خبرآنلاین اصفهان، فاطمه کازرونی: آنچه از اندیشه و سخن فیلسوفان کهن و کتابهای شعرای ایرانی مانند «مولانا» بر می آید این است که در این دنیا بسیاری از دردها از جهل و غرور برمی خیزد، این باور قدیمی، دقیقا حکایت امروز دنیای ما است.
گذشتگان ما برای عبور از بحرانهای موجود، تفکری عمیق و علمی داشتند، هرجا به مشکلی اساسی برمی خوردند دانشمندانی بودند که تکیه بر علم آنها حتی مخاطرات آینده را پیش بینی کرده و چاره انئیشی می کردند، از دل همین پیش بینی ها بود که ساختارهای آبی مانند قنات؛ آب انبار و مادی در استان اصفهان و دیگر استانهای کشور سربرآوردند.
اریک لوب: کم آبی در کشور قناتها یک طنز تلخ است!
نکته جالبی که در روزهای اخیر شاهد آن بودیم، صحبتهای Eric Lob پژوهشگر اندیشکده کارنِگی است که بیان داشت وضعیت بی آبی در ایران یک اتفاق ناگهانی نبوده و از سالها پیش وضعیت خشکسالی در ایران هشدار های لازم را همراه داشته است.
وی میافزاید: در کشوری که از صدها سال پیش برای این معضل چاره اندیشی کرده و به وسیله حفر قنات ها قصد داشت جلوی چنین بحرانی را بگیرد، حالا کم آبی و بیآبی یک طنز تلخ به حساب میآید، طی چند دهه گذشته، ایران قناتها را کنار گذاشت و آنها را با چاهها، سدها و دیگر سامانههای مدرن جایگزین کرد؛ سامانههایی که از نظر کارایی و سازگاری زیستمحیطی در بسیاری موارد ضعیفتر بودند.
قناتها در اصفهان نه تنها روزی یک ساختار ذخیره آبی محسوب می شدند بلکه یکی از نمونه های بارز خلاقیت مردم اصفهان در تلفیق علم و هنر معماری کهن هستند، ساختارهایی قدیمی که به منظور هدایت آب و مدیریت آن برای کشاورزی و سایر مصارف به کار گرفته میشوند.
از طرفی آب انبارهایی که هنوز نمونه هایی از آن مانند «آب انبار کازرونی» در تخت فولاد اصفهان، کارکرد عملیاتی برای آبیاری درختان اصفهان دارد، در دهههای کم آبی استانهایی مانند اصفهان، آب باران یا جویبارهای فصلی را ذخیره می کرد تا در فصلهای کم آبی از آن بهره ببرد.
عقب افتادگی مدرن؛ از تخریب جویهای آبی و زیرگذرهای هدایت آب تا مسدودسازی چاههای باران
از سوی دیگر جویهای آبی که در سرتاسر اصفهان وجود داشته است و همچنین مسیرهای زیرگذرخیابانی – که تا مدتی پیش دریچه های فلزی آنها در برخی خیابانها قابل مشاهده بود- یکی از مهمترین نقشها را در جمعآوری آب باران، هدایت به سمت مخازن آب در برخی میدانهای شهر، مادیها و حتی زاینده رود داشته است، گذرهای آبی که به دلیل جهل و غرور بشری ودر جریان مدرنیتهسازی شهری، توسط مدیران شهری کنار گذاشته شد تا شاید آبیاری قطرهای - آن هم پس از سیراب کردن شمشادها- به چنارهای اصفهان جان دهد! غافل از اینکه در دنیا، روند مدرنیتهای که از جهل و زیرپای گذاشتن علم گذشتگان ناشی میشود، را عقب افتادگی مدرن مینامند.
بشریت امروز اکنون غرقه درغروری عمیق پای بر علم گذشتگان نهاده است، جویها و گذرهای آبی که در سرتاسر شهر اصفهان، جریانهای آب باران را به سمت حوضچههای میدانی،مادیها و زایندهرود هدایت می کردند در اغلب خیابانهای اصفهان مسدود شده است، باران میبارد و سیلاب می شود و شهرداری اصفهان همواره از درد بی آبی برای درختان می نالد و خشکی آنها را به همین کم آبی نسبت می دهد!
در این ارتباط محمدعلی رضازاده کارشناس محیط زیست به خبرآنلاین می گوید: گذشتگان ما در اصفهان در فصلهای خشک سال از آب جمع آوی شده در آب انبارها و مخازن میدانی شهر برای آبیاری درختان استفاده می کردند همان طور که شهرداری اصفهان هنوز هم از آب انبارهای به یادگار مانده اصفهان استفاده می کند اما نمیدانیم چرا همین رویکرد، برای کل شهر اتخاذ نمی شود تا پس از هر بارندگی هم از گرفتاری ماشینهای مردم در سیلابهای کوچک و بزرگ خیابانی پیشگیری شود و هم بتوانیم این حجم زیاد از آب باران را برای آبیاری درختان کهن نصف جهان، ذخیره کنیم.
خلاقیت شهرداری گلپایگان در انتقال ۷۴۰ تن برف به رودخانه «اناربار»
وی با اشاره به خلاقیتی که امسال شهرداری گلپایگان به خرج داد و ۷۴۰ تن برف را از معابر جمع آوری و در رودخانه اناربار انتقال داد، تصریح کرد: اصفهان به عنوان یکی از کلانشهرهای کشور، نه تنها خط بطلان بر خلاقیت گذشتگان کشیده است، امسال نیز همانند سالهای گذشته فکری برای جمع آوری و ذخیره باران و برف نکرده است، برفهای انبوه روزهای اخیر در کمتر از چند ساعت با سیمان پاشی هدر رفتند و آبهای بارانی نیز در سطح شهر و در نبود چاههای بارانی که اغلب آنها اشتباه حفر شده یا مسدود شده است، گودالهای آبی مزاحم برای تردد خودروها و شهروندان آفریدند.
رضازاده بیان کرد: وقت آن است که همان طور که توسط برخی مدیران شهری شنیده ایم زیرساختهای قدیمی جمع آوری آب در کل کشور به ویژه اصفهان احیا شود، به ویژه بازسازی جویهای آبی و بازگشایی مادی های مسدود شده ضروری است که جویها در زمان بارندگی و مادیها در زمان بارندگی و بازگشایی زاینده رود در غنی کردن سفره های آب زیرزمینی نیز نقش دارند.
روند احیای مادیهای اصفهان از سر گرفته شود
وی اضافه کرد: همان گونه که در اواخر دهه ۹۰ با پیشبینی به موقع وقوع سیل در چهارمحال و اصفهان، برخی مادی های اصفهان که بر اساس همان جهل مدرن و با پیش بینی غلط عدم بارش در اصفهان مسدود شده بود بازگشایی شدند، اکنون نیز باید این روند متوقف شده از سر گرفته شود.
بشریت امروز اکنون غرقه درغروری عمیق که هیچ چیز جز مدرنیته و خویشتن خویش را باور ندارد، پای بر علم گذشتگان نهاده است، جویها و گذرهای آبی که در سرتاسر شهر اصفهان، جریانهای آب باران را به سمت حوضچههای میدانی و مادیها هدایت می کردند در اغلب خیابانهای اصفهان مسدود شده است، باران میبارد و سیلاب می شود و شهرداری اصفهان همواره از درد بی آبی برای درختان می نالد و خشکی آنها را به همین کم آبی نسبت می دهد!
در نبود زیرساختهای لازم برای ذخیره سازی نزولات آسمانی، پس از بارش این نعمت آسمانی همه ما با نگرانی تیترهای خبری و زیرنویس های تلویزیونی تکراری فرداها را حدس میزنیم، تیترهایی که تنها توجیهی برای کمکاری، عدم برنامهریزی درست و کنار نهادن خلاقیت و هوشمندی است: «بارندگی های اخیر نمی تواند جبران کننده خشکسالیها باشد!»
در نبود جویهای آب، باران بر چهره آسفالتهای خیابانی جاری می شود و سفره های آب زیرزمینی خشک می مانند، مردم برای تردد در میان این همه سیلاب مشکل دارند و عجیب تر اینکه پیمانکاران شهرداری در کمتر از یک سال گذشته با جهل عمیق و در نبود نظارت حتی چاههای باران را مسدود کردهاند؛ شهروندان مجبور به تماسهای مداوم با ۱۳۷ برای بازگشایی چاه های آب هستند، آن هم در شرایطی که پیمانکار، صحبت مردم محلی برای بازگشایی چاه های آب را نپذیرفته و در اغلب مناطق اصفهان به جای یک چاه باران، چندین دایره سیمانی کنار هم می بینیم!
وقتی از یکی از شهروندان در ارتباط با دلیل وجود سه دایره سیمانی در یک کوچه تازه آسفالت شده شهرداری می پرسم، وی سری تکان داده و می گوید که پیمانکار شهرداری به اشتباه دو بار مسیر فاضلاب را بازگشایی کرد و به صحبت مردم نیز توجه نکرده است.
استفاده از تجربه و خیرخواهی مردم برای رفع مشکلات
واقعا چه زمان یاد می گیریم که غرور را کنار گذاشته و کمی از تجربه مردم و علم گذشتگان بیاموزیم، مردمی که در همین شهر اصفهان هر پروژه بزرگی در دست اقدام بوده است در آن سهیم بوده اند، پروژه هایی مانند میدان مادر خمینی شهر که به گفته استاندار اصفهان بدون سهم خیر آنها نمی شد آنها را حتی یک گام پیش برد یا انجام پروژه های تصفیه آب در سیستان که به دست همین مردم خیر و نیک خواهی که با خشکسالی دست ساز بشری، دست و پنجه نرم می کنند، رقم خورده است.
تا چه زمان در نبود بازرسی های شهرداری، پیمانکاران هر بلایی دلشان بخواهد سر شهرمان می آورند، از عدم آبیاری درست درختان چنار توسط پیمانکارانی که با وجود ضعف مدیریت عوض نمی شوند و اقدامات نابخردانه آنها منجر به خشک شدن و قطع آنها توسط شهرداری اصفهان می شود تا مشاورههای غلط در باره کاشت درخت توت، مسدود کردن چاه های آب و بازگشایی اشتباه آنها و غیره و غیره، ما به واقع نیازمند احیای سنت جمع آوری نزولات آسمانی هستیم!!
آیا بارندگی های اخیر نمیتواند جبران کننده خشکسالیها باشد؟!
هنوز یک دهه نیز نگذشته است از روزهایی که حوضچه های آبی و محلی نقش عمده ای برای جمع آوی و آبیاری درختان داشتند اما اکنون در نبود زیرساختهای لازم برای ذخیره سازی آب، پس از بارش این نعمت آسمانی همه ما با نگرانی تیترهای خبری و زیرنویس های تلویزیونی تکراری فرداها را حدس می زنیم، تیترهایی که از دید مردم، تنها توجیهی برای کمکاری، عدم برنامهریزی درست و کنار نهادن خلاقیت و هوشمندی است: «بارندگی های اخیر نمی تواند جبران کننده خشکسالیها باشد!»
48
نظر شما