چه بلایی بر سر قبرس آمد؟/سوئیس مدیترانه نفس‌های آخر را می‌کشد؟

زهرا خدایی: قرار دادن مالیات بر دارایی بانکهای قبرسی در ازای بستۀ 10 میلیارد یورویی اتحادیه اروپا، شوک بزرگی برای شهروندان قبرسی و حتی بازارهای بورس جهان بود. اما در نهایت با بالا گرفتن اعتراضات و خشم و نگرانی شهروندان قبرسی، تعدیلاتی از سوی رهبران اروپا در آن اعمال شد. سران اروپایی توافق کردند که مالیات بر دارایی بانکها شامل حساب‌های کمتر از 20000 یورو نشود. اما برای حساب‌های بین 200.000 تا 100.000 یورو مالیاتی برابر با 6.75% و برای حساب‌های بیش از 100 هزار یورو، 9.9% مالیات در نظر گرفته شود.
روسها بازندۀ اصلی بازی اروپا
بحران بانک‌های قبرس تنها گریبانگیر قبرسی‌ها نیست؛ بخش قابل توجهی از سرمایۀ روسها نیز شامل خسارات هنگفت می‌شود. روسها نزدیک به 40% از دارایی بانکهای قبرس را در اختیار دارند و از این رو با اجرای بستۀ نجات اروپا برای قبرس احتمال ضرر بالایی برای روسیه وجود دارد.

به گزارش خبرآنلاین به نقل از پایگاه اینترنتی روزنامۀ فیگارو، اعلام جزئیات بستۀ نجات قبرس برای روسها که نزدیک به 20 میلیارد یورو دارایی در بانکهای قبرس دارند، شوک بزرگی بود که می‌تواند خسارت 2 میلیارد یورویی را برای آنها به همراه داشته باشد.
شرکتهای بزرگ و مهمی همچون گازپروم روسیه، لوک‌اویل و یا اوراز(شرکت بزرگ میلیاردر معروف رومن آبراموویچ) و شعبات آنها در لیست سرمایه‌گذاران در قبرس هستند؛ البته بدون در نظرگرفتن وابستگی‌های متقابل میان بانکهای روسی و قبرسی.
چرا قبرس به اینجا رسید؟
قبرس 0.2% از تولید ناخالص داخلی منطقۀ یورو را تشکیل می‌دهد اما مبلغ بستۀ نجات مسئله‌ای بود که تعجب همگان را برانگیخت. از سویی نیاز به افزایش سرمایه‌گذاریها در این کشور و رساندن آن به 17 میلیارد یورو(معادل کل تولید ناخالص داخلی کشور) نیز مسئلۀ دیگری بود که سوالات زیادی را با خود به همراه آورد. اما چه اتفاقی افتاد که قبرس، همسایۀ جنوبی و عضو اتحادیه اروپا که لقب "سوئیس مدیترانه" را دارد، به اینجا رسید؟
به گزارش خبرآنلاین به نقل از پایگاه اینترنتی روزنامۀ فیگارو، اولین پاسخ تنها یک کلمه است: یونان. جمهوری قبرس، با جمعیت اندکی که ارتدوکس هستند و به زبان یونان تکلم می‌کنند، به شدت تحت تأثیر وضعیت اقتصادی آتن قرار دارد. در حدود یک سال است که با حذف بخشی از بدهی‌های یونان از سوی اتحادیه اروپا، بین 73 تا 80% از اعتبارهای قبرس در صندوق‌های یونان همانند دود بر هوا رفت. به عبارتی خسارت 3 تا 4 میلیارد دلاری برای جزیره‌ای کوچک. به این خسارت بزرگ باید نرخ‌های نامتعادل وام‌ها را نیز اضافه کرد.
بانکهای قبرسی به شرکتها و خانواده‌های یونانی وام‌هایی به ارزش 23 میلیارد یورو اعطا کرده بودند. در بهار 2012 بروکسل اعلام کرد که بین 10 تا 14% از همین وام‌ها مطابق با استاندارهای اروپا نیست. بحران یونان، نیکوزیا را به ملی‌کردن دومین بانک مهم کشور تشویق کرد. شکنندگی سیستم بانکی در قبرس بیش از هر کشور دیگری به چشم می‌خورد. این ضعف و آسیب‌پذیری طی 25 سال اخیر بیش از همه حول سرویس‌های مالیاتی چرخیده و قبرس را میان جاذبه‌دارترین کشورها به لحاظ مالیات قرار داده است-به گونه‌ای که مالیات بر شرکتها در میان پائین‌ترین سطح اتحادیه اروپا یعنی 10% قرار دارد. یک کارشناس موسسۀ اقتصادی ناتیکسیس در این باره می‌گوید: دارایی‌های بانکی تقریباً 8 برابر تولید ناخالص داخلی هستند. در میان سرمایه‌هایی که وارد قبرس شدند، دارایی‌های روسیه رقم 20 میلیارد را نشان می‌دهد.
در کنار همۀ تبعات منفی یونان و تأثیرات آن بر اقتصاد قبرس، عوامل داخلی نیز بر وضعیت فعلی این کشور بی‌تأثیر نبوده است. قبرس از ناهماهنگی‌های زیاد بودجه‌ای طی سالهای اخیر رنج می‌برد و همین مسئلۀ چالشهایی را در بخش‌های مختلف اقتصادی به وجود آورده بود از جمله حباب مسکن.
و اما دربارۀ دولت قبرس باید گفت که این کشور در منطقۀ یورو تنها کشوری است که توسط حکومتی کمونیست اداره می‌شود.(تا 24 فوریه 2013) با روی کارآمدن دولتی لیبرال، اصلاحاتی آغاز شد که بدون در نظرگرفتن زیرساخت‌های کشور و عدم توجه به اصلاحات اتحادیه اروپا بود.
وضعیت قبرس با تشدید بحران اقتصادی در اتحادیه اروپا به وخامت گرائید. سال گذشته تولید ناخالص داخلی این کشور به میزان 2.4% کاهش یافت و پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال جاری به 3.5% افزایش یابد.
اینفوگرافیک ذیل جزئیات بیشتری از وضعیت اقتصادی قبرس را به تصویر کشیده است:

برای مشاهدۀ اینفوگرافیک در ابعاد بزرگتر اینجا کلیک کنید

3952