دیدگاه های مطرح در نخستین روز همایش «فلسفه دین معاصر»

1-نبوت: در اسلام پیامبر را به معنای نبی می‌شناسیم و در مسیحیت مسیح را تجسد خدا می‌بینیم.

2-قیامت:در اسلام و یهودیت فقه و شریعت داریم ولی در مسیحیت شریعت نداریم.

3- تکامل :مسیحیت دقیقاً تجسد را هدف قرار داده است و این جز مسئله بنیادی در اسلام نیست.

4- در مسیحیت با قدیسان سروکار داریم اما در اسلام با علما سروکار داریم.

5-سلسله مراتب:در کلیسا سلسله مراتب است این در حالی سلسله بین روحانیون اسلامی از نظر ارتباط وجود ندارد.

 

1-معیارهای نادرست عقلانیت: پیش‌فرض بودن الحاد، عقل‌گرایی حداکثری، علم‌زدگی و پوزیتیویسم و عمل‌گرایی پراگماتیسم و فقدان ادله مخالف.

2-عقلانیت نسبی است.نسبت عقلانیت، مطلق نیست و در نسبت با هر فرد معیار خاص برای عقلانیت وجود ندارد، بلکه نسبیت نوعی است.

3-معیارهای سنجش نسبت عقلانیت: فاعل، شرایط و جهان ممکنی که در آن زندگی می‌کنیم، دسترس‌پذیری منابع عقلانیت و خود فعل.

4-تعریف عقلانیت:ارزش -وسیله‌ای از به کارگیری ابزار مناسب برای دستیابی به اهداف مناسب، در زمینه اعمال، باورها و یا ارزش‌ها.

5-تعریف ایمان:تصدیق، در برابر تکذیب.این تصدیق، فعل اختیاری و کار قلب است. ایمان غیر از علم و معرفت است، در عین حال با شک قابل جمع نیست و نیازمند باور است.

6-در عقلانیت ایمان دو چیز دخالت دارد یکی عقلانیت باور به خدا و دیگری عقلانیت تصدیق قلبی که عقلانیت باور به وجود خدا از همان معیارهای علم عقلانی باور پیروی می‌کند.

7-برای عقلانیت خداباروی نیازمند شواهد هستیم خداشناسی توحیدی در عرصه‌های مختلف قدرت تبیین‌گری دارد.

خداشناسی توحیدی از مزیت‌ همگان بودن و قابل فهم بودن برای همه مردم و سازگاری با شرایط روحی و ذهنی اقشار مختلف برخوردار است.

8-عقلانیت تصدیق قلبی در گرو کفایت‌های چهارگانه است کفر نیز به عنوان یک دیدگاه زندگی که جایگزین ایمان می‌شود، باید بتواند آن چهار معیار را برآورده سازد وگرنه غیر عقلانی است.

1-دو پرسش اساسی در تحلیل مفهوم عقلانیت خودنمایی می‌کند:

-پرسش اول: این است که معنای دقیق عقلانیت چیست؟ آیا عقلانیت بیرونی مراد است یا عقلانیت درونی؟ عقلانیت به معنای ارسطویی مدنظر است یا عقل جمعی یا عقلانیت هدف-وسیله؟ آیا عقل تمامی انسان‌ها باید در اینجا دخیل باشد یا عقل دینداران یا مخالفان؟ پاسخ: منظور از عقلانیت این است که مجموعه‌ای از شرایط وجود دارد که هر کدام از این شرایط به تنهایی شرط لازم و همگی شرط کافی عقلانیت باور دینی است.این پرسش‌ها نشان می‌دهد که جانبداری از عقلانیت افراطی در توجیه باورها چندان مقرون به توفیق نبوده و گوشزد می‌کند که نباید به عقلانیت با سادگی برخورد کرد.

-پرسش دوم: چه مقدار از دلیل گزاره‌ای می‌تواند کافی شود؟ آیا می‌توان حد کفایتی را تعریف کرد؟

از نیمه دوم قرن اخیر بحث‌هایی در باب عقلانیت توسط فیلسوفان دین طرح شد که بسیار جامع‌تر از عقلانیت بود.

2-بسیاری تصور می‌کنند مسیحیت ایمانی است و دنیای اسلام عقلانی است، من این دیدگاه را قبول ندارم.مسیحیت ایمان‌گرایی است و تصور ما عقلانی است.

3- یک جریان مبنا‌گرایی در فلسفه دین مسیحی داریم که دفاعیه‌اش براساس گزاره‌گی بود ولی در عین حال بر مفروضاتی دلیلی اقامه نمی‌شد مستتر بود.واکنش در برابر دلیل گرایی لزوماً ایمان‌گرایی نمی‌دانم و جریان عقلانی به انظمام ایمان‌گرایی به مرحله اول پوزیتیوست‌های جهان برمی‌گردد.