سپیده سعیدی: توجه به مسائل زیست‌محیطی و احترام و حفظ طبیعت می‌تواند یکی از نشانه‌های توجه مسئولان به منابع و ثروت ایران باشد. این در حالی است که مسئولان با در نظر گرفتن راه‌هایی برای رفاه بیشتر مردم در نقاط مختلف ایران ناخواسته بسیاری از منابع طبیعی را دستخوش تغییرات می‌کنند که نه تنها سودی برای این سر‌زمین ندارند بلکه منابع طبیعی را مختل می‌کند و گاه از بین می‌برد.
تالاب انزلی یکی از هزاران موردی است که این روزها با تغییراتی که در پیرامونش داده شده است وضعیتی نگران‌کننده دارد و این موضوع را متخصصان محیط زیست بهتر از هر‌کس دیگری می‌دانند. دکتر برهان رضایی مدرس دانشگاه شهید‌بهشتی و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و استاد مرکز تحقیقات دانشگاه آزاد معتقد است این روزها طبیعت ایران فدای رفاه مردم می‌شود که در بسیاری از مواقع در‌نظر‌گرفتن این رفاه بی‌مورد است.
آقای دکتر همان‌طور که می‌دانید ایجاد کنار‌گذر در تالاب انزلی حرف‌ها و حدیث‌های بسیاری را بین مسئولان وزارت راه و سازمان محیط‌زیست ردو‌بدل کرده است و منجر به توافقاتی برای ایجاد راه در این میان شده است، نظرشما چیست؟
بله، حتماً مستحضر هستید که سازمان محیط‌زیست برای وزارت راه شرط‌هایی را بنا کرد تا به تالاب ضربه‌ای وارد نشود اما گویا متأسفانه وزارت راه این مسئله را پشت گوش انداخته و به احداث راه مشغول است.
ایجاد کنار‌گذر در این محدوده چه ضرری می‌تواند به تالاب برساند؟
من اصولاً با ایجاد راه در این محدوده مخالف نبوده‌ام اما چگونگی راهسازی بسیار مهم است. بالا‌خره مردم این منطقه دچار معضلات و مشکلات ترافیکی بسیاری هستند که باید به طریقی منطقی رفع و رجوع شود اما اینکه مسئولان وزرات راه به حفظ طبیعت اهمیت ندهند هم مشکل‌ساز است.
این تالاب به لحاظ زیست محیطی چه اهمیتی برای ایران دارد؟
تالاب انزلی منطقه وسیعی با شرایط متفاوت زیست محیطی (تقریباً 193 کیلو‌متر مربع) است که تشکیل شده است از گستره آب شیرین با بستری از نیزار مناطق آبی کم‌عمق و چمنزارها‌یی که به‌صورت فصلی غرقاب می‌شوند. تالاب بستر و محل مناسبی برای تخمگذاری و پرورش ماهیان و گروه کثیری از پرندگان مها‌جر است که از مناطق سرد‌سیر سیبری یا دیگر مناطق جهان به این نا‌حیه مها‌جرت می‌کنند، برای همین این تالاب در نگاه محیط‌بانان بین‌المللی نیز بسیار پر‌اهمیت است. تالاب انزلی توسط یک مرز شنی (که شهر بندر انزلی با جمعیت 12000 نفری در آن واقع است) از دریای‌خزر جدا شده است.
بیشتر نواحی شرقی تالاب و منطقه حفا‌ظت‌شده سیا‌ه کشیم به طور گسترده‌ای پوشیده از نیزار است. اما غرب و نواحی مرکزی دارای سطح با‌زآبی است. این تالاب در خرداد ما‌ه سا‌ل 1354 (ژوئن 1975) در سا‌یت رامسر به ثبت رسید. نوسا‌نا‌ت سطح آب دریای خزر و پدیده یوتریفیکا‌سیون (غنی‌سا‌زی آب توسط مواد مغذی) که در اثر ورود فا‌ضلاب تصفیه نشده ایجاد می‌شود، باعث شد که اکوسیستم تالاب رو به زوال نهد. با توجه به این موضوع کنوانسیون رامسر تصمیم گرفت که تالاب انزلی را در فهرست مونترو به ثبت برساند و متذکر شود که اقداما‌ت احیای تالاب باید بدون فوت وقت صورت گیرد.
در حال‌حاضر چه اقداماتی برای احیای تالاب صورت گرفته است؟
متأسفانه با بی‌توجهی کامل به این مسئله تالاب در حال از بین رفتن است و ایجاد این راه به تالاب ضرر‌هایی زیادی رسانده.
شما اشاره کردید به این موضوع که با احداث راه مخالف نیستید اما به از بین رفتن تالاب اشاره می‌کنید!
می‌توانستیم با هزینه بیشتر‌ی هم راه بسازیم و هم تلاب را حفظ و حراست کنیم. چگونه؟
با ایجاد پایه‌های کافی و ساخت پلی برای ارتباط. من با ایجاد این جاده مخالف نیستم اما با نحوه غیر‌استاندارد ساخت آن بله. با ایجاد پل‌های بزرگ می‌توانستیم کمترین تأثیر منفی را روی تالاب بگذاریم. در حال‌حاضر نگاه وزارت راه به این مسئله اصلاً مناسب نیست. شاید می‌پندارند که این تالاب یک پهنه مردابی بی‌اهمیت است در صورتی که تالاب انزلی تالابی زیباست که در سواحل‌جنوبی دریای خزر در ایران واقع شده است. این تالاب زیستگاه مناسبی برای پرندگان و ماهی‌های استخوان‌دار چون ماهی سفید و صوف است.
برای نجات تالاب چه چاره‌ای می‌توان اندیشید؟
باید نگاه مسئولان را به طور کلی در‌باره بعضی مسائل عوض کرد. واقعاً چه نیازی است که مثلاً برای یک روستایی در بالای کوهستان که تنها 5 خانوار دارد بیاییم و در دل طبیعت بکر جاده‌ای 2 یا 4 بانده ایجاد کنیم. این همه خاکبرداری، این همه خاکریزی در دل جنگل و کوه؟ واقعاً چه نیازی به این کار است. چرای دام‌ها را مختل می‌کنیم و به طبیعت دست می‌زنیم. آیا تنها با این روش می‌توان برای مردم در نقاط دور افتاده رفاه ایجاد کرد.
نظر شما