پارلمان اروپا با ابراز نگرانی از دخالتهای امارات و عربستان در سومالی، تصریح کرد: دولت سومالی سعی کرد در بحران به وجود آمده میان کشورهای حاشیه خلیج فارس بی طرف بماند، اما این موضع گیری موجب شد تا این کشور از کمکهای مالی امارات و عربستان محروم شود.
در بیانیه پارلمان اروپا آمده است که قطع کمکهای مالی این دو کشور سبب تضعیف قدرت دولت سومالی در پرداخت هزینههای نیروهای امنیتی این کشور شده است.
دو ماه پیش سفرای اتحادیه اروپا در کشورهای شاخ آفریقا نشستی در شهر عنتیبی اوگاندا داشتند و نسبت به دخالت امارات که اقدام به دخالت نظامی در منطقه شاخ آفریقا کرده است، ابراز نگرانی کردند.
دخالت امارات محدود به جانب نظامی نیست. این کشور در تشدید اختلافات میان طرفهای سیاسی در سومالی که موجب بالا رفتن تنش سیاسی موجود در این کشور شده، نقش داشته است.
امارات از سومالی چه می خواهد
سومالی در سواحل شرق قاره آفریقا روی خط استوا قرار دارد و قسمت شمالی آن بین خلیج عدن در قسمت شمال و اقیانوس هند در شرق واقع شده است. این کشور به همراه اتیوپی و جیبوتی را معمولاً به عنوان شاخ آفریقا می شناسند . مرزهای سومالی در شمال غرب به جیبوتی، در غرب به اتیوپی و در جنوب غرب به کنیا محدود میگردد. طول خط ساحلی سومالی کمی بیش از سه هزار کیلومتر است که بیشترین ساحل در بین کشورهای آفریقایی به حساب میآید.
سومالی با دارا بودن وسعتی برابر با 638 هزار کیلومتر مربع، چهل و دومین کشور بزرگ دنیا پس از افغانستان میباشد. اندازه این کشور قابل مقایسه با جمهوری آفریقای مرکزی و به نوعی کوچکتر از ایالت تگزاس در ایالات متحده میباشد.
'محمد بن زاید' ولیعهد ابوظبی طی سال های گذشته در قالب برنامه های بلندپروازنه خود دخالت در امور داخلی شماری از کشورهای عربی را آغاز کرده است .پس از اعزام نیرو به بحرین ، دخالت در درگیری های نظامی لیبی ، حمایت از کودتا در مصر ، ایفای نقش اصلی در جنگ یمن و اشغال جزیره سقطری این کشور بخشی از دخالت های امارات در سایر کشورهای منطقه است.
در کنار این اقدامات، ابوظبی مدتی است تلاش دارد با سوء استفاده از اختلافات داخلی در سومالی ، با ایجاد پایگاه نظامی در نزدیکی تنگه باب المندب ، ضمن تضعیف دولت مرکزی سومالی ، حضور نظامی خود در این منطقه مهم و ژئو استراتژیک را تقویت کند تا در تحولات احتمالی منطقه تاثیرگذار تر باشد.
به همین منظور امارات در قالب شرکت 'دی. پی .ورلد' که بیشتر سهام آن متعلق به دولت دبی است با وعده ساخت بندر 'بربره' به سومالی نزدیک شد. بندر قدیمی بربره در سومالی لند ، سرزمینی که تلاش دارد از کشور سومالی جدا شود، قرار دارد.
سومالیلند از سال 1991 مدعی است، از سومالی جدا شده و یک کشور مستقل است. سرمایهگذاری 450 میلیون دلاری اماراتیها برای ساخت بندر در بربره، بزرگترین سرمایهگذاری در این منطقه طی این دوره بوده است. برنامه اماراتیها برای بربره، وقتی اهمیت بیشتری پیدا کرد که شرکت دیپی ورلد در ماه فوریه سال جاری میلادی از جیبوتی بیرون انداخته شد. اصلیترین بندر جیبوتی از سال 2009 در اختیار این شرکت بود.
به نوشته اکونومیست ، قرار بود با سرمایهگذاری دیپی ورلد، این بندر (بربره) طی یک دهه آینده به یکی از بزرگترین بنادر شرق آفریقا تبدیل شود. ساخت این بندر در کنار برنامه اماراتیها برای ایجاد پایگاه نظامی در بربره نشان میدهد که پول کشورهای حاشیه خلیج فارس، چگونه شاخ آفریقا را تغییر خواهد داد.
این اقدامات از سوی دیگر، باعث خواهد شد دولت فدرال سومالی که از سوی جامعه بینالمللی به رسمیت شناخته شده و در موگادیشو مستقر است، در مقابل تجزیهطلبان سومالیلند تضعیف شود.
رئیس جمهور سومالی لند با بیان اینکه پایگاه نظامی امارات موجب اشتغال زایی می شود، با ایجاد آن موافقت کرده بود.
یک مقام رسمی سومالی لند که اجازه گفتگو با رسانهها را نداشت و به همین دلیل مایل به افشای نامش نبود در این زمینه گفت: دولت امارات در صدد ایجاد یک پایگاه دریایی مجهز به کشتیهای جنگی است که می تواند علیه حوثیهای یمن مورد استفاده قرار گیرد.
بر اساس این توافق 19 درصد درآمد حاصله به اتیوپی به عنوان شریک راهبردی ، 51 درصد به شرکت بنادر جهانی دبی و 30 درصد هم به سومالی لند می رسید.
وزارت امور خارجه سومالی با احضار سفیر امارات در موگادیشو از وی در خصوص عقد قرارداد شرکت بنادر دبی با مقام های محلی منطقه خودمختار سومالی لند و نقض حاکمیت این کشور، توضیح خواست.
سومالی 2 مارس 2018 (11 اسفند 96 ) تصمیم گرفت این توافقنامه را که بین شرکت جهانی بنادر دبی، جمهوری خودخوانده سومالیلند و اتیوپی امضا شده بود، ملغی اعلام کند و پارلمان سومالی 12 مارس (21 اسفند 96) گذشته طرحی را به تصویب رساند که به موجب آن فعالیت شرکت جهانی بنادر دبی در خاک سومالی متوقف میشود.
27 مارس 2018 (7 فروردین 96) نیز «ابوبکر عثمان» نماینده سومالی در سازمان ملل توقف تجاوزات امارات مبنی بر نقض حاکمیت و تمامیت ارضی سومالی را به دلیل امضای توافقنامهای جهت تأسیس پایگاه نظامی امارات در بندر بربره، خواستار شد.
متعاقب آن وزارت بنادر و حمل و نقل دریایی سومالی با انتشار بیانیه ای توافق شراکت با شرکت بنادر دبی برای اداره بندر بربره با مقام های ارض سومالی (سومالی لند) و اتیوپی را لغو کرد.
اختلافات سیاسی داخلی باعث تضعیف بیشتر دولت فدرال سومالی شده و راه را برای مداخله بیشتر اماراتیها باز کرده است. همزمان الشباب گروه تروریستی وابسته به القاعده فرصت مناسبی برای تشدید فعالیتهای خود به دست آورده است. در ماه جاری، نیروهای الشباب، حمله گستردهای به نیروهای اوگاندایی مستقر در سومالی ترتیب دادند و دهها تن از آنها را کشتند.
حملات الشباب غیرمستقیم به نفع اماراتیهاست، زیرا ناامنی در سومالی، گرایش به استقلال در سومالیلند را افزایش داده و سبب بیتوجهی بیشتر به دولت مرکزی سومالی خواهد شد برای همین امر است که عده ای عامل اصلی پشت پرده اقدامات گروه الشباب را امارات می دانند.
پولشویی امارات در سومالی
دو هفته بعد از احضار سفیر امارات در موگادیشو به وزارت خارجه سومالی ، خبری منتشر شد که بر اساس آن نیروهای امنیتی سومالی حدود 10 میلیون دلار پول نقد را که با یک فروند هواپیمای خصوصی اماراتی وارد موگادیشو شده بود را توقیف کردند.
مقامات ابوظبی مدعی شدند این پول ها برای کمک به ارتش سومالی فرستاده شده است.
در حالی که تصاویر ویدئویی از این محموله در پایگاه های اینترنتی دست به دست می شد، منابع سومالیایی اعلام کردند پیش از توقیف شدن این محموله، 'محمد احمد الحمادی' سفیر امارات در سومالی در فرودگاه حضور یافته بود تا این پول ها را به سفارت امارات در موگادیشو منتقل کند.
رسانه ها اعلام کردند مقامات سفارت امارات در موگادیشو مدعی شدند این پول ها متعلق به سفارت امارات است و به پرداخت حقوق برخی یگان های ارتش سومالی در موگادیشو و پونتلند اختصاص دارد، بنابراین نمی توان آن را توقیف کرد. اما مقامات فرودگاه موگادیشو این توضیحات را ناکافی و این محموله را قاچاق دانستند.
در همین حال فعالان سومالیایی در شبکه های اجتماعی اعلام کردند این پول ها «به تخریب سومالی و ایجاد هرج و مرج در آنجا مانند آنچه در یمن و مصر شاهد هستیم اختصاص داشت». برخی از فعالان سومالیایی نیز هدف از ارسال این پول ها را «تحکیم سیطره امارات بر بنادر سومالی و جذب مزدوران و تحریکات علیه دولت توصیف کردند».
ناظران با اعلام این که از سازمان های بین المللی برای تحقیق درباره منابع این پول ها و ارتباط احتمالی آن با پولشویی درخواست کمک خواهد شد تاکید کردند احتمالا امارات که در جنوب یمن نیروهای موسوم به «کمربند امنیتی» را برای سیطره بر این منطقه ایجاد کرده است قصد دارد نیروی مشابهی را نیز در سومالی به منظور زیر فشار قرار دادن دولت قانونی این کشور و در نهایت سیطره بر آن ایجاد کند.
وزارت خارجه امارات این حادثه را محکوم کرده و اقدام مسئولان سومالی در مصادره این دلارها را غیرقانونی و بر خلاف عرف دیپلماتیک خواند و حتی با این ادعا که امارات در برقراری ثبات و امنیت در سومالی سهیم است، از حادثه به وجود آمده ابراز تأسف کرد.
بعد از این اتفاق 'محمد مرسال شیخ عبدالرحمن»، وزیر دفاع سومالی در گفتوگو با خبرگزاری ملی سومالی گفت: با وجود توافقنامه نظامی موجود با امارات متحده عربی، از این پس آموزش بخشی از ارتش و پرداخت حقوق این نظامیان که پیش از این برعهده امارات بود را دولت خودمان برعهده خواهد گرفت.
وی اظهار داشت: به عنوان دولت سومالی حقوق تمامی نظامیان در ارتش سومالی از جمله نظامیان سومالی در اردوگاه 'ژنرال گلدن' را پرداخت خواهیم کرد. نظامیانی که توسط امارات آموزش دیدهاند نیز در واحدهای مختلف در داخل ارتش به کار مشغول خواهند شد.
دو دلیل تنش بین امارات و سومالی
کارشناسان و ناظرین امور منطقه دو دلیل عمده را برای بروز تنش میان امارات و سوالی بر می شمارند. عده ای بی طرفی سومالی در جریان تنش میان قطر و همسایگانش را برجسته می دانند اما عده ای هم می گویند اقدامات مداخله جویانه ابوظبی ، مگادیشو را در اعمال حق حاکمیت سرزمینی خود تضعیف کرده و این در حالی است که سومالی قصد دارد بر تمام خاک این کشور از جمله منطقه جدایی طلب سومالی لند تسلط کامل داشته باشد.
«رشید عبدی» کارشناس مرکز بحرانهای بینالمللی میگوید که امارات و سومالی از سالها پیش روابط مستحکمی با هم داشت اما از یکسال قبل که مشکلات در حاشیه خلیجفارس آغاز شده، تنش بین سومالی و امارات نیز آغاز شده است.
امارات به همراه سه کشور دیگر (مصر، بحرین و عربستان) از حدود یکسال قبل دوحه را به حمایت از گروههای تروریستی و ارتباط نزدیک با ایران متهم و روابط خود با این کشور را قطع کردهاند و به دنبال آن «محمد عبدالله محمد فرماجو» رئیسجمهور سومالی تصمیم گرفت که موگادیشو در این قضیه بیطرف بماند.
عبدی در این باره میگوید که «به سومالی به عنوان طرفدار جدی قطر نگاه میشود و این تنش (امارات و سومالی) نیز از ماهها پیش افزایش یافت».
این بیطرفی سومالی که شاید تنها در ظاهر اینگونه باشد به بروز اختلافاتی بین دولت فدرال و ولایتهای این کشور شد زیرا آنها معتقدند که فواید اقتصادی حمایت از عربستان و امارات بیشتر از موضع بیطرفی باشد.
ناظران بر این عقیده هستند که امارات سیاست برهم زدن ثبات در سومالی را به دلیل اعلام موضع بیطرفی این کشور در بحران به وجود آمده بین قطر و چهار کشور عربی، در پیش گرفته است.
بنابر این گزارش، بعید نیست که امارات استراتژی افزایش تنش در منطقه شاخ آفریقا و وارد کردن دیگر کشورها به خط رقابت و درگیری با دولت موگادیشو و متحدان آن اعم از ترکیه و قطر و افزایش سطح شراکت نظامی با اریتره و سومالیلند را در پیش بگیرد
از سوی دیگر برخی بر خلاف دسته اول می گویند ؛ تنش در روابط سومالی و اماراتی در حالی آغاز شده که بنابر گفته برخی منابع علت این تنش به نگرانی موگادیشو از ایفای نقش ابوظبی برای فروپاشی دولت مرکزی سومالی بازمیگردد، زیرا دولت سومالی سعی دارد سراسر این کشور را که در اوایل دهه نود قرن گذشته از جنگ داخلی رها شده است، تحت سیطره خود درآورد.
اقدام امارات برای عقد قراردادهای دوجانبه مستقیم با برخی طرفهای سومالیایی بدون کسب موافقت موگادیشو، تلاشهای مربوط به برقراری روابط مسالمتآمیز بین دو کشور را تضعیف کرد که از جمله این قراردادها نیز امضای توافقنامه بهرهبرداری از بندر بربره با جمهوری خودخوانده سومالیلند بود.
52310
نظر شما