چند نکته مهم دربارۀ سفر عمر البشیر به دمشق

صابر گل عنبری

هنوز عمر البشیر رئیس جمهور سودان از سوریه برنگشته بود که عده‌ای در فضای مجازی و رسانه‌ها هدف سفر او را تلاش برای نزدیکی به تهران و درخواست میانجیگری از بشار اسد برای این مهم دانستند.
زبان تحلیلی این افراد این بود که عمر البشیر از کرده خود در قطع روابط با ایران در سال ۲۰۱۶ پشیمان است و اکنون می‌خواهد با سفری غیر منتظره جبران مافات کند.
انگار سودان راه‌های مستقیم برای آشتی و نزدیکی را طی کرده و چون نومید شده، دست به دامان متحد سوری ایران شده تا شفاعتی کند.

به نظر منطق این استدلال این است که "دوستِ دوستِ من دوستِ من است"؛ در حالی که چنین نیست و نمونه‌ها هم بسیار است. اسرائیل دوستِ روسیه است که دوست ماست، آیا می‌توان گفت اسرائیل دوست ایران است؟
چنین گمانه‌ای تنها زاییده تخیلات بریده از واقعیت است. اگر نیم‌اطلاعی از مواضع سودان و شخص بشیر در این سال‌ها در قبال بحران سوریه وجود داشت، چنین برداشت تخیلی شکل نمی‌گرفت.
سودان وقتی روابط خود با ایران را قطع کرد که موضعش در قبال نظام سوریه ملایم بود و رفته‌رفته ملایم‌تر هم شد.
 

به نظرم این سفر اتفاقا بر خلاف گمانه پیشگفته، ضد ایرانی و با چراغ سبز عربستان بود و بدون حمایت عربی ممکن نبود سودان این ریسک را انجام دهد.
در همین حال هم به نظر می‌رسد که سفر رئیس جمهور سودان به سوریه امتیازی است که خارطوم و ریاض با توجه به روابط رو به رشد هر دو با مسکو می‌خواهند به روس‌ها بدهند نه ایران.

اینجا باز قضیه خاشقچی تا حدودی مطرح است. یکی از انگیره‌های ریاض در نشان دادن چراغ سبز به البشیر جبران مواضع حمایتی پوتین از محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در این قضیه است.

از نکات قابل توجه در این سفر استفاده عمر البشیر از هواپیمای اختصاصی روسیه است.

چند روز بعد از سفر البشیر به دمشق، سرلشکر فیاض حامد رویلی رئیس ستاد مشترک ارتش عربستان در راس یک هیات عالی‌رتبه نظامی به خارطوم رفت و دیداری با رئیس جمهور سودان داشت.
البشیر در این دیدار جنگ یمن را "مقدس" نامیده و از آمادگی کشورش برای اعزام نیروهای بیشتری به این جنگ خبر داد.

به راستی، اگر رئیس جمهور سودان با سفر به سوریه به دنبال آشتی با ایران است، چرا باید جنگ یمن را مقدس بنامد؟ و هدف از آن را دفع "شر" از منطقه عربی بداند؟
جدا از موارد پیشگفته، سیاست تقابلی واشنگتن با تهران اجازه چنین نزدیکی را به سودان که در حال مذاکره با آمریکا برای عادی‌سازی روابط در چارچوب طرح "فرایندهای ۵+۱" است، نمی‌دهد.

52310