در حالی که اغلب سایتهای اطلاعرسانی روز گذشته مشغول ارائه اخباری از نحوه برگزاری انتخابات، همچون بیانیههای ستاد انتخابات و اظهارات مسئولان پس از شرکت در رأیگیری بودند؛ برخی دیگر از رسانهها به حاشیههایی که عمدتاً پررنگتر از متن که همان حضور گسترده و کم نظیر مردم در انتخابات بود، میپرداختند.
از میان سایتهای رسمی، خبرگزاریهای فارس و ایرنا که به شکل یک جانبه از کاندیدای خود حمایت میکردند، جلودار این جنگ رسانهای بودند. در مقابل سایتهایی همچون تابناک (سایت نزدیک به محسن رضایی)، جمهوریت و نوروز و قلم (سایتهای نزدیک به میرحسین موسوی) و تغییر و تریبون (سایتهای نزدیک به مهدی کروبی) نیز به اخبار این دو خبرگزاری واکنش نشان داده و اخباری متناقض با آن منتشر میکردند.
در حالیکه خبرگزاری فارس از نخستین ساعات روز گذشته اقدام به انتشار سلسله مصاحبههایی در ذم کمیته صیانت از آرا نموده و رقبای رئیسجمهور را پیشاپیش شکست خورده میخواند، بهزادیاننژاد رئیس ستاد انتخابات موسوی در نامهای به سعید مرتضوی دادستان تهران خواستار جلوگیری از اقدامات خلاف قانون خبرگزاری فارس شد. قلم نیوز در اخباری از فیلتر شدن سایتهای «آینده»، «موج سوم»، «جمهوریت» و «نوروز» خبر داد اما ساعتی بعد این سایتها با آدرس مشابه دیگری به ادامه فعالیت خود پرداختند.
خبرگزاری فارس هم مجموعه این سایتها را متهم به فریب افکار عمومی کرد. «جهاننیوز» نیز از جعل عنوان برای کم کردن آرای احمدینژاد از سوی مخالفانش نوشت و در خبر دیگری کمیته صیانت از آرا را فرار رو به جلوی اصلاحطلبان خواند. به تدریج این نزاع رسانهای وارد فاز دیگری شد. از یکسو سایتهای نزدیک به رقبای احمدینژاد از کمبود تعرفه اخذ رأی در برخی حوزههای انتخابیه خبر داده و از بیتوجهی مسئولان وزارت کشور گلایه میکردند و از سوی دیگر سایتهای نزدیک به دولت از اصرار مخالفان خود به تشکیک در نتایج انتخابات و اعلام تقلب انتخاباتی خبر میدادند. این نزاعها از ساعت شش بعداز ظهر به بعد، رنگ و لعاب دیگری گرفت.
از این ساعت به بعد، هر یک از سایتهای نزدیک به نامزدها اقدام به انتشار اخباری دال بر پیروزی جناح خود نمودند. فارس بیآنکه به منبع خبری خاصی اشاره کند از پیروزی محمود احمدینژاد با 60 درصد آرا خبر داد. متقابلاً اعضای ستاد انتخابات موسوی بر اساس نظرسنجیها و برآوردی که از سراسر کشور داشتند از حضور 30 میلیون شرکتکننده در انتخابات و پیروزی قاطع مهندس موسوی در مرحله اول خبر دادند. در حالیکه این آمارها دقیقاً در نقطه مقابل یکدیگر قرار داشتند، هر یک از منتشر کنندگان، طرف مقابل را متهم به آمارسازی و ایجاد جو روانی در افکار عمومی متهم میکرد.
نزاع بیاثر
ناصر بزرگمهر روزنامهنگار و مدرس علوم ارتباطات در گفت و گو با «خبر» در پاسخ به سؤالی که به اثرگذاری این جنگهای رسانهای در انتخابات اشاره داشت، گفت: بر اساس قانون انتخابات، تبلیغات در 24 ساعت پایانی تا برگزاری انتخابات ممنوع است. این امر نشاندهنده آن است که مردم تا این زمان، تصمیم خود را گرفته و رأیشان را مشخص کردهاند. از این رو این جنگهای رسانهای تأثیری در آرا مردم نخواهد داشت. وی با تأکید بر بیاثر بودن انتشار چنین اخباری، علاوه بر اشاره به این نکته که مردم به شکل عقلانی، تصمیم خود را پیش از روز اخذ رأی گرفتهاند،
ادامه داد: نگاهی به جایگاه اینترنت در فرهنگ امروز ایران نشاندهنده آن است که عمده کاربران اینترنت، در ادارات و دانشگاهها از این رسانه استفاده میکنند. از این رو در ایام تعطیل، تعداد کاربران اینترنتی تا حد زیادی کاهش مییابد. همین عارضه نیز منجر به بیاثر شدن جنگ رسانهای در روز انتخابات میشود. این استاد علوم ارتباطات، انتشار این اخبار در ارائه نتایج نهایی انتخابات را نیز بیاثرخواند و گفت: حضور نمایندگان نامزدها در شعب اخذ رأی و در هنگام شمارش آرا امکان هرگونه اثرگذاری انتشار اخبار مجعول در نتیجه انتخابات را منتفی میکند. مضاف بر اینکه معمولاً نظرسنجیهایی که از سوی سایتهای مختلف انجام میشود، مصرف سیاسی برای برخی افراد خاص دارد.
نظر شما