بررسی سابقه تحریم ها در ایران بیانگر این مطلب است که قالب تحریم‌ها به ویژه از جنبه اقتصادی منجر به شکست شده و نتیجه نداده است.
بر این اساس می توان گفت که تحریم در هر صورت یک چالش است و همان گونه که تنگناهایی دارد، فرصت‌های جدید نیز در دل خود دارد.
موضوعی که شاید در این میان جا داشته باشد به آن پرداخته شود در رابطه با اوضاع اقتصادی و وضع فعلی کشور در زمان فعلی تحریم‌ها است. در گزارش بانک جهانی که مختص به ایران بود، شرایط اقتصادی و اجتماعی ایران بررسی شده است؛ مهم‌ترین چالش‌های کشور شامل بیکاری، تورم، نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر در اقتصاد عنوان شده که اگر در اقتصاد کشور بخواهد یک درصد افزایش GDP صورت گیرد، باید 3 درصد میزان پس‌انداز و سرمایه‌گذاری افزایش پیدا کند.
از سوی دیگر اهمیت موضوع ارز را در همین راستا نباید نادیده گرفت. در دهه 90، پنج نوع بازار ارز شامل بازار نرخ رسمی ارز، نرخ بازار بورس تهران یا گواهی سپرده ارزی، نرخ بازار آزاد و نرخ ارز صادراتی وجود داشت.
بر این اساس به شخصه اعتقاد دارم که چند نرخی شدن ارز چالش بسیار بزرگی خواهد بود. در این راستا ستاد خاص تدابیر ویژه اقتصادی، تدابیر و کارگروه‌های ویژه‌ای دارد که مصوبه‌های خوبی برای تسهیل فضای کسب و کار ارائه کرده است، همچنین مکانیزم‌هایی برای صادرکنندگان طراحی شده است.
نکته دیگر هم اینکه در قوانین ما محدودیتی برای تأسیس بانک‌های خارجی بود که با توجه به اصلاحیه مجلس شورای اسلامی این مشکل تا حدی برطرف شده و امیدواریم تأسیس بانک‌های خارجی در کشور عملی شود.
از سوی دیگر انتخاب استراتژی کاهش هزینه‌های تجار و صادرکنندگان را موضوع بسیار مهمی است که در کانون توجه بانک‌های کشور قرار دارد. تاکنون بانک توسعه صادرات تمام تسهیلات خود را در اختیار صادرکنندگان قرار داده و حجم شش برابری نسبت به 4 سال قبل را در حال تجربه کردن هستیم.
بانک توسعه صادرات به عنوان اولین بانک کشور پس از مصوبه بانک مرکزی بحث هجینگ ارز به ریال را در دستور کار قرار داده است و در مقابل گشایش اعتبار اسناد بانکی، خرید و فروش ارز در کشور عملی خواهد شد.
نباید فراموش کرد که بخشی از هزینه‌های تحمیلی به تجار باید جبران شود، در همین رابطه ایجاد مکانیزمی در این زمینه در دستور کار است. بر این اساس بخشی از هزینه‌ها از طریق تمهیداتی که در مسیر اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها برای حوزه صادرات در نظر گرفته شده، تأمین می‌شود.
فعلاً بهترین راه‌حل برای مقابله با شرایط تحریم، بررسی مسایل به صورت موردی است و اگر فردی با مشکل خاصی مواجه شده، بخشی را ایجاد کرده‌ایم تا به مشکلات آن‌ها رسیدگی کند./ق
* رئیس بانک توسعه صادرات ایران
نظر شما