هادی نیلی: از زمان لغو فروش خدمت نظام وظیفه، سربازی همواره یکی از موضوعات مورد توجه جوانان و خانواده‌های آنان بوده؛ به طوری که یکی از نامزدهای انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های خود برای ریاست‌جمهوری‌اش را یک‌ساله‌کردن خدمت سربازی اعلام کرده بود.
محسن رضایی، فرمانده اسبق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در اینباره وعده داده بود: قصد دارم سربازی را به شغلی برای جوانان تبدیل کنم و برای رفع کمبود سربازان، سربازی‌های 3 ساله و 5 ساله در نظر می‌گیرم که جوانان بتوانند به عنوان شغل انتخاب کنند. این نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری معتقد است این طرح نه به نیروهای مسلح آسیب می‌رساند و نه مشکلی برای کشور به وجود می‌آورد.
افزایش حقوق سربازی
هفته پیش پس از 25 سال سرانجام طرح اصلاح و بازنگری قانون سربازی به صحن مجلس شورای اسلامی آمد و بندهای مطرح‌شده‌اش رأی آورد. تا پیش از این جلسه علنی که می‌شد آن را مانند دیگر جلسات علنی مجلس از رادیو فرهنگ شنید، هیچچیز از جزییات رسمی درباره‌اش منتشر نشده بود و هرچه بود، محدود به اظهارنظرهای نمایندگان درباره این طرح بود.
حمیدرضا حاجی بابایی، یکی از نایب‌رئیس‌های مجلس در گفت‌وگویی، جزییاتی از این طرح 87ماده‌ای را تشریح کرده و خبرهایی از برخی معافیت‌های تازه داد. او همچنین وعده داد که با تصویب نهایی این قانون، همه کسانی که به سربازی می‌روند به ترتیب درجه‌ای که کسب خواهند کرد، بین 60 تا 90 درصد حداقل حقوق نیروهای مسلح را بر اساس لایحه مدیریت خدمات کشوری دریافت خواهند کرد. این درحالی است که این رقم قبلاً 30 درصد بود.
او همچنین درباره معافیت‌های تحصیلی تازه براساس این قانون گفته بود: معافیت تحصیلی برای دانش‌آموزان تا سن 20 سال تمام خواهد بود، برای هر یک از مقاطع تحصیلی کاردانی دو سال و نیم، کارشناسی ارشد ناپیوسته سه سال، کارشناسی پیوسته پنج سال، کارشناسی ارشد پیوسته شش سال، دکترای پزشکی پیوسته هشت سال و دکترای تخصصی شش سال است.
مدت سربازی؛ افزوده شد یا کاسته شد؟
روز یک‌شنبه و سه‌شنبه بندهایی از این طرح در مجلس شورای اسلامی مطرح و تصویب شد که بر اساس آن، مشمولان دارای مدرک دیپلم از دو ماه، کاردانی چهار ماه، کارشناسی شش ماه، کارشناسی ارشد هشت ماه و دکترا 10 ماه معافیت در خدمت سربازی بهره‌مند خواهند شد. با مبنا قرار داده‌شدن 24 ماه برای مدت خدمت سربازی، تصور اغلب خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها این بود که عملاً طول این دوره برای مشمولان بیشتر شده است. از جمله، منابع خبری به نقل از مدیرکل مشمولان ستاد کل نیروهای مسلح نوشتند مدت سربازی نزدیک به 95 درصد مشمولان افزایش پیدا می‌کند.
سردار موسی کمالی با اشاره به این‌که این مصوبه از سال 1390 اجرایی میشود، گفت: سربازان در حال خدمت، نگران افزایش طول خدمت سربازی نباشند. مدیرکل مشمولان ستاد کل نیروهای مسلح یادآوری کرد: با معافیت‌های ابلاغ‌شده از سوی رهبری، مبنای دوره فعلی خدمت سربازی برای تمامی مشمولان در مناطق عملیاتی 16 ماه، مناطق محروم و بد آب و هوا 17 ماه و سایر مناطق 18 ماه است و علاوه بر این از مدت خدمت تمامی مشمولان لیسانس یک ماه، فوق لیسانس دو ماه، دکترا سه ماه و فوق دکترای تخصصی چهار ماه کسر میشود.
تخفیف‌ها به جای خود
اما روز سه‌شنبه در واکنش به این برداشت‌ها از این طرح، مجلس یک بند به ماده 4 قانون نظام وظیفه افزود و ابهام درباره مدت سربازی مشمولان با 145 رأی موافق و یک رأی مخالف برطرف شد. علی عباس‌پور تهرانی‌فرد، نماینده مردم تهران، پیشنهاد کرد به مصوبه قبل این مطلب افزوده شود که کاهش مدت این بند نافی معافیت‌های ستاد کل یا اجازه فرمانده کل قوا نمی‌شود. در واقع تعیین مدت زمان سربازی در اختیار فرمانده کل قوا خواهد بود.
محمدرضا باهنر که جلسه سه‌شنبه را ریاست می‌کرد نیز تأکید کرد: تخفیف‌های در نظرگرفته شده برای مشمولان که تاکنون اعمال می‌شد، به قوت خود باقی است. او توضیح داد: نمایندگان مقرر کرده‌اند فقط به خاطر ارائه مدرک تحصیلی در مقاطع مختلف در مدت دوره خدمت تخفیف داده شود. رئیس جلسه روز سه‌شنبه مجلس شورای اسلامی تأکید کرد این توضیح را برای ثبت‌شدن در شرح مذاکرات یادآوری کرده است.
به نفع کشور است
رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس امیدوار است این مصوبه‌های جدید، سبب تشویق جوانان برای ادامه تحصیل و به نفع کشور باشد. علی عباس‌پور تهرانی‌فرد با یادآوری این‌که با ارتقای سطح مدارک علمی، به ازای هر مدرک دو ماه از خدمت سربازی کاسته میشود، به روزنامه «خبر» گفت: از دلایل مهم ارائه این پیشنهاد به مجلس، تشویق جوانان برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر است. هرقدر جامعه علمی‌تر و مردمی با تحصیلات بالاتر داشته باشیم، به نفع کشور است. ضمن این‌که تحصیلکردگان می‌توانند زودتر با مدرک خود به کشور خدمت کنند. این نماینده مردم تهران تأکید کرد: تاکنون مدت معافیت برای افراد تحصیلکرده به این شکل وجود نداشت.
فروخته نمی‌شود
طرحی که در حال حاضر برای بررسی قانون نظام‌وظیفه به صحن علنی مجلس آمده، 87 ماده دارد و جزء جزء به تصویب نمایندگان گذاشته میشود و نهایتاً نیز به تأیید شورای نگهبان نیاز دارد. اما در هیچ‌جای آن اشاره‌ای به فروش خدمت سربازی نشده است. پیش‌تر با تصویب مجلس ششم، در سال‌های 78 و 79 خدمت سربازی به فروش می‌رسید اما پس از اعتراض‌هایی در این باره، طرح فروش سربازی متوقف شد. مخالفان فروش سربازی که یکی از شناخته‌شده‌ترین آنها مهدی چمران بود، این کار را نقض عدالت و بی‌احترامی به قشر مستضعف می‌دانستند.
آن مخالفت‌های پرآب‌وتاب که به گستردگی در شبکه‌های تلویزیونی پوشش داده می‌شد، عاقبت هم فروش سربازی را متوقف کرد و هم به مهدی چمران که تا پیش از آن اعتراض‌ها چهره‌ای شناخته شده برای عموم مردم نبود، کمک کرد در انتخابات شورای شهر سال 81 در تهران پیروز شود و از ستاد کل نیروهای مسلح به خیابان بهشت برود. فروش خدمت سربازی در آن دوران، گاه به کاهش قیمت نفت و خالی‌شدن دست دولت از درآمدهای نفتی نسبت داده می‌شد.
در میان کشورهای جهان، 28 کشور دوره سربازی بیش از 18ماه را برای شهروندانشان اجباری کرده‌اند: ایران، آلبانی، مصر، گینه، قزاقستان، کره شمالی، بورکینافاسو، سوریه، ارمنستان، سومالی، تاجیکستان، سودان، تایلند، ترکمنستان، ویتنام، زامبیا، توگو، زیمبابوه، کوبا، لیبی، قرقیزستان، موزامبیک، سنت کیتس و نویس، سائوتام و پرینسیپ، جمهوری دموکراتیک کنگو، هنگ‌کنگ و گینه استوایی.
نظر شما