زهرا خدایی
صد و دوازدهمین کنگره آمریکا در حالی فعالیت خود را آغاز کرد که صف‌آرایی اکثریت جمهوریخواهان در برابر دمکراتها، یادآور همان مبارزه‌ای بود که بسیاری از کارشناسان آن را برای آینده دولت اوباما پیش‌بینی کرده بودند.با تقلیل جایگاه دمکراتها در کنگره این احتمال قوت یافته که جمهوریخواهان با قدرت تمام در برابر خواسته‌ها و پیشنهادات اوباما مقاومت کرده و رییس‌جمهور را در تحقق برنامه‌هایش ناکام بگذارند.حتی شخص رییس‌جمهورنیز به امر واقف است.لوایح پیشنهادی و حساسی که او در روزهای آخر کنگره صد و یازدهم به مجلس نمایندگان ارائه کرد بیانگر این واقعیت بود که رییس‌جمهور آمریکا به خوبی به این مسئله آگاه است که رأی مثبت گرفتن از این کنگره سرسخت کار آسانی نیست. بر همین اساس ارائه عجولانه لایحه پیمان استارت و همچنین انتصاب سفرای آمریکا در ترکیه و سوریه از اقدامات پیشدستانه‌ای بود که او برای فرار از دست جمهوریخواهان آن را به مجلس پیشین تقدیم کرد. اینکه اختیارات رییس‌جمهور تا کجا بتواند بر تصمیمات کنگره فائق آید، امری است که ناظران به دیده شک و تردید به آن می‌نگرند.
خبر در گفتگو با فواد ایزدی،کارشناس مسائل سیاسی و استاد دانشگاه، چالشهای اوباما و کنگره جدید آمریکا را مورد بررسی قرار داده است.
مجلس نمایندگان آمریکا با ترکیب جدید چند روزی است که فعالیت خود را آغاز کرده.از آنجایی که اکثریت مجلس را جمهوریخواهان تشکیل می‌دهند، آیا باید منتظر کارشکنی‌های جمهوریخواهان علیه طرحهای اوباما باشیم ؟
درگیریهای دو حزب جمهوریخواه و دمکرات به صورت سنتی از دیرباز وجود داشته است.اما مسئله قابل توجه آنست که بر اساس قوانین حاکم بر آمریکا هرگاه یکی از دو حزب، اکثریت را در کنگره در دست گیرد،کلیه ریاست‌های کمیسیونها به حزب اکثریت داده می‌شود و به عبارتی شکل بازی صفر و صد می‌شود.یعنی به این شکل نیست که اگر ترکیب کنگره 60 درصد جمهوریخواه و 40 درصد دمکرات باشد،ریاست کمیسیونها نیز شصت به چهل باشد.حزب اکثریت ریاست کل کمیسیونهای کنگره را بر عهده دارد و در واقع حق ریاست حتی بر یک کمیسیون نیز از حزب مقابل گرفته می‌شود.در حال حاضر نیز جمهوریخواهان در کنگره جدید، ریاست همه کمیسیونها را در دست دارند. همانطور که دمکراتها در مجلس قبلی ریاست همه کمیسیونها را بر عهده داشتند.
از آنجایی که جمهوریخواهان هم اکنون در مجلس نمایندگان حرف اول را می‌زنند،می‌توانند در برنامه‌ها و طرحهای اوباما مشکلاتی را ایجاد کنند. به صورت سنتی بیشترین تنش‌ها میان دو حزب در مسائل داخلی بوده و در سیاست خارجی معمولا هماهنگی‌هایی وجود داشته است.در حال حاضر جمهوریخواهان درصدند قانون بیمه که اوباما و دمکراتها آن در مجلس پیشین گذراندند را به چالش بکشند و در واقع به عدم اجرای آن رأی بدهند.این امکان وجود دارد که اوباما در میدان مبارزه با جمهوریخواهان زمین بخورد.
موارد اختلاف دیگری نیز وجود دارد ،اما نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم اینست که اوباما در طول دو سال ریاست جمهوری خود کماکان سیاستهای بوش را در حوزه داخلی و خارجی ادامه داده است.
قانون حذف بخشی از مالیات سرمایه‌داران که بوش آن را تصویب کرده بود،اوباما همچنان آن را پیگیری کرد و از زمان روی کارآمدنش تغییری در این قانون ایجاد نکرد.اوباما برخلاف شعارهایش در زمان تبلیغات انتخاباتی مبنی بر ایجاد تغییرات عمده و مهم در سیاستهای داخلی،در عمل همان کاری را انجام داد که رییس‌جمهوری پیشین صورت می‌داد و اصلا رنگ و بوی تغییر نداشت.
آیا میتوان گفت که اوباما در حوزه اصلاحات داخلی موفق نبوده و حال جمهوریخواهان قصد دارند، با تمام قوا در برابر اقدامات وی ایستادگی کننند؟
اختلاف میان جمهوریخواهان و دمکراتها همواره به طور سنتی وجود داشته است،زمانی که این اختلاف شدت می‌یابد،احزاب درصدد محدود کردن توان یکدیگر هستند.اما از همان ابتدا مشخص بود که اوباما اهل اصلاحات داخلی نیست و در عمل هم اصلاحات چندانی انجام نداد.به این نکته توجه داشته باشیم که جمهوریخواهان نیز احتیاج چندانی ندارند که با اوباما مقابله کنند، چون اوباما کمابیش سیاستهای بوش را ادامه می‌دهد. اختلافات نسبتا جزیی در حوزه سیاست داخلی وجود دارد.این احتمال هست که این اختلافات کمی کار را برای دمکراتها مشکل کنند.
آیا میتوان عزل و انتصابات اخیر کاخ سفید را مرتبط با این موج ارزیابی کرد؟ آیا استعفاهای جاری به این معناست که تیم اوباما در حال خالی کردن پشت رییس‌جمهور است؟
ورود و خروج افراد جدید به دولت همیشه اتفاق افتاده است و مسئله تازه‌ای نیست. البته اگر دولت کارآمد و محبوب باشد، ریزشی در آن صورت نمی‌گیرد.اما درباره استعفاهای اخیر میتوان گفت که به دلیل عدم مدیریت صحیح اوباما خروج‌ها در داخل قوه مجریه در زمان ریاست‌جمهوری وی بیش از حد معمول بوده است.
گفتید اختلاف نظرها میان جمهوریخواهان و دمکراتها بیشتر در حوزه مسائل داخلی است،این بدان معناست که اوباما با ترکیب جدید مجلس در حوزه خارجی با چالش جدی روبرو نخواهد بود؟
سیاستهای دو حزب در حوزه خارجی چندان متفاوت نیست.مسئله‌ای که در سیاست خارجی مورد توجه قرار می‌گیرد، اهداف است. ممکن است که بر روی روشها و تاکتیک‌ها اختلاف‌نظرهایی وجود داشته باشد،اما اهداف کمابیش یکی است. در حوزه جنگهای منطقه نیز شاهد بودیم که اوباما در عمل همان سیاستهای بوش را ادامه داد. وی در دوران تبلیغات ریاست جمهوری اعلام کرده بود که 16 ماه بعد از در دست گرفتن ریاست‌جمهوری ،نیروهای آمریکایی را از عراق خارج خواهد کرد. 6 ماه از قول 16 ماهه اوباما گذشته و هنوز تعداد زیادی از نیروهای آمریکایی در عراق حضور دارند.در حوزه افغانستان نیز اوباما راه بوش را در پیش گرفت و برخلاف چهره صلح‌طلب و معتدلی که او از خود به تصویر کشیده بود، در عمل حملات و تعداد نیروهای آمریکا در افغانستان افزایش یافت. و حتی شاهد افزایش حملات هوایی آمریکا در مرزهای پاکستان که منجر به کشته شدن غیرنظامیان نیز می‌شود، بودیم.
جالب است بدانید که اوباما در آگوست 2010 زمانی که بخشی از نیروهای آمریکایی را از عراق خارج می‌کرد گفت: ما بیش از هزار میلیارد دلار در عراق و افغانستان خرج کردیم و بخشی از این پول را قرض گرفته بودیم.گفته می‌شود که آمریکا برای تأمین هزینه‌های جنگ به کشورهایی مثل چین و ژاپن به شدت مقروض است.اوباما در ظاهر به امر اعتراف کرد اما در عمل سیاست دیگری را اتخاذ می‌کند و به رغم اعتراف به این واقعیت هزینه‌های نظامی آمریکا کاهش پیدا نکرده است.
به گونهای که هزینه نظامی آمریکا در سال 2010 ، هزار و سه میلیارد دلار بوده که این مبلغ بیش از مجموع هزینه‌های نظامی همه کشورهای دنیاست.به عبارتی اگر بودجه نظامی همه کشورها را با هم جمع کنید، می‌بینید که به بودجه نظامی آمریکا نمی‌رسد.به رغم اینکه دولتمردان آمریکایی به این امر واقفند که توان حرکت در این مسیر را به لحاظ مالی ندارند،اما با این حال به دلیل سیاستهای تهاجمی همین مسیر را در پیش می‌گیرند.
آینده را با ترکیب جدید مجلس نمایندگان چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟ باید منتظر چه وقایعی باشیم؟
در حوزه ایران، با ترکیب جدید مجلس، اتفاق مثبتی نخواهد افتاد.طی دو سال زمامداری اوباما و اکثریت دمکراتها در مجلس فشارها و تحریم‌ها بر ایران تشدید شد و این روند با ترکیب جدید نیز شدت خواهد یافت.
در مسائل خاورمیانه و روند صلح نیز آمریکا همان سیاستهای قبلی خود را ادامه خواهد داد و حمایت‌های خود را از اسراییل کاهش نخواهد داد.به یاد داشته باشیم که اوباما دیگر آن اوبامای سال 2008 نیست.او در زمان انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام کرد:"انتخاب من به عنوان رییس‌جمهور برای وجهه آمریکا در جهان بهتر است"در ابتدا بخشی از مردم دنیا نگاهشان به آمریکا و رییس‌جمهوری رنگین پوست این کشور بهتر شد.اما در این دو سال مردم جهان متوجه شدند که اوباما نیز تفاوتی با بوش ندارد و وجهه مثبتی که اوباما در اوائل ریاست‌جمهوری داشت، از بین رفته است.
در حوزه سیاست داخلی نیز این احتمال وجود دارد که کشمکشهایی میان دو حزب صورت گیرد. با کسر بودجه‌ای که روسای جمهوری آمریکا به بار آورده‌اند اقتصاد آمریکا در حال حاضر اقتصاد بیماری است. اگر کسر بودجه‌های آمریکا را از زمان جرج واشنگتن، اولین رییس‌جمهور آمریکا تا زمان بوش پسر جمع کنیم،کمتر از 19 ماه ریاست‌جمهوری اوباماست.در طول 19 ماه ریاست جمهوری اوباما، آمریکا با کسری بودجه‌ای روبرو شد که در تاریخ این کشور بی‌سابقه بوده است.
اگر صد کنگره آمریکا را با هم جمع کنیم و با کنگره صد و یازده(کنگره قبلی که در دست دمکراتها بود) مقایسه کنیم،می‌بینید که بیشترین میزان قرض را همین کنگره بر جای گذاشته است.این احتمال وجود دارد که جمهوریخواهان برای کاهش بحرانهای اقتصادی بر دولت فشار بیاورند تا بخشی از خدمات اجتماعی را برای ایجاد تعادل حذف کند.متأسفانه آمریکا به جای اینکه از هزینه‌های نظامی برای جبران این کسری بکاهد، همواره به سراغ افراد فقیر جامعه می‌رود و خدمات آنها را متوقف می‌کنند.با این اوصاف به نظر می‌رسد این روند همچنان ادامه یابد چرا که اعمال این سیاست برای آنها راحت‌تر است.چون جمهوریخواهان برخلاف دمکراتها شعار حمایت از طبقه متوسط و فقیر را نمی‌دهند.
در خصوص انتخابات آتی ریاست‌جمهوری نیز باید گفت که با توجه به تغییری که در قوانین انتخابات در ژانویه 2010 صورت گرفته،در حال حاضر حضور مالی شرکتهای بزرگ در انتخابات راحت‌تر شده است.با برداشته شدن محدودیتهای انتخاباتی توسط دادگاه عالی آمریکا شاهد تغییرات قابل توجهی در نحوه برگزاری انتخابات در آمریکا خواهیم بود. کمااینکه یکی از نتایج تازه برداشته شدن این محدودیت‌ها این بود که جمهوریخواهان هفت برابر دمکراتها در انتخابات کنگره پول خرج کردند.اگر این وضعیت ادامه یابد، این احتمال وجود دارد که جمهوریخواهان با توجه به توانایی‌های مالی خود در انتخابات سال 2012 پیروز شوند و اوباما به رییس‌جمهور یک دوره تبدیل شود.16348
نظر شما