محمدحسین نجاتی: مجموعه شواهد نشان میدهد محمدعلی افشانی شهردار تهران کم کم باید با صندلی خیابان بهشت خداحافظی کند. دیشب اعلام نظر معاونت حقوقی ریاستجمهوری درباره ماندن یا رفتن شهرداران بازنشسته باعث شد، آخرین تیر افشانی برای ماندن را به سنگ بخورد و آب پاکی را روی دست شورای شهر تهران ریخته شود.
تیم مدیریت شهری امید داشت افشانی با مصوبه همطرازی شهردار تهران با وزرا از قانون منع فعالیت بازنشستگان مستثنی شود اما معاونت حقوقی رئیس جمهوری اعلام کرد: شهرداران و کارمندان بازخرید شده از قانون ممنوعیت بکارگیری بازنشستگان مستثنی نیستند. تا جایی که این معاونت اعلام کرد؛ در خصوص شمول قانون ممنوعیت بکارگیری بازنشستگان به شهرداران، شهرداری ها مشمول ممنوعیت موضوع قانون ممنوعیت بکارگیری بازنشستگان مصوب ۱۳۹۵بوده و نظر به اینکه در تبصره های ذیل ماده واحده قانون یادشده و نیز اصلاحیه اخیر آن (۱۳۹۷)، شهرداران به عنوان مقامات مستثنی از شمول قانون ذکر نشدهاند، بنابراین، شهرداران نیز مشمول قانون بوده و مستثنی از حکم ممنوعیت بکارگیری بازنشستگان و بازخریدان نیستند.
این چندمین بار است که تیم مدیریت شهری و در راس آن افشانی تلاش ناکامی برای ماندن داشتند. در ابتدا مشاور حقوقی شهرداری تهران عنوان کرد، شهرداران از قوانین استخدامی کارکنان دولت مستثنی هستند و پس از آن عنوان کردند که سازمان بازرسی کل کشور باید ماندن یا رفتن افشانی را تایید کند. این مسأله نیز باعث شد رییس سازمان بازرسی کل کشور اعلام کند: شهردار تهران هم به طور قطع، مشمول اصلاحیه قانون ممنوعیت به کارگیری بازنشستگان می شود و باید پس از دو ماه محل خدمت خود را ترک کند. در همین حال رئیس شورای شهر تهران میگوید شهردار ماندنی است.
موجسواری بر حفظ ثبات مدیریت شهری
در این میان اما رویکرد بخش قابل توجهی از اعضای شورای شهر، تلاش برای ماندن افشانی است. دستفرمان آنها در این فرآیند یکی است. آنها میگویند، برای حفظ ثبات مدیریتی در مدیریت شهری تهران باید تلاش شود که افشانی بماند. دستفرمانی که از جایی به بعد به همفکران سیاسی اعضای شورای شهر تهران در فراکسیون امید مجلس نیز رسید. برخی اعضا با حضور در جلسات شبانه اصلاحطلبان و پس از آن مصاحبه با رسانهها از تلاش مجلس برای ماندن افشانی و تکرار دست فرمان «حفظ ثبات مدیریت شهری» سخن گفتند. به عنوان نمونه محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران در اینباره گفت: مجموعه نظر شورا بر ادامه ثبات مدیریت در شهرداری است و شورا تمام تلاش خود راخواهد کرد که ثبات مدیریت شهر تهران حفظ شود، شهر تهران این ظرفیت را ندارد که مدام تغییر مدیریت بدهیم و باید به کارهای اساسی و طولانی مدت بپردازیم و این صحیح نیست که تغییر مدیریت داشته باشیم.
افشانی به دنبال راهی برای ماندن اینبار از کانال مجلس
با این حال، مدیریت شهری و در راس آن افشانی اینبار پس از ناکام ماندن تلاشها برای ماندن، سراغی از استفساریه مجلس گرفت. آن طور که داریوش قنبری معاون پارلمانی مجلس میگویداستفساریه شهردرای آماده است، اما هنوز آن را به مجلس ارائه نکردهاند. او میگوید: ما منتظریم که اصلاحیه این قانون که به تازگی به تصویب مجلس رسیده به صورت قطعی از سوی شورای نگهبان تعیین تکلیف شود و بعد از آن استفساریه را به مجلس بفرستیم. یکی از برنامه ها و راهکارهای ( برای ماندن افشانی) ما این بود که از بخش «اجازات خاصه رهبری» استفاده کنیم که در آخرین اصلاحات این بخش از قانون حذف شد. او توضیح داد: استفساریه ما طرح این سوال نیست که آیا این قانون شامل شهردار تهران است یا نه، استفساریه به این شکل خواهد بود که آیا شهردار تهران با توجه به حضورش در کابینه دولت، جایگاهش مانند وزرا و معاونین رئیس جمهور مستثناست یا خیر که ما فکر می کنیم از آنجایی که شهردار تهران عضو کابینه است باید شامل این استثنائات می شود. مسألهای که با توجه به موضع رسمی معاونت حقوقی ریاست جمهوری نیز میتواند برای ماندن افشانی بی اثر باشد.
علاوه بر بررسیها نشان میدهد رویکرد بخش قابل توجهی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز رفتن افشانی باشد. تا جایی که بهروز نعمتی عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی در خصوص ادامه کار شهردار تهران با توجه به اصلاحات جدید قانون منع به کارگیری بازنشستگان گفت: این قانون هیچ استثنایی ندارد و مسئولین در برابر این قانون یکسان هستند. نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: طبق این قانون به جز مسئولینی که مشخص شده اند دیگران باید بازنشست شوند. قانون در این باره مشخص است بنابراین بنده فکر می کنم که در صورت ارسال استفساریه شهرداری یا شورای شهر تهران جواب مجلس این خواهد بود که آقای افشانی باید بازنشست شود.
حتی دیگر نماینده فراکسیون امید مجلس یعنی محمد رضا نجفی نیز معتقد است با وجود اینکه بی ثباتی در شهرداری به صلاح نیست اما نهایتاً این قانون شامل حال شهردار تهران می شود. به فرض این که این قانون تمام مراحل تقنینی خودش را طی کند شامل حال شهردار تهران هم خواهد بود. در حال حاضر در مجموع استدلالی که شهردار تهران را از این قانون مستثنا کند وجود ندارد.
شورای که از مردم رای گرفت اما به احزاب سیاسی خدمت میکند
در ماجرای انتخاب شهردار تهران، در اردیبهشت ماه سال جاری، به جرات میتواند گفت، بخش زیادی از فرآیند انتخاب شهردار با گرایشهای سیاسی گره خورد. تا جایی که تمامی لابیها و بررسیها درباره انتخاب شهردار آینده تهران در جایی خارج از ساختمان شورای شهر تهران انجام شد.
این سیاسیکاری حتی در ابعاد سیاسی مدیریتی شورای شهر هم مصداق داشته و دارد. تا جایی که مدیران میانی شورای شهر هم اعضای احزاب سیاسی هستند.
در ماجرای انتخاب شهردار اما این رفتار سیاسی به سه ضلع اصلی تقسیم میشود. نخست تلاش حزب اتحاد ملت، دوم تلاش کارگزارانیها و سوم تلاش اعضای حزب اعتماد ملی. در میان این سه ضلع رقابت اصلی میان اتحاد ملت و کارگزاران است. با این تفاوت که اتحاد ملت رای بالاتری در میان اعضای شورا دارد اما کارگزاران به واسطه شخصیت اجرایی و تخصص محسن هاشمی در مدیریت شهری، توانسته است از پایگاه اجتماعی و محبوبیت محسن هاشمی به عنوان نیروی متخصص شهری بهره ببرد، اما شواهد نشان میدهد شوراییها توجهی به تخصص و پایگاه اجتماعی هاشمی در تهران نداشتند و صرفا به واسطه اینکه در صورت شهردار شدن محسنهاشمی شخصیتی چون مهدی چمران به شورا میآمد، تلاش مضاعفی برای شهردار نشدن محسن هاشمی کردند. در این فرآیند سیاسی محمدعلی افشانی شهردار تهران شد و میتوان او را خروجی لابیهای سیاسی احزاب در شورای شهر خواند.
جزییات کامل تلاش احزاب سیاسی اصلاحطلب برای انتخاب شهردار را اینجا بخوانید
مقصر بیثباتی در مدیریت شهری؛ قانون یا شورای شهر تهران
در این میان اما به نظر میرسد مقصر اول بیثباتی در شهرداری تهران، پس از رفتن افشانی نه قانون منع بهکارگیری بازنشستگان بلکه، بررسیها و تحرکات سیاسی شورای شهر تهران باشد. شهرداری تهران یکی از مهمترین نهادهای کشور به حساب میآید که باتوجه به مدیریت شهری پایتخت، گاهی حتی از استانداری تهران اهمیت بیشتری دارد و بیشتر مورد توجه قرار میگیرد. در چنین جایگاه مهمی توانایی شهردار و ثبات مدیریت جایگاه ویژه و مهمی پیدا میکند. اما میتوان گفت؛ از زمان تشکیل شوراهای شهر در کشور، شهرداری تهران بیثباتترین مقطع را در دوران شورای شهر پنجم تجربه کرده است.
از هنگام شروع به کار پنجمین شورای شهر تهران تاکنون قریب به یک سال میگذرد و نکته قابل توجه آن است که فقط در همین یک سال، تهران چهار مدیر شهری به خود دیده است؛ امری که در هیچ یک از شوراهای گذشته اتفاق نیفتاده است. تنها مورد مشابه آن در اولین شورای شهر تهران بوده است که در کل دوران آن شورا چهار شهردار در تهران بودهاند. حال شورای پنجم در یک سال چهار مدیر شهری به خود دیده است و میتوان گفت که هر ۳ ماه در تهران شاهد حضور یک شهردار بودهایم. در واقع شورای شهر پس از انتخاب افشانی به عنوان شهردار تهران، اعلام کرد که انتخاب افشانی حاصل صدها ساعت بررسی کارشناسی بود.
حال این سوال مهم پیش میآید که آیا اعضای شورای شهر تهران در صدها ساعت بررسی کارشناسی خود، مطلع نبودند که افشانی بازنشسته است و قانون در مجلس در شرف تصویب کرد که بازنشستگان را از انتصاب در سمتهای رسمی منع میکند؟
۴۲۴۲
نظر شما