هادی اعلمی فریمان:
خبر به رسمیت شناختن فلسطین در اراضی 1967 از سوی برخی کشورهای آمریکای لاتین طی روزهای اخیر در کانون توجهات قرار گرفته است. ایالات متحده و اسراییل با شگفتی تمام و با اظهار تاسف، خبر شناسایی فلسطین از سوی برزیل و آرژانتین را شنیده و آن را نوعی تخریب درنقشه راه و مذاکرات سازنده صلح تلقی کردند .اما بدون شک واکنش برزیل و آرژانتین به عنوان بانفوذترین کشورهای قاره در شناسایی فلسطین با مرزهای 1967 و شناسایی توسط اروگوئه در سال آینده و احتمال تسری آن به سایر کشورهای منطقه ریشه تاریخی دارد و نمی توان این اقدامات مهم جهانی را که می‌تواند بخشی از معادلات در نقشه صلح منطقه را دگرگون نماید،تنها نتیجه تعامل ایئولوژیک یا سطحی و احساسی رهبران چپ‌گرای منطقه تلقی کرد.
ریشه‌های تاریخی ماجرا به نقش رژیم سیاسی اسرائیل به عنوان شریک منطقه‌ای ایالات متحده باز می گردد که به شکل خاص یا عام و با ماهیتی مسلح و نظامی همراه ایالات متحده در پروژه‌های منطقه‌ای حضور داشته است.
دهه 1960 تا 1990 سال‌هایی طلایی برای حضور مستشاران نظامی اسراییل در کنار دیکتاتورهای نظامی اولیگارشی در کشورهای مختلف آمریکای لاتین بوده است. در دهه 1960 دیکتاتوری نظامی بولیوی با برنامه اسرائیلی nahal سربازان جوان را برای آموزش به اسراییل می‌فرستاد و همین کار از سوی آکادمی نظامی اکوادور نیز در 1965 انجام می‌شد.به طور کلی مردم منطقه، نقش نظامی اسراییل در همکاری تنگاتنگ با ایالات متحده در شیلی، دوستی با پینوشه،سازماندهی جنگ علیه فرهنگ و اقتصاد بومیان گواتمالایی و آموزش پلیس آن کشور برای خشونت علیه بومیان،حضور در السالوادور، کمک به سوموزا در نیکاراگوا و نقش آن در ناپدیدشدگان آرژانتینی در دوره حکومت نظامیان را هیچ گاه فراموش نمی کنند.به ویژه نقش منفی که اسرائیلی‌ها در روابط دهه 1970 با نظامیان آرژانتین در تجارت تسلیحات داشتند و اکنون افکار عمومی آرژانتینی‌ها که به شدت به ناپدیدشدگان دوره نظامیان احترام می گذارند و هیچ گذشتی نسبت به مسببین یا شرکای آنها ندارند، از لابی قدرتمند 230 هزار نفری یهودیان آرژانتینی پیشی گرفته است و موقعیت لابی یهودیان و اسراییل دراین مقطع تاریخی را به شکلی معکوس علیه آنها بازگردانده است. کلمبیا به عنوان کشور راست افراطی و متحد ایالات متحده نیز روابط خوبی با اسرائیل دارد واین حضور در کلمبیا به طور طبیعی واکنش منفی سایر کشورهای منطقه را دارد.
فراتر از مباحث تاریخی مباحث ایئولوژیک را نیز باید به یاد داشت.قاره آمریکای لاتین همواره مرکز مهمی برای جنگ های چریکی اردوگاه سوسیالیست‌ها در جهان بوده است و این همبستگی به تبع این تمایلات چپ‌گرایانه واجد برخی عناصر همبستگی جهانی بوده و سمپات‌های آن در سراسر جهان پراکنده بوده اند.روابط سازمان آزادی‌بخش فلسطین و دوستی یاسر عرفات با کاسترو و همبستگی‌های سوسیالیستی ریشه مباحث ایدئولوژیک است. اسرائیلی‌ها هیچگاه از ظرفیت‌های مدنی و فکری فلسطینیان به لحاظ تاثیرگذاری فرهنگی و فکری برخوردار نبوده‌اند و همواره ماهیتی نظامی داشته و یا از ثروت در مناسبات استفاده کرده اند؛اما تعامل جامعه روشنفکری فلسطینیان همواره بالاترین تاثیر را بر جامعه ی مدنی و روشنفکر آمریکای لاتین گذاشته است.
واکنون به تبع استمرارحرکتهای گذشته اکنون که رهبران چپگرا دولتها را به دست گرفته اند؛ همان واکنش و دیدگاه مثبت را در قبال فلسطین اتخاذ می نمایند.کشتار مردم فلسطین؛آوارگی زنان و کودکان و تخریب منازل و کشتارهای کور و تجاوز به لبنان همگی از جمله اقداماتی هستند که افرادی چون لولا داسیلوا و کرسیتینا کرچنر یا چاوز نمی توانند آن را نادیده بگیرند.لولا داسیلوا در دیدارش از اسراییل به آرامگاه یاسر عرفات ادای احترام کرد در حالی که از بنای تئودور هرزل بنیانگذار اسراییل دیدن نکرد.
یک نکته دیگر را نیز باید به دو مولفه تاریخی و ایدئولوژیک افزود و آن نگاه جدید این کشورها در سیاست خارجی است که آن را در خط سیری در تقابل با ایالات متحده جستجو می کنند.در این مسیر برزیل و آرژانتین آشکارا این پیام را به ایالات متحده می دهند که اکنون با ناکامی شما در پیشبرد مذاکرات صلح ،ما تلاش می کنیم مذاکرات به شکلی دیگر از بن‌بست موجود رها شود. همچنین کشورهای برزیل و آرژانتین اکنون همکاری جنوب - جنوب را اهرمی قدرتمند برای شناسایی خود به عنوان قدرت‌های آتی منطقه‌ای و حتی جهانی یافته‌اند و به ویژه اینکه حتی نگاهی پر از سوال به نقش ایالات متحده در آخرین تحولات اکوادور در مسایل مرتبط با کودتا دارند و این موضوع را تا آن حد حیاتی و مهم می دانند که در آخرین اجلاس اوناسور در اواخر نوامبر آن را محکوم کردند و درنشست سالانه سران 22 کشور اسپانیایی و پرتغالی زبان در ماردل پلاتای آرژانتین نیز در فصلی جداگانه با نگاه انتقادی به ایالات متحده قانونی را تصویب کردند که هر کشور عضو که روند دموکراتیک را زیرپا بگذارد ، حذف خواهد شد وبیشتر انتقادها به سیاست ایالات متحده برای جلوگیری از کودتا بود.بنابراین روشن است که لاتینی‌ها در اقدامی مضاعف و پیشدستانه و فعال در مقابله با ایالات متحده حتی در خاورمیانه نیز فلسطین را به رسمیت بشناسند ،چرا که هم تاریخ معاصر و هم منافع ملی این را اقتضا می کند./163/ن
کارشناس آمریکای جنوبی
نظر شما