رضا رضایی: نتایج زودهنگام انتخابات لبنان نشان می‌دهد که حزب‌الله اگر چه تشکیل‌دهنده دولت آینده این کشور نیست اما همچنان قدرت سابق را در اختیار دارد و نقش تأثیر‌گذاری در دولت آینده این کشور خواهد داشت.
قرار بود نتایج نهایی انتخابات سراسری لبنان، دیشب اعلام شود اما اخبار زودهنگامی که از 26 حوزه رأی‌گیری در لبنان تا عصر دیروز اعلام شد حامیان 14 مارس را به نشانه پیروزی در این انتخابات به خیابان‌ها کشاند. حزب‌الله لبنان که رهبری گروه هشت مارس را بر عهده دارد اگرچه نتوانست اکثریت پارلمان را در اختیار بگیرد اما همه نامزدهای خود را از جنوب به پارلمان فرستاد.
بر اساس آخرین آماری که تا عصر دیروز از سوی وزارت کشور لبنان اعلام شد، نامزدان گروه هشتم مارس در حوزه‌های انتخاباتی الظهرانی، النبطیه، صور، بنت جبیل، مرجعیون، حصبیه، جزین و بعلبک الحرمل، بعبدا، المتن، الجبیل و کرسوان پیروز شدند.
عمده پیروزی گروه چهاردهم مارس نیز در حوزه‌های انتخاباتی طرابلس، عکار، البترون، الکورا، صیدا، بقاع غربی، بیروت و الشوب بوده است.
تحلیل‌های اولیه حاکی از آن است که سفر معاون اول اوباما و وزیر خارجه او به لبنان بی‌تأثیر نبوده و سرانجام این سفرها، مذاکرات و دیدار‌ها به همراه پول‌های کلانی که از عربستان سعودی سرازیر این کشور شد توانست اکثریت پارلمان را در اختیار گروه غربگرای 14 مارس درآورد. با این همه تحلیل‌ها نشان‌دهنده وضعیت مطلوبی برای حزب‌الله و گروه هشت مارس هستند. به عبارتی دیگر گرچه ۱۴ مارس اکثریت کرسی‌های پارلمان لبنان را بدست آورده، اما بدون همکاری مخالفان نمی‌تواند بر لبنان حکومت کند.
گروه‌های ۱۴مارس اکنون اکثریت پارلمانی را در اختیار دارند، اما نکات مهم دیگری هم در صحنه سیاسی لبنان تثبیت شد که نمی‌توان برای تجزیه‌وتحلیل آینده حکومت لبنان آنها را نادیده گرفت، از جمله اینکه: رهبری طوایف اصلی لبنان پس از این انتخابات بار دیگر تثبیت شد، یعنی سعد حریری رهبر بلامنازع طایفه اهل سنت باقی ماند. ژنرال میشل عون هم رهبری خود را بر طایفه مسیحیان تحکیم بخشید. زیرا مسیحیان عضو گروه ۱۴مارس نتوانستند در رهبری عون بر مسیحیان بخصوص در منطقه جبل لبنان خللی وارد یا حتی آن را تضعیف کنند. از سوی دیگر حزب‌الله و جنبش امل هم بار دیگر رهبری طایفه شیعیان لبنان را در اختیار خود گرفتند.
از این زاویه که تحلیل بسیاری از گروه‌های سیاسی است و شبکه الجزیره قطر نیز به آن اشاره داشته اکنون شاید بتوان گفت لبنان به نقطه صفر بازگشته است، زیرا هیچ یک از قدرت‌های موجود در صحنه سیاسی لبنان نتوانستند قدرت دیگری را تضعیف کنند. گرچه نظام سیاسی در لبنان مبتنی بر توافق، همکاری یا حداقل مشارکت سه طایفه اصلی در حکومت است، اما یک مشکل در عرصه سیاسی رخ نشان داده است، بدین ترتیب که با وجود کسب اکثریت کرسی‌های پارلمان توسط گروه‌های ۱۴مارس، دولت جدید و ترکیب آینده سیاسی لبنان چگونه می‌تواند بدون همکاری با میشل عون و حزب‌الله ایجاد شود.
حزب‌الله قدرت واقعی
با وجود اینکه دولت آمریکا با حسابگری از ماهها قبل در فضای انتخابات لبنان تأثیرگذار بوده اما نتیجه انتخابات ولو با پیروزی 14 مارس در نقش مهم حزب‌الله در منطقه خللی وارد نمی‌کند. آمریکایی‌ها تمام تلاش خود را در این انتخابات به کار گرفتند تا حزب‌الله به پیروزی نرسد چرا که تحقق این پیروزی نشانه برتری یافتن سوریه و ایران در منطقه بود و این خواسته آنها و همپیمان دیرینشان اسرائیل نبود. از سوی دیگر کارشناسان سیاسی بر این باورند که شاید تشکیل نشدن دولت لبنان به دست حزب‌الله از جهات گوناگونی به نفع این جریان سیاسی و نظامی قدرتمند خواهد بود.
نباید نادیده گرفت که آمریکا حزب‌الله را همچنان سازمانی تروریستی می‌داند و در خلال تبلیغات انتخاباتی به هیچ وجه حمایت خود را از ائتلاف حاکم به رهبری سعد حریری مخفی نکرد. از سوی دیگر اسرائیلی‌ها بارها اعلام کرده‌اند دولتی که در رأس آن حزب‌الله باشد را تحمل نخواهند کرد و حتی زمزمه‌هایی مبنی بر راه انداختن جنگی تمام عیار با لبنان را در این صورت مطرح کردند. گرچه نصرلله همواره در برابر چنین تهدیدهایی قدرتمند ظاهر شده و تهدید کرده که اگر اسرائیل دست از پا خطا کند به سختی مجازات خواهد شد.
از این رو حزب‌الله همچنان می‌تواند یک اپوزیسیون قوی و جریانی تأثیرگذار و منحصر بفرد در لبنان باشد و آنگونه که حسن فضل‌الله عضو فراکسیون مقاومت در پارلمان لبنان می‌گوید کسانی که خواهان ثبات سیاسی و حفظ وحدت ملی و هشیاری در لبنان هستند باید اساس توافق را که معارضان مطرح کرده‌اند را بپذیرند. هر گونه تکروی موجب بحران‌های جدید برای لبنانی‌ها خواهد شد.
نقطه صفر
باوجود این حقیقت که قدرت هیچ یک از طرف‌های سیاسی در لبنان کاسته نشده اما اکثریت پارلمان در اختیار گروه‌های مخالف حزب‌الله قرار گرفته این احتمال وجود دارد که در روزهای آینده لبنان شاهد مناقشاتی درباره چگونگی تشکیل دولت و انتخاب رئیس پارلمان باشد. بدون تردید سعد حریری اصلی‌ترین طرف تصمیم‌گیرنده در دولت آینده خواهد بود. چه شخصاً نخست‌وزیر شود و چه شخص دیگری را برای این سمت معرفی کند، ولی درباره رئیس پارلمان که باید از طایفه شیعه انتخاب شود، این پرسش مطرح است که آیا شیعیان، خود رئیس پارلمان را انتخاب خواهند کرد یا این اکثریت 14 مارسی مجلس خواهد بود که از میان نمایندگان شیعی حاضر در پارلمان یک نفر را به عنوان رئیس انتخاب خواهد کرد.
اکنون گروه‌های ۱۴مارس قدرت اصلی داخل پارلمان و گروه‌های مخالف، قدرت اصلی موجود در صحنه سیاسی هستند که امکان نادیده گرفتن آنها وجود ندارد. به هرحال نباید فراموش کرد که حتی اگر گروه هشت مارس نیز اکثریت پارلمان را در اختیار می‌گرفت چاره‌ای جز همکاری با سایر گروه‌های سیاسی نداشت. آنچه که هم‌اینک در برابر 14 مارسی‌ها نیز تنها راه گریز از بن‌بست سیاسی است و در غیر این صورت ممکن است وضعیت لبنان به پیش از اجلاس وحدت ملی در دوحه بازگردد.
بر همین اساس برخی از کارشناسان رسانه‌ای - سیاسی نیز به این موضوع به خوبی اشاره کرده‌اند و معتقدند هر چند جناح 14مارس در انتخابات لبنان به پیروزی رسیده اما با توجه به توافقی بودن حکومت لبنان باید منتظر مشکلاتت دیگری در تشکیل کابینه و تعیین رئیس پارلمان بود.
در واقع با توجه به حفظ قدرت در میان طوایف مختلف و خصوصاً تثبیت رهبری حزب‌الله و جنبش امل بر طایفه شیعیان این کشور باید گفت هیچ یک از جناح‌های سیاسی نتوانستند در چارچوب انتخابات به طوایف دیگر نفوذ کنند و در نتیجه بار دیگر به نقطه صفر بازگشته‌اند
از این رو با توجه به آنکه نظام سیاسی در لبنان براساس توافق و همکاری و تشکیل حکومت با استفاده از این سه طایفه مبتنی است می‌توان گفت حتی با وجود پیروزی چهاردهم مارس در انتخابات، این کشور در برابر مشکلات تازه‌ای قرار گرفته و چهاردهم مارس عملاً نمی‌تواند کابینه آینده و ترکیب سیاسی آینده را بدون همکاری با میشل عون و حزب‌الله تشکیل دهد.
نظر شما