به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین استان کرمان، مهدی میرزایی یکی از جوانان روستای تمگران است که این روزها می‌کوشد با سلاح دوربینش پرده از درد مردم منطقه بردارد. او به ما می‌گوید: در سال‌های نه‌چندان دور همه رزق مردم روستا در دست جازموریان بود. از تأمین آب برای کشاورزی گرفته تا تأمین علوفه دام‌ها و کسب درآمد از ماهیگیری در آن. اما این روزها نفس‌های از شماره افتاده جازموریان نفس مردم منطقه را هم گرفته است. روزی مردم روستا فقط با چیدن علف‌های هرز رشد کرده در جازموریان زندگی خوبی داشتند، اما امروز در حسرت آن ایام مانده‌اند. میرزایی با اشاره به غربت جازموریان و اهالی همسایه آن می‌گوید: کسی صدای جازمور و اهالی‌اش را نمی‌شنود. کسی نمی‌داند امروز در سایه‌خشک شدن این تالاب ارزشمند، مردم منطقه و فرهنگ غنی آن‌ها هم در حال نابودی هستند.
جت‌ها بیکار شدند
حرف‌های مهدی را حاج حسین میرزایی ادامه می‌دهد. پیرمرد سیاه‌چرده کویرنشینی که خود را «جت» معرفی می‌کند و می‌گوید: کار ما جت‌ها درگذشته حمل‌ونقل اهالی روستا با شتر از این‌سوی جازمور به آن‌سوی تالاب بود، اما این روزها با خشک شدن جازمور و تردد موتورسیکلت‌ها از میانه دل تالاب دیگر به جت نیاز نیست. همین‌طور که دست‌های آفتاب‌سوخته‌اش را روی‌هم می‌گذارد و نگاه نگرانش را به جازموریان می‌دوزد، ادامه می‌دهد: اگر جازموریان زنده می‌شد، تمگران هم جان دوباره می‌گرفت.
نخلستان‌های خشکیده
حاج رسول یکی دیگر از پیرمردهای ریش‌سفید روستا می‌گوید: این منطقه به دلیل شرایط آب‌وهوایی و وجود تالاب جازموریان یکی از مراکز اصلی تولید خرما بود. کوزه‌های بزرگ کشف‌شده در گوشه و کنار روستا که حاوی هسته‌های پوسیده خرماست، همه گویای سابقه تولید خرما در این روستاست. حالا بیایید روزگار نخلستان‌های اینجا را ببینید که دیگر چیزی به نام نخلستان نداریم.
صنایع‌دستی مغفول مانده
مردم تمگران گذشته از کشاورزی در فرهنگ و هنر هم‌دستی بر آتش دارند. روستایی که همه اهالی‌اش باسواد و اهل شعر و شاعری‌اند. زنان روستا هم در صنایع‌دستی ید طولانی دارند، اما چه فایده که همه این داشته‌ها نادیده گرفته‌شده است. این حرف‌ها را زیبا شمس‌الدینی می‌زند؛ بانوی جوانی که به زنان و دختران منطقه سوزن‌دوزی آموزش می‌دهد و می‌گوید: زنان روستا روزگاری زیباترین گلیم‌ها را می‌بافتند، اما امروز این گلیم‌ها در کمتر خانه و کپری بافته می‌شود، زیرا بیشتر اهالی روستا مهاجرت کرده‌اند و غیربومی‌ها هم با این هنر اصیل آشنا نیستند.
در عوض دلالانی که ارزش این کهنه گلیم‌ها را خوب می‌دانند از فقر و محرومیت اهالی سوءاستفاده می‌کنند و با معاوضه این گلیم‌های دست‌بافت به بهایی ناچیز با اقلام خوراکی فرهنگ و هنر این منطقه را به غارت می‌برند. او تصریح می‌کند: با توجه به فقر خانواده‌های روستایی کار آموزش سوزن‌دوزی‌های پیشرفته و فروش آن‌ها در شبکه‌های مجازی را انجام می‌دهم. باوجود پیگیری‌های مکرر از اداره میراث فرهنگی و صنایع‌دستی تاکنون اقدامی برای حمایت از این هنرمندان صورت نگرفته است.
او که همراه با همسرش به‌عنوان فعال اجتماعی در منطقه قلعه گنج و روستای تمگران مشغول به کار و فعالیت‌اند، اظهار می‌کند: جوانان تحصیل‌کرده منطقه برای حراست و حفاظت از فرهنگ بومی منطقه تلاش می‌کنند، اما همه این کارها بدون حمایت بخش دولتی به‌جایی نخواهد رسید.
روستایی با ظرفیت‌های گردشگری متعدد
محمدقاسمی از فعالان زیست‌محیطی منطقه هم با تأکید بر ضرورت احیای جازموریان می‌گوید: خشک شدن جازموریان اکوسیستم منطقه را به‌کلی تغییر داده است. نبود توان کشاورزی و دامداری میان مردم منطقه به دلیل فقر و محرومیت موجب شده است بومی‌های منطقه رفتن را به ماندن ترجیح دهند. این در حالی است که روستای تمگران یک روستای تاریخی و باستانی است که می‌تواند منطقه ویژه گردشگری باشد، اما نه ظرفیت‌های طبیعی این منطقه دیده می‌شود نه ظرفیت‌های گردشگری، تاریخی و صنایع‌دستی آن.
او با انتقاد از ساخت سدهای بالادستی جازموریان می‌گوید: بهانه‌های مسئولان درباره خشک‌سالی و تاثیر آن بر خشک شدن جازموریان بهانه قابل قبولی نیست، زیرا اگر به‌جای سدسازی و نابودی ظرفیت‌های طبیعی کسی به فکر تالاب‌های ارزشمند ایران بود، امروز ما گرفتار این مشکلات نبودیم. او ادامه می‌دهد: قصه تلخ خشک شدن جازموریان، قصه یک تالاب نیست. قصه مردم سرزمینی است که دیگر بعد از مرگ جازموریان نمی‌توانند روی خوش زندگی را ببینند و از گرفتن حقابه قانونی خود محروم‌اند.. . .
غارت تاریخ در تمگران
قدمت روستای تاریخی تمگران به ۵ هزار سال پیش از میلاد برمی‌گردد. مردم این منطقه اولین مردمانی بودند که اسب را رام کردند. جمعیت این روستا پیش‌ازاین بیش از ۸۰۰ نفر بود که با مهاجرت زیاد مردم امروز به کمتر از ۶۰۰ نفر رسیده است. تپه‌های تاریخی این روستا که به‌صورت رمل است، تا شهر سوخته ادامه دارد و تابه‌حال آثار تاریخی و باستانی زیادی از این تپه‌ها به غارت رفته است.
برنامه‌های ویژه برای جازموریان
معاون محیط‌زیست دریایی کشور از برنامه‌های ویژه این سازمان برای احیای جازموریان خبر می‌دهد و می گوید: احیای تالاب جازموریان از اولویت‌های کاری این سازمان است، اما مطمئناً این برنامه بدون بهره‌مندی از مشارکت مردمی راه به‌جایی نخواهد بود. پروین فرشچی می‌افزاید: ماه گذشته بازدیدی از منطقه صورت گرفت و قرار شد دراین‌باره برنامه‌ریزی شود.
46
نظر شما