ادامه افزود: «اما یوسا آدمی است که سه دهه است در دنیای غرب شناخته شده و هیچ کتابی از او نبوده که بی‌سروصدا چاپ شود و خود ما 20 سال است یوسا را می‌شناسیم و بنابراین سطح یوسا خیلی بالاتر از این است و فکر می‌کنم دادن جایزه به یوسا بیش‌تر اعتبار نوبل را به آن بازگرداند.»
نظر شما