ثبت ازدواج موقت از لایحه حذف نمی شود

زهرا تالانی :گویا قرار نیست لایحه جنجال برانگیز حمایت از خانواده به زودی ها به سانجام برسد.این بار اعلام شده که ممکن است دو ماده 22 و 24 از آن حذف شود و در عوض ماده 23 به سه ماده تبدیل شود و به حقوق زنان، مردان و کودکان پرداخته شود. از همین رو به سراغ امین حسین رحیمی سخنگوی کمیسیون حقوقی قضایی مجلس رفتیم. او که خود از پیشنهاد دهنگان ماده 24 برای تعیین مهریه بود به دفاع از این لایحه می پردازد و می گوید: باید مهریه متعارف بر اساس شرایط اجتماعی تعیین شود تا اگر کسی توان پرداخت ان را نداشت بی دلیل به زندان نرود.

 گویا قرار است که مواد 22 و24 لایحه حمایت از خانواده حذف شود و در عوض ماده 23 حقوق مرد، زن و کودک را شامل شود؟

همانطور که اطلاع دارید با توجه به نظرات گوناگونی که در کمیسیون های تخصصی مجلس ارائه شد سه ماده 22،23 و 24 بازگشت داده شد و اکنون هم در کارگروه حقوق خصوصی کمیسیون قضایی در حال بررسی است. تا مباحث باقی مانده را مجددا مورد بررسی کارشناسی قرار دهد.اما اینکه حذف شودند و یا تغییر کنند بستگی به یک کار کارشناسی دارد ونمی توان به این قطعیت پاسخ داد.

تصور شما چیست؟

این سه ماده در کمیسیون با حضور اعضای کمیسیون حقوقی و قضایی، اعضای فراکسیون زنان و نمایندگان قوه قضاییه در حال بررسی است.من حدس می زنم که امکان حذف ماده 22 وجود داشته باشد چون قوانین مدنی فعلی کفایت می کند.ماده 24 هم چون  عده ای به خاطر مشخص نبودن  تعریف مهریه متعارف و غیر متعارف مخالف ان هستند ممکن است حذف شود. اما ماده 23 به هیچ وجه قابل حذف نیست.

 برخی از کارشناسان حقوق معتقدند که برای ماده 22 تبصره‌ای در نظر گرفته شود که ازدواج موقت هم با اجازه همسر اول باشد؟ ایا این امکان دارد؟

در نظام حقوقی جمهوری اسلامی و کلا در نظام حقوقی اسلام اصل بر ازدواج دائم است که موجب تشکیل خانواده و تحکیم بنیان خانواده و تربیت فرزندان می‌شود، یعنی ازدواج دائم مورد تاکید اسلام است و ازدواج موقت به عنوان یک ضرورت در مواردی که امکان ازدواج دائم فراهم نیست در شرع و قانون آمده است.

بالاخره در جامعه برای بعضی از افراد چه زن و چه مرد به علت‌های متعدد امکان ازدواج دائم فراهم نیست، لذا اسلام و نظام حقوقی این اجازه را داده که این افراد بتوانند به طور موقت ازدواج کنند؛ اما این مورد ترویج و تاکید نظام حقوقی ما نیست، بلکه به عنوان یک استثناء در موارد ضروری مطرح است و معمولا برای مردان مجرد است.

 متاسفانه یک اشتباهی صورت گرفته و تصور بر این است که مردهایی که زن دارند هم می‌توانند ازدواج موقت کنند در حالی‌که اصلا چنین چیزی نیست، البته امکان دارد مردان متاهل هم این کار را انجام دهند. اما آن چه درباره ازدواج موقت مورد نظر قانون‌گذار است مربوط به افراد مجردی است که همسر ندارند، و امکان ازدواج دائم هم برایشان فراهم نیست، بنابراین موضوعی که کارشناسان مذکور مطرح می‌کنند خودبخود فلسفه اصلی ازدواج موقت را منتفی می‌کند.

 اگر چنین تبصره‌ای در ماده 22 می‌آوردیم انگار به مردهایی که زن دارند مجوز می‌دادیم ازدواج موقت کنند، در حالی‌که اعتقاد ما بر این است که مردهایی که زن دارند اصلا نباید ازدواج موقت کنند، چون همسر دائم دارند، ازدواج موقت برای کسانی است که نمی‌توانند ازدواج دائم داشته باشند.

اما خود شما پیشنهاد دهنده ماده 24 این لایحه بودید؟

عده ای تصور می کنند که حد مهریه با این ماده محدود می شود اما اینطور نیست. باید برای زندانی کردن مرد به خاطر نپرداختن مهریه  حدی را در نظر گرفت چون در بسیاری از خانواده ها به خاطر نداشتن  پول مهریه مرد به زندان می رود که زندان هم که برای زن پول نمی شود.

مخالفان مشخص نبودن تعریف مهریه متعارف را دلیل خود عنوان می کنند. به عقیده شما مهریه متعارف را چگونه می توان انتخاب کرد؟

دوستان بر این باورند تشخیص مهریه متعارف خیلی کار سختی است، در حالیکه می توان بر اساس نرخ تورم و وضعیت اجتماعی تعیین کرد . یعنی قوه قضاییه مثلا همان طور که مبلغ دیه را  ابتدای هر سال اعلام می کند مبلغ مهریه متعارف را هم تعیین کند.حتی استان به استان می تواند متفاوت باشد.

آقای رحیمی ،چرا امکان حذف ماده 23 لایه وجود ندارد؟

دو روز مجلس بر روی موضوع صیغه کار کارشناسی کرد،تعدادی مخالف آن هستند و قانون فعلی را کافی می دانند. اما عده ای هم معتقدند که کودکان این ازدواج باید هویت داشته باشندچون به هر حال  در کشور ما ازدواج موقت وجود دارد و باید قانونی شود. قانون فعلی برای سال 1353 است.

البته یک نظری هم عنوان شده که اگر مرد حق ثبت ازدواج موقت را داشته باشد در شرایطی هم زنان بتوانند طلاق بگیرند و این حق برای انها قائل شود. و حقوق کودکانی که بر اثر ازدواج موقت به دنیا بیایند یا بر اثر طلاق خانواده خود را از دست دهند هم حفظ شود.  

با وجود مخالفت هایی که وجود دارد آیا امکان حضور کارشناسان و فعالان حقوق زن در کمیسیون و در حین بررسی لایحه حمایت خانواده وجود دارد ؟

به عنوان هیات رییسه کمیسیون و مخبر کمیسیون تا جایی که اطلاع دارم چنین تقاضایی به کمیسیون نرسیده است؛ اگر چنین تقاضایی مطرح شود کارشناسان می‌توانند براحتی در جلسات بررسی لایحه حضور یابند. گرچه کمیسیون از طریق مطبوعات و سایت‌ها در جریان نظرات کارشناسان قرار می‌گیرد، اما باز هم اگر کارشناسان واقعا می‌خواهند حضور یابند در صورت ارایه درخواست از حضورشان استقبال می‌کنیم. نه متاهل.