لیلا ضامنی:اواخر مهرماه امسال دولت آیین نامه ای را به دستگاه های اجرایی ابلاغ کرد که به موجب آن دستگاههای اجرایی موظفند ظرف مدت یک ماه و از طریق واحدهای عملیاتی مستقل یا تابع خود و با اولویت فعالیتها، خدمات و محصولات کمیت‌پذیر واحدهای عهده‌دار آنها به تأیید شورا، کمیسیون یا کارگروه تحول اداری دستگاه اجرایی برسانند. به این بهانه بهره وری را موضوع گفتگوی خبرآنلاین با علی رضا جاجرمی ،رییس گروه بهره وری وزارت کار و امور اجتماعی است:
ابلاغ آیین نامه افزایش بهره وری که چندی پیش دولت به دستگاه های اجرایی اعلام کرد با چه هدفی صورت گرفته است؟
در ابتدا اشاره می کنم به سیاست های کلی نظام اداری که راهبردی اساسی و جامع برای تحول و چابکی در نظام ادراری محسوب می شود که اجرای دقیق آن باعث افزایش بهره وری ودر نتیجه توسعه و پیشرفت کشورخواهد شد . مسلما" استفاده بهینه ازمنابع ودارائی ها برای برقرای عدالت ، توسعه و رفاه اجتماعی نیازمند توجه بیشتر وعملیاتی کردن موضوعات مهمی از جمله ارتقا بهره وری و اصلاح روش ها، ساختارها و فرایندهای انجام کارو مهمتر از همه،نگاه ویژه به منابع انسانی است. آیین نامه مذکوردستگاههای اجرایی را موظف می کند ظرف یک سال از تاریخ ابلاغ اقدامات لازم را شامل انتخاب واحدهای مجری و ارایه به شورا، کمیسیون یا کارگروه تحول اداری دستگاه اجرایی مربوط برای تأیید، تعیین شاخصها، استانداردها و سازوکارهای نظارتی لازم برای کنترل کمیت و کیفیت فعالیت، خدمات و محصولات واحدهای مجری انجام دهند.
این آیین نامه چگونه اجرایی خواهد شد؟
اجرای احکام این آیین توسط دستگاه های اجرایی از طریق واحدهای مجری به موجب تفاهم نامه ای خواهد بود که بر اساس مورد مقام ذی الصلاح اجرایی و مدیر واحد مجری منعقد می شود . همچنین به منظور انعقاد تفاهمنامه بین واحد مجری و دستگاه اجرایی، معاونتهای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی و برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور، الگوی تفاهمنامه مذکور را تهیه و ابلاغ خواهند کرد. بالاترین مقام دستگاه اجرایی یا نماینده وی مسوولیت نظارت بر اجرای مفاد تفاهمنامه در دستگاه متبوع را بر عهده دارد.
با توجه به تاکیداتی که در آموزه های دینی به سرمایه انسانی یا همان نیروی کار شده است چرا در دستگاه های ما بهره ور ی از نیروی انسانی به شکل بهینه مغفول مانده یا اگر توجهی شده با شکل درست نبوده است؟
همانگونه که در سوال مطرح نمودید ما با داشتن گنجینه هایی برگرفته ازآموزه های دینی و ارزش های اسلامی که تاکید فراوان بر کرامت انسانی و سرمایه های انسانی دارند متاسفانه در عمل و محیط های کار به آنها مقید و معتقد نیستیم . اساسا" باید توجه داشت که انسان به عنوان اشرف مخلوقات ، ارزشمندترین و کلیدی ترین عامل به حرکت درآوردن سایر منابع محسوب می شود. وجود انسانی که سرشار از پیچیدیگی ها و توانمندی های ناشناخته است .
ای نسخه نامه الهی که تویی وای آیینه جمال شاهی که تویی
بیرون ز تو نیست هر آنچه در عالم هست در خود بطلب ، آنچه خواهی تویی
باید دقیق تر و با ادراک بالاتر به ابعاد وجودی منابع انسانی نگریست . مدیران آگاه، با بینش و بصیرت می توانند با ایجاد محیط کاری با انگیزه و پویا برای نیروی کار که در آن افراد احساس تعلق و موثر بودن داشته باشند و در فضایی رقابتی و عادلانه با کارایی بیشتر کار کنند. در این فضا سعی می شود امروز بهتر از دیروز و فردا بهتر از امروز باشد. به قول یکی از اساتید دانشگاه این همان جوهر تفکر مدیریتی است که بتواند از تلفیق بهینه منابع انسانی ، مادی و سرمایه های موجود به بهره وری برساند.می توان گفت، انگیزه دادن به کارمندان و توجه به نیازها و استعدادهای آنها با بازدهی کاری ارتباط دارد.
چرا بهبود بهروری معمولا جزء اهداف جوامع بوده و دولت ها هم همواره تلاش دارند با رشد بهروری در سطح ملی به برخی مطالبات جامعه همچون رونق اقتصادی ، عدالت و رفاه اجتماعی ، ارتقای سطح استانداردهای زندگی ، افزایش درآمد و سود ، الگوی بهتر مصرف و ... پاسخ مثبت دهند، اما نتوانسته اند در نیل به این هدف موفق باشند؟
امروزه رشد و قدرت اقتصادی کشورها، یکی از شاخص های تقسیم بندی در جهان محسوب می شود . اگرچه واژه بهره وری به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد اما اغلب مفهوم درستی و یا توافق مشترکی درباره معنای واقعی آن ندارند و این مسئله در نادیده گرفتن بهره وری در تصمیم گیری ها تاثیر گذاربوده است. بهره وری عبارتست از بیشترین و بهترین استفاده ممکن از عوامل و منابع مورد استفاده؛ بعبارتی مفهوم آن می تواند برداشت بیشتر یا حصول به نتیجه ای بهتر در مقابل استفاده از حجم کار ، فکر، دارائی ، زمان و منابع تعریف شود.
اصولا بهره وری و ارتقاء آن توجه عامه جامعه را می خواهد و لذا نیازمند تعمیم و توسعه جامع فرهنگ بهره وری است . بهره وری تعاریف فرمولی و ریاضی هم دارد که راهی است برای اندازه گیری آن و ارزیابی عملکرد سازمان ها و نظام ها ، به خصوص هنگامی که هدف اصلی ، بهبود و ارتقاء آن باشد و از مرحله توضیح و تعریف آن گذشته باشد . تعاریف ریاضی و مهندسی همیشه تمام ابعاد و وپیچید گی های مفهوم بهروری را در برنمی گییرد و در تبدیل مفهوم بهره وری به تعاریف ریاضی مسلما قسمتی از معنای واقعی آن نادیده گرفته می شود. در مهندسی صنایع بهره وری به طورکلی به صورت رابطه ستانده (مثلا کالاهای تولید شده) در فرایند تولید تعریف می شود.
چه عواملی باعث رشد بهره وری می شود و فرایند تولید را در یک سازمان یا نهاد امکان پذیر می کند؟
بهره وری در تولید به این معناست که تا چه از منابع مورد استفاده و موجود ، تولیدات خوبی داشته ایم و حداکثر استفاده و سود را برده ایم. در سازمان خدماتی اگر با همان امکانات، منابع و نیروی انسانی که داریم ،خدمات بهتر و با کیفیت بهتری نسبت به یک دوره زمانی قبل ارائه دهیم که موجب رضایت عمومی و افزایش رفاه جامعه شود ، بهره وری آن سازمان را ارتقاء داده ایم. بنابراین رشد بهره وری در گرو استفاده بهتر از سرمایه انسانی ، منابع و دارایی ها، دانش و فناوری اطلاعات است. البته بهره وری بدون توجه به مقدمات و پیش نیازهای آن و الزامات مرتبط در عرصه ملی رخ نخواهد داد . در باور ملی این موضوع مهم بیشتر در سمینارها و همایش ها و سخنرانی ها گنجانده می شود واین ناآگاهی عمومی نسبت به مفاهیم و جایگاه بهره وری می تواند مانع رشد آن و در نتیجه عدم رشد و توسعه شود.
چگونه می شود از منابع انسانی به عنوان سرمایه های ملی در بهروری نهایت بهره را برد؟
یکی از امتیازهای منابع انسانی به عنوان سرمایه سازمانی این است که خود دارای سرمایه ای تحت عنوان سرمایه فکری ، دانش و انگیزه است.تفاوت این سرمایه با سرمایه های دیگر این است که سرمایه های فیزیکی و مادی با خرج کردن تمام می شود اما دانش و دانایی هرچه بیشتر استفاده شود، ارتقاء می یابد. در گذشته عملکرد سازمان ها را در ترازنامه مالی به صورت سود و زیان می دیدند که همان فرایند عوامل فیزیکی و مشهود دستگاه ها را نشان می داد . امروز توجه دیگری شده و دارائی های سازمان ها به دو دسته تقسیم می شوند : یکی دارائی های محسوس و دیگری دارائی های نامحسوس یا مغفول. دارائی های نامحسوس آنهایی است که در ترازنامه نمی آید و عدد و رقم ندارد اما به ارزش افزوده منجر می شود. در حال حاضرعامل ارزش افزوده در تشکیلات و ساختارهای سازمانی به عوامل انسانی توجه ویژه دارد. بعبارتی دیگر نیروی انسانی ، مغزها ، اندیشه ها، دانش و تجربه و مهارت ها اهمیت پیدا نموده اند.
نظر شما