از 223 حزب، چه تعداد فعال هستند؟/احزابی که اسما «هستند» اما عملا «نیستند»/اینفوگراف+جدول

سید صادق روحانی: در متون علوم سیاسی احزاب به عنوان رابط بین مردم و دولت و ابزار کنترل دولت توسط مردم مطرح می شوند. تا کنون بحث‌های بسیاری از ضرورت‌ها و چالش‌های پیش روی احزاب در ایران درمیان دانشگاهیان مطرح شده، اما به نظر می رسد همچنان این بحث به دغدغه جدی مسئولان تبدیل نشده است و احزاب در ایران فعالیت جدی و مستمری ندارند.

پس از انتخابات حساس ریاست جمهوری دهم و مسائلی که ماه‌ها کشور را درگیر خود کرد، دو حزب بزرگ اصلاح‌طلبان از فعالیت منع و منحل شدند که سبب شد برخی این موضوع را حذف اصلاح‌طلبان از صحنه سیاسی کشور بخوانند. این موضوع دست‌مایه انتقادهایی به دولت شد تا فضای سیاسی ایران را بسته و غیر رقابتی جلوه دهند. انتقادهایی که رییس جمهور بارها آن‌ها را رد کرده است. محمود احمدی ن‍ژاد در گفت و گویی که با یک شبکه تلویزیونی آمریکایی داشت گفت: ایران جامعه ای آزاد است و احزاب و گروه ها آزاد هستند که اظهارنظر و انتقاد کنند.

بعد از انقلاب اسلامی، تاکنون هرساله انتخابات‌های متعددی برگزارشده است و طیف‌ها و گروه‌های سیاسی گوناگون پیروز یا مغلوب شده اند. با نگاهی به سابقه احزاب در کشور، این نکته کاملا بارز است که تولد و سابقه فعالیت بسیاری از این احزاب و تشکل‌ها به انتخابات‌های مهم کشور گره خورده است. کما اینکه پیش از هر انتخاباتی، احزاب یا ائتلاف های نوظهوری وارد عرصه فعالیت های سیاسی کشور می شوند. البته انحلال سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و جبهه مشارکت ایران اسلامی پس از انتخابات سال 88 نشان داد که پایان کار یک حزب هم می تواند ارتباط مستقیمی با یک انتخابات داشته باشد. به زبان دیگر آن‌ طور که محمدجواد لاریجانی می گوید احزاب در ایران زمان انتخابات عزیز می شوند و پس از آن ناپدید می شوند.

اگر از یک شهروند عادی بخواهیم به صورت بداهه نام چند حزب در ایران را نام ببرد شاید  به زحمت یک یا دو حزب را نام ببرد . اگر کمی خوش‌اقبال باشیم و مخاطب به مسایل سیاسی علاقه مند باشد نام‌های آشنایی مانند حزب موتلفه، اعتماد ملی ، کارگزاران، جامعه روحانیت را خواهد برد که باز هم به تعداد انگشتان دو دست نخواهد رسید. اما آیا این‌ها تمام احزاب ایران هستند؟  سوال مهم‌تر اینکه آیا این احزاب تمام سلیقه‌های مختلف سیاسی مردم ایران را پوشش خواهند داد؟ و در نهایت اینکه این احزاب تا چه حد امکان فعالیت دارند؟

طبق آنچه که مسئولان وزارت کشور در پورتال رسمی این وزاتخانه منتشر کرده اند در حال حاضر 223 حزب و تشکل سیاسی در ایران مجوز فعالیت دارند. اغلب این تشکل‌ها عناوین غیر سیاسی‌ دارند. بسیاری از آن‌ها صنفی، بسیاری دیگر منطقه‌ای و برخی دیگرهم زمانی در گذشته تاسیس شده‌اند و معلوم نیست که هنوز فعالیتی دارند یا خیر . به زبانی ساده‌تر لیست وزارت کشور مملو از نام احزابی است که اسما «هستند» اما عملا «نیستند».  

در ادامه اینفوگراف اطلاعات مربوط به احزاب و تشکل‌های مجوزدار را بخوانید. منبع پورتال وزارت کشور

برای مشاهده تصویر در ابعاد بزرگ تر اینجا را کلیک کنید.