ظهور ترامپی دیگر در آمریکا/ بولسونارو، دشمن تازۀ ایران

وبسایت شبکه الجزیره در تحلیلی به قلم میثم بهروش، پیامدهای روی کار آمدن رئیس جمهور تندروی برزیل را مورد بررسی قرار داده است. الجزیره نوشته است سیاست های دوستانه رئیس جمهور راستگرای برزیل، بولسونارو، با رژیم اسرائیل به منافع ایران در آمریکای جنوبی آسیب می زند.

آمریکای جنوبی با تاریخ انقلابی و سیاست چپ گرایش، یکی از مناطقی است که تهران به دنبال کمرنگ کردن منافع اسرائیل در آنجاست و تا حدودی هم در این امر موفق بوده است.

تهران همچنان در بسیاری از مناطق آمریکای جنوبی نفوذ دارد و شرکای سیاسی بزرگی چون بولیوی، ونزوئلا و حتی کوبا دارد اما ظهور یک سیاستمدار راست گرا، و حامی رژیم صهیونیستی در منطقه، احتمالا روزنه امید دولت نتانیاهو است برای کاهش نفوذ و محبوبیت ایران در چند قدمی مرزهای آمریکا!

  سیاستمدار راستگرا برزیلی که بارها دوستی و علاقه خود را نسبت به رژیم صهیونیستی ابراز کرده است، اخیرا کار خود را به عنوان رئیس جمهور برزیل، قدرتمندترین و پرجمعیت ترین کشور منطقه، آغاز کرده است. برخی از تحلیل گران، ژائیر بولسونارو را که در انتخابات برزیل، 55 درصد آرا را نصیب خود کرده است، به دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا تشبیه کرده اند. حتی برخی هم معتقدند که ممکن است سیاست های او خطرناک تر از ترامپ باشد.

در حالی که سال های قبل، حزب چپ برزیل، دولت فلسطین را به رسمیت شناخته بودند و حتی سفیر برزیل نیز به حمله رژیم صهیونیستی به غزه در سال 2014، اعتراض کرده بود، بولسونارو، رئیس جمهور جدید این کشور، رویکرد متفاوتی نسبت به روابط برزیل و رژیم صهیونیستی اتخاذ کرده است، به طوری که از سیاست های مقابله ای سیاستمداران چپ گرای قبلی دوری می کند.

او حتی قبل از اینکه رسما سمت جدید خود را تحویل بگیرد، قول داده بود که سفارت برزیل در رژیم صهیونیستی را از تل آویو به بیت المقدس منتقل خواهد کرد. این وعده ها بعد از سفر رسمی، نخست وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، به برزیل شدت بیشتری گرفت.

در این دیدار رسمی، بعد از تاکید بنیامین نتانیاهو بر اهمیت روابط متقابل و ایجاد منافع هنگفت برای مردم این دو کشور، رئیس جمهور برزیل گفت: "ما بیشتر از آنکه با یکدیگر شریک باشیم، برادر هستیم"

وزیر خارجه جدید برزیل، ارنستو آراجو، یک سیاست مدار ضد چپ و حامی رئیس جمهور آمریکا و سیاست خارجی ملی گرایانه او "اول آمریکا" است.  

 آراجو قبلا جمهوری اسلامی ایران را "یک دولت بنیادگرای اسلامی ترسناک" توصیف کرده بود و گفته بود که "ایران به دنبال آلوده کردن خاورمیانه است". او همچنین به دولت ونزوئلا، متحد کلیدی ایران در آمریکای جنوبی، حمله کرده و از مجامع بین المللی درخواست کرده بود که ونزوئلا را از استبداد دولت چپگرا و رئیس جمهورش، نیکولاس مادورو آزاد کنند. آراجو در توییتر خود اعلام کرد که "تمام کشورهای جهان باید از حمایت او دست بردارند و با تلاش یکدیگر ونزوئلا را آزاد کنند."

به دنبال حمله اسرائیل به نوار غزه در دسامبر 2008، تحت عنوان "عملیات سرب گداخته"، حدود 1400 فلسطینی، کشته و بیش از هزاران نفر زخمی شدند که در بین کشته شدگان، 400 نفر کودک بودند. در پی این حملات، رئیس جمهور قبلی ونزوئلا، هوگو چاوز، قبل از قطع تمام روابط دیپلماتیک با اسرائیل، سفیر این کشور را به کاراکاس اخراج کرد. رفاقت چاوز با رئیس جمهور ایران در آن زمان، محمود احمدی نژاد، و ارتباطات دوجانبه دولت هایشان نقشی کلیدی در این تصمیم داشت. چند ماه بعد، در آپریل 2009، مقامات ونزوئلا روابط سیاسی خود را با دولت خودگردان فلسطین از سر گرفتند و از افتتاح سفارت فلسطین در کاراکاس خبر دادند.

با روی کار آمدن بولسونارو، تغییر سیاست های برزیل و حمایت از رژیم صهیونیستی، احتمالا، ونزوئلا، متحد اصلی تهران در منطقه، فشارهای اقتصادی و سیاسی زیادی از سمت همسایه جنوبی خود دریافت خواهد کرد. به علاوه، دولت جدید برزیل مانند ایالت متحده، به دنبال اجرای سیاست های تغییر رژیم در ونزوئلا است.

ادواردو بولسونارو، پسر رئیس جمهور وقت برزیل و یکی از قانون گذاران مجلس نمایندگان، نیز با توجه به روابط ایران و ونزوئلا، دیدگاهی مشابه با وزیرخارجه این کشور دارد. او در مصاحبه اش با بلومبرگ، موضع خود نسبت به ایران را صراحتا اعلام کرد. طبق گفته های او، سیاست های طرفداری از ایران تغییر خواهد کرد. همچنین او افزود: "ما همچنان مخالف حماس، حزب الله، دولت اسلامی عراق و شرق هستیم."

تصمیم دولت جدید برزیل مبنی بر انتقال سفارت این کشور از تل آویو به بیت المقدس باعث عصبانیت اتحادیه کشورهای عرب شده است. اما به نظر نمی رسد که این تصمیم منجر به بازنگری در سیاست خارجی برزیل نسبت به اسرائیل شود.

بعد از آغاز ریاست جمهوری ترامپ، برخی از قدرتمندان دنیای عرب، به خصوص عربستان سعودی، مصر و امارات، روابط دوستانه ای با اسرائیل آغاز کرده اند. این کشورها با میانجی گری ترامپ، به دنبال این هستند که علیه ایران متحد شوند.

شاید تنها چیزی که موضع ضد ایرانی و تهاجمی برزیل را نسبت به ایران، محدود می کند، مبادلات و فعالیت های تجاری دوجانبه و قابل توجه ایران و برزیل است که بعد از توافق هسته سال 2015، به شدت افزایش پیدا کرد. بعد از این تجارت های دو جانبه، آمریکای جنوبی به یکی شرکای اصلی تجاری ایران در سال 2017 تبدیل شد.

الجزیره/ 10 ژانویه/ مترجم: بهار صفوی

5252