امید کریمی:«مهارت های زندگی» واژه پر طمطراقی است که این روزها برخی از دانش آموزان در ساعاتی از برنامه هفتگی، کتابش را از رو می خوانند و باید با آن بیاموزند چطور گلیم خود را از آب بیرون بکشند. آموزش مهارت های زندگی یکی از پیشنهادهای کارشناسان آموزشی به وزارت آموزش و پرورش بود تا بلکه نسل های نوپای ایرانی، روش های برخورد با آسیب های اجتماعی مانند اعتیاد، روابط با جنس مخالف را به روش های اصولی بیاموزند. اما اکنون تعریفی که از مهارت های زندگی شده است، چیزی نیست که پیش بینی می شد.
انطور که اعلام شده است دانش آموزان در دو ساعت پرورشی با مهارت های ۱۲ گانه زندگی از جمله مهارت مبارزه با خشم، مهارت نه گفتن، مهارت انتخاب مرجع تقلید، مهارت انتخاب حزب و گروه سیاسی، مهارت استفاده درست از فناوری های جدید، مهارت های انتخاب نماینده، مهارت حل مسئله، مهارت ارتقای صبر و تحمل و ... آشنا می شوند.
اما نحوه آموزش مهارت های زندگی در مدارس ایران، آن چیزی نیست که مورد انتظار کارشناسان آموزشی و حتی سلامت است. در حوالی روز جهانی ایدز و روزهای دیگری که به آسیب های اینچنینی مربوط هستند، کارشناسان مختلف، ملتمسانه از آموزش و پرورش می خواهند آموزش های روابط بین فردی را مستقیما به دانش اموزان ارائه کند. اما نظر مدیران آموزش و پرورش چنین نیست. محی الدین بهرام محمدیان، رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش و پرورش عقیده دارد نمی توان همه آموزش ها را مستقیم به دانش آموزان عرضه کرد، دلیل او هم نوع سیستم آموزش عمومی ایران است.
این درحالی است که محمدیان درباره محتویات کتاب مهارت های زندگی می گوید: «آنچه که هم اکنون به عنوان مهارت زندگی معروف شده همان نکاتی است که سازمان جهانی یونیسف پیش بینی کرده است و شامل مهارت "نه گفتن کودکان و نوجوانان، آشنایی با مخاطره هایی مثل اعتیاد، ایدز، آشنایی با سازمانهای بین المللی و ...است که در سالهای قبل به صورت ملایم و با توجه به ملاحظات فرهنگی در کتابهای درسی یا به صورت جزوه لحاظ شده است. اما نگاه ما در برنامه درس ملی فراتر از این مباحث است و قصد داریم نحوه زندگی کردن براساس سبک و اسلوب زندگی ایرانی را به دانش آموزان آموزش دهیم که خواسته های یونیسف نیز در آن گنجانده می شود.»
به گفته او شیوه زندگی و آداب زناشویی، یادگیری حرفه های اولیه همچون برق کاری و تعمیر لوازم در منزل برای مردان، آشنایی با نظامهای اداری، آداب معاشرت ازدواج و... در این کتاب آمده است: «همچنین مهارت سخن گفتن با دیگران، مهارت شنیدن، دوستی کردن با دیگران، مهارت درس خواندن، نحوه شغل پیدا کردن نیز بخشی از نیازهای نوجوانان و جوانان امروزی برای حضور در جامعه است که در این کتاب لحاظ خواهد شد. »
غیر از این، یک چالش دیگر درباره اجباری شدن آموزش مهارت های زندگی وجود دارد که باز هم اموزش و پرورش اصراری در اجباری شدن این اموزش ها ندارد.
در زیر بخشی از خواسته های کارشناسان و مسوولان درباره آموزش مهارت های زندگی را می خوانید. اظهار نظرها در پاسخ به سوالات 1- آموزش ها مستقیم باشد؟ 2- کتاب همه چیز را می کوید؟ 3- آموزش ها کافی است؟ 4- چه چیزی آموزش داده شود؟ آماده اند.
|
نام |
پرسش |
اظهار نظر |
|
محی الدین بهرام محمدیان رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش و پرورش |
آموزش ها مستقیم باشد؟ |
در حال حاضر کتابهای آداب و مهارتهای زندگی به صورت مستقیم و غیرمستقیم متناسب با سن و جنس و ویژگی‌های روانی دانش‌آموزان نسبت به مسایل و رفتارهای پرخطر پرداخته است و تذکرهای لازم در این باره به آنها داده شده است. کارشناسان نظام تعلیم و تربیت معتقدند تاثیر توصیه‌های غیرمستقیم بیشتراز توصیه‌های مستقیم است، اما چنانچه کارشناسان در برنامه درس ملی که در آینده اجرایی خواهد شد، اعلام کنند که آموزش‌ها به صورت مستقیم باشد، در آن صورت تابع نظرات کارشناسی خواهیم بود. |
|
عباس صداقت رییس اداره ایدز وزارت بهداشت |
آموزش ها مستقیم باشد؟ |
لزومی ندارد که همه مسائل را بازگو کرد، بلکه برای پیشگیری کافی است دانش آموزان را به مهارت هایی مانند "نه گفتن" مجهز کرد که البته درس "مهارت های زندگی" این کار را می کند و هیچ خط قرمزی را نیز رد نکرده است. در بحث ایدز انتظار از آموزش و پرورش بسیار بیشتر است و تاکید می شود که آموزش و پرورش بیش از گذشته به این موضوع بپردازد. |
|
محی الدین بهرام محمدیان رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش و پرورش |
کتاب همه چیز را می کوید؟ |
پرداختن به بحث آسیب‌های اجتماعی و رفتارهای پرخطر باید بر اساس مقاطع تحصیلی سن و جنسیت دانش‌آموزان ارائه شود، برخی از این آموزش‌ها در قالب کتابهای علوم، بهداشت و علوم زیستی و بخش دیگر نیز در کتابهای معارف اسلامی، پیام‌ها وهدیه‌های آسمانی ذکر شده است. |
|
حمیدرضا صارمی مدیرکل فرهنگی و پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر |
آموزش ها کافی است؟
|
معتقدم که اگر بخواهیم در رابطه با مصون‌سازی جمعیت دانش‌آموزی کشور در مقابل اعتیاد اقدام کنیم، باید این کار را از مهدهای کودک و پیش‌دبستانی‌ها آغاز کنیم؛ چرا که مطالعات نشان می‌دهد که حدود 85درصد شخصیت افراد پیش از 7سالگی و 15درصد باقیمانده، پس از این سن شکل می‌گیرد، بنابراین باید تلاش شود تا فعالیت‌های پیشگیرانه به‌ویژه در حوزه آموزش مهارتهای زندگی، از این سنین آغاز شده و در دوره ابتدایی تقویت شود. تحقیقات حاکی از آن است که به هر میزان تا پیش از 15سالگی، دانش‌آموزان را در مقابل اعتیاد مصون‌سازی کنیم، پس از آن، ورود آنها به رفتارهای پرخطر مثل اعتیاد، ایدز و خشونت کاهش می‌یابد |
|
محی الدین بهرام محمدیان رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش و پرورش |
آموزش ها کافی است؟
|
نگاه آموزش و پرورش درباره نحوه آموزش‌های پیشگیرانه از رفتارهای پرخطر و آسیب‌های اجتماعی و ورود این مباحث به کتب رسمی دانش‌آموزان با برخی دستگاه‌ها متفاوت است؛ به اعتقاد ما برنامه و کتاب درسی نشانگر سواد ملی است و آموزش مباحث پیشگیرانه در کتب آداب و مهارتهای زندگی به صورت تکمیلی آمده است. منطق آموزش و پرورش با منطق ارائه آموزش‌های مستقیم متفاوت است، چرا که در برنامه‌های این وزارتخانه اهداف و کارکردهای پنهان درسی در کنار اهداف مستقیم مد نظر قرار گرفته و به آن پرداخته می‌شود. |
|
کامران دهقان معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی |
چه چیزی آموزش داده شود؟ |
افزایش آگاهی جوانان به ویژه دانش‌آموزان در ارتباط با راه‌های انتقال ویروس ایدز اهمیت بسیاری دارد. با توجه به اینکه بیماری ایدز درمان و واکسن ندارد، مهم‌ترین راه مبارزه با این بیماری پیشگیری از انتقال این بیماری است. تقویت و یادگیری مهارت‌ها برای دانش‌آموزان و جوانان از راه‌های پیشگیری انتقال بیماری ایدز محسوب می‌شود که مهم‌ترین این مهارت‌ها شناخت محیط‌‌های پرخطر و دوری از این محیط‌‌ها است. |
|
غلامرضا علیزاده جامعه شناس و استاد دانشگاه |
آموزش ها کافی است؟ |
ریشه افزایش پدیده طلاق و زنهای مطلقه در کشور بی توجهی نهادها به آموزش مهارتهای زندگی به جوانان است. در کشور ما هیچ نهادی، مهارتهای زندگی را به نسل جوان آموزش نمی دهد و این امر در کنار مشکلاتی از جمله مهیا نبودن امکانات زندگی باعث شده تا بسیاری از ازدواجها در سال اول زندگی به طلاق ختم شود. |
|
حمیدرضا دائمی پژوهشگر اعتیاد |
چه چیزی آموزش داده شود؟ |
یکی از شاخص‌ترین مهارتهای زندگی، این است که فرد بیاموزد که در مقابل پیشنهاد سوء‌مصرف مواد یا حتی مصرف دخانیات، پاسخش به فرد پیشنهاددهنده با قاطعیت، منفی باشد و البته این مهارتی است که قطعا فرد با یادگیری آن می‌تواند در بسیاری برهه‌های زندگی از پس پیشنهادهایی با بار منفی برآید. آموزش مهارتهای زندگی ابتدا باید در گروه‌های در معرض خطر و آسیب‌پذیر که در سنین حساس هستند از جمله نوجوانان و جوانان مورد توجه قرار گیرد، چرا که در حقیقت، ایمن‌سازی این گروه‌ها، ایمن‌سازی کل جامعه در مقابل آسیب‌هایی چون فساد و اعتیاد را در پی خواهد داشت. از این رو، خانواده‌ها و مسوولان نهادها به ویژه آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها باید به این واقعیت با توجه و تمرکز بیشتری نگاه کنند. |
|
|
|
|
42
نظر شما