سالانه چه تعداد از تخریب کنندگان اموال عمومی روانه دادگاه ها می شوند؟

محمد حسین نجاتی: در کوچه و خیابان، به طور مستقیم و یا غیر مستقیم با کسانی مواجه ایم که چشم دیدن اموال عمومی را ندارند. بعد از مکالمه با تلفن عمومی، گوشی را از جایش می کنند، سطل های زباله را بی دلیل به آتش می کشند، درست زیر یک مجسمه و یا کتیبه باستانی با چاقو یادگاری ای از خود به جا می گذارند. و از آن بدتر اینکه با اعمال خود فضای شهر را به محیطی زشت، ناهنجار و بی دفاع تبدیل می کنند.که البته نمونه کامل آن بعد از مسابقات فوتبال و تخریب اتوبوس ها و صندلی های ایستادیوم است.
به این گونه افراد وندال و به این رفتار وندالیسم می گویند. وندالیسم یا تخریب اموال عمومی به معنای تخریب کنترل نشده اشیا، آثار فرهنگی باارزش یا اموال عمومی است . این فتار یک ناهنجاری اجتماعی به حساب می‌آید و جامعه شناسان دلایل متعددی برای آن عنوان می‌کنند.
وندالیسم را در زمره انحرافات و بزهکاری‌های جوامع جدید دسته بندی می‌کنند و آن را عکس العملی خصمانه و واکنشی کینه توزانه نسبت به برخی از فشارها، تحمیلات، ناملایمات، اجحاف‌ها و شکست‌ها تحلیل می‌کنند.
هم اکنون آمار جدیدی از این ناهنجاری اجتماعی با توجه به افزایش جرایم خرد در جامعه ایران وجود ندارد، اما آخرین آمار از وضعیت تخریب اموال عمومی و پرونده های مختومه در دادگاه های عمومی بر حسب موضوع تخریب که به تازگی در سایت مرکز آمار ایران قرار گرفته است، نشان از افزایش میزان تخریب اموال عمومی در کشور تا پایان سال 1389 دارد. به طوریکه پرونده های مختومه ناشی از تخریب اموال عمومی در سال 1389 نسبت به مدت مشابه سال قبل 44 درصد افزایش داشته است.
البته این آمار مربوط پرونده های مختومه در دادگاه های عمومی است و به جرات می توان گفت بخش بسیار زیادی از تخریب اموال عمومی دور از چشم نیروی انتظامی و دادگاه های کشور صورت می گیرد . جایی در زیر پوست جامعه ایران که هنوز جریان دارد و مصادیق آن قابل رویت است.
از طرف دیگر، بر اساس بررسی صورت گرفته در مرکز آمار ایران، سال 1387 در دهه 80 شاهد بیشترین پرونده های مختومه در حوزه تخریب اموال عمومی بوده است. به طوریکه طی یک سال 149 پرونده به ازای هر 100 هزار نفر در کل کشور تشکیل شده است بالاترین میزان تخریب اموال عمومی در دهه 80 در ایران بوده است. از طرف دیگر سال 1384 با 42 پرونده به ازای هر 100 هزار نفر کمترین میزان تخریب اموال عمومی طی ده سال دهه 80 بوده است.

در جدول زیر تعداد پرونده های مختومه تخریب اموال عمومی در دادگاه های عمومی در دهه 80 را بخوانید؛

در جدول زیر جزئیات پرونده های مختومه و میزان کاهش و با افزایش آنها را بخوانید

ریشه های وندالیسم
اعمال و اقدام‌های وندالیستی هر چند که نشان دهنده روحیه و رویه بیمارگونه از سوی افراد و یا گروه‌ها‌یی است که موجب تخریب اموال عمومی مانند باجه‌های تلفن همگانی، صندلی‌ اتوبوس‌ها، قطع نهال‌ها و آسیب درختان فضای سبز عمومی و ... می‌شوند، اما ریشه‌یابی این اقدام‌های تخریبی نشان می‌دهد که عمدتاً علت و منشا این رفتارها، ناکامی و سرخوردگی برخی و یا گروهی از افراد جامعه بوده است. کما اینکه بارها شاهد بوده‌ایم پس از برگزاری مسابقات فوتبال، هواداران تیم شکست خورده با شکستن بطری‌های شیشه‌ای در معابر عمومی و اصلی و آسیب رساندن به وسایل نقلیه عمومی، نظم اجتماعی و آرامش زندگی شهری را بر هم زده‌اند و خسارت‌های قابل توجهی را به وجود آورده‌اند و یا بارها در باجه‌های تلفن عمومی شاهد بوده‌ایم که افرادی پس از ناکامی در مکالمه و از دست دادن سکه‌های خود، به تخریب باجه تلفن پرداخته‌اند.
جامعه‌شناسان شهری در این زمینه به ایجاد تمهیدات رفتاری و سلب انگیزه واکنش‌های تخریبی تاکید دارند و معتقدند که به طور مثال با آموزش تماشاگران تیم‌های ورزشی در مورد اهداف واقعی ورزش و همچنین با نمایش روابط دوستانه بازیگران دو تیم، می‌توان خشم و ناکامی هواداران تیم شکست خورده را تا حدود زیادی کاهش داد و یا ضمن کنترل منظم سالم بودن تاسیسات شهری از سوی ماموران سازمان‌های مسوول، می‌توان زمینه‌های روانی جلب اعتماد و مشارکت عمومی در حفظ و نگهداری اموال عمومی را فراهم آورد

در مورد اماکن فرهنگی و باستانی اما به نظر می رسد نبود فرهنگ لازم برای شناخت ارزشهای فرهنگی و اجتماعی یک اثر تاریخی عامل ناخوداگاه بروز رفتارهای تخریب گرایانه است میل به ماندگاری که گاه در کانال وندالیسم تبلور می آید در صورت نبود آگاهی می توانند باعث ایجاد تخریبهایی شود که جبران آن غیر ممکن باشد مثل یادگاری هایی که در کنار نقش رستم و یا در دیواره های کاخ عالی قاپو می توان مشاهده کرد.

(منبع جدول ها: مرکز آمار ایران)

23745