قانون به صراحت تنبیه بدنی دانش‌آموز را منع می‌کند

زهرا تالانی :"قانون به صراحت تنبیه بدنی دانش‌آموز را منع می‌کند"ابراهیم سحرخیز معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش با  بیان این مطلب می گوید: «تنبیه بدنی در آموزش و پرورش ممنوع است و اگر هم کسی مرتکب می شود احتمالا باید خیلی مخفیانه باشد چرا که براساس آیین نامه در فصل پنجم و ششم (که مسایل انضباطی و تشویقی را مطرح می کند) ماده 68 تا 85 به مساله تنبیه پرداخته ایم. در ماده 76 درباره ممنوعیت تنبیه بدنی، خصوصا در دوران دبستان به دلیل معصومیت و صغر سنی به شدت تذکر داده شده است.»

همانطور که اطلاع دارید دانش اموزی جان خود را در اثر تنبیه معلمش در یکی از مدارس سیستان و بلوچستان از دست داده است. ایا ما قانونی برای جلوگیری از تنبیه در مدارس نداریم؟

براساس آیین نامه آموزش و پرورش در فصل پنجم و ششم (که مسایل انضباطی و تشویقی را مطرح می کند) ماده 68 تا 85 به مساله تنبیه پرداخته ایم. در ماده 76 درباره ممنوعیت تنبیه بدنی، خصوصا در دوران دبستان به دلیل معصومیت و صغر سنی به شدت تذکر داده شده است.

یعنی براساس شرایط و ضوابط تشویق و تنبیه دانش‌آموزان که از سوی وزارت آموزش و پرورش تدوین شده است، اعمال هر گونه تنبیه بدنی، اهانت و تعیین تکالیف درسی به منظور تنبیه دانش‌آموزان، ممنوع است و مسوولان مدارس موظف شده‌اند، رعایت این ممنوعیت‌ها را به همکاران خود گوشزد کنند. شورای عالی آموزش و پرورش نیز ضمن ممنوع کردن هر گونه تنبیه بدنی تصریح کرده است: مسوولان مدرسه باید در جستجوی انگیزه و علت تخلف دانش‌آموز باشند و نسبت به رفع آن اقدام کنند.

همچنین براساس مقررات و ضوابط انضباطی موجود در آموزش و پرورش، تنبیه دانش‌آموزان باید توجه آنان را به اشتباه خود جلب و زمینه را برای ایجاد رفتار مطلوب فراهم کند تا موجب اصرار دانش‌آموزان بر تکرار اشتباه نشود.

هیچ دانش آموزی نیست که قابل ارشاد نباشد و علت اصلی خطای دانش آموزانی که موارد انضباطی دارند و یا تکالیف خود را انجام نمی‌دهند، از روی ناآگاهی است، لذا باید برای ارشاد آنها وقت صرف شود.

یعنی تنبیه چگونه باشد تا دانش اموز را متوجه خطای خود کند؟

طبق همین ضوابط روش‌‌های تنبیه مورد تایید آموزش و پرورش، تذکر و اخطار شفاهی، تغییر کلاس، اطلاع والدین، اخراج موقت با اطلاع ولی دانش‌آموز به مدت حداکثر 3 روز و در نهایت انتقال به مدرسه دیگر عنوان شده؛ بنابراین در صورت اعمال تنبیه بدنی، مدیر مدرسه موظف است همکاران خود را آگاه کند و در صورت مشاهده تخلف، مراتب را به اطلاع ادارات آموزش و پرورش مناطق گزارش دهد.

بنابراین هرگونه تنبیه بدنی دانش آموزان در مدرسه ممنوع است و هچ یک از معلمان و معاونان تحت هیچ شرایطی به علت انجام ندادن تکالیف درسی و یا موارد انضباطی، حق تنبیه بدنی دانش آموزان را ندارند.

و دانش‌آموزان و خانواده‌ها در صورت مشاهده مواردی از تنبیه بدنی آن را به دفتر ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات اداره آموزش و پرورش منطقه خوداعلام کنند تا موضوع در اولین فرصت مورد بررسی و پیگیری قرارگیرد.

ایا قانونی هم برای برخورد با معلم خطاکار داریم؟

با تنبیه دانش آموزان، حتی تنبیه دانش آموزانی که قوانین مدرسه را نادیده گرفته باشند، برخورد جدی می شود. زیرا در هیچ شرایطی مسئولان مدارس، حق تنبیه فیزیکی دانش آموزان را ندارند.

تنبیه به دلیل زیر پا گذاشتن اخلاق معلمی روی می دهد و قطعاً در مجامع تعلیم و تربیت، عمل زشت و نکوهیده‌ای است که باید با معلم متخلف برخورد قانونی صورت گیرد.

من معتقدم اگر معلم سعه صدر داشته و خلق پیامبری پیشه کند و نیز به دانش‌آموز نگاه پدرانه داشته باشد، باید در مقابل عکس‌العمل دانش‌آموز صبورانه برخورد کند.

منظورم این است که ایا در قانون امده که با معلمی که از شیوه تنبیه استفاده می کند چگونه باید برخورد کرد؟

قانون به صراحت تنبیه بدنی دانش‌آموز را منع می‌کند و از ابتدای شکل‌گیری آموزش و پرورش و حتی پیش از انقلاب نیز تنبیه بدنی به عنوان یک پدیده مذموم و نکوهیده تلقی شده و پیگرد قانونی دارد.

بنابراین همانطور که تشاره کردم هرگونه تنبیه ‌بدنی ممنوع است و به محض اینکه شکایتی در این رابطه به اداره ارزیابی عملکرد برسد، بر اساس مقررات، با مدیر، معلم یا هر فرد دیگری که تخلف کرده است، برخورد شده و پرونده‌اش در هیئت رسیدگی به تخلفات اداری بررسی می‌‌شود؛ علاوه بر این اولیا دانش‌آموز و آموزش و پرورش نیز می‌توانند از طریق محاکم قضایی موضوع را پیگیری کرده و با معلم متخلف برخورد کنند.

حوادثی که تنبیه سبب مرگ دانش اموزی شود بسیار نادر است اما در هر صورت باید با متخلفان آن برخورد لازم صورت گیرد؛ از سویی باید توجه داشت که با وجود جریحه‌دار شدن احساسات عمومی، با تخلف یک معلم که قطعاً کار زشتی است نباید از ایثار، گذشت و اخلاق خوب جامعه معلمی غفلت شود.

آیا  نباید معلمان  از لحاظ بهداشت روانی بررسی شوند تا کمتر شاهد تنبیه در مدارس باشیم؟

ما تا کنون موردی از شکایت تنبیه معلمان نداریم . هر ساله  هم تعدادی از معلمانی که ممکن است مشکل روحی و روانی داشته باشند، به عنوان «معلم تحت نظر» در مدارس هستند اما به کلاس فرستاده نمی‌شوند.