مینا علی اسلام: روز دوم گفت و گوها که دور سوم مذاکرات استانبول را ترتیب داده بود هم به پایان رسید و به گفته نماینده اروپا در این مذاکرات، تاریخی برای ادامه گفت و گوها تعیین نشد. پیش از اتمام مذاکرات ظهره وند، معاون رسانه‌ای دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران گفته بود که نتیجه این گفتوگوها باید راه را برای گفت‌وگوهای بعدی باز کند.
نکته مهم روز اول آن بود که طرف ایرانی دو پیش شرط را دقیقا بر اساس اهداف خود از ورود به مذاکرات مطرح ساخت؛ به رسمیت شناخته شدن حق غنی سازی ایران و لغو کلیه تحریم های بین المللی. این دو پیش شرط برای آغاز گفت و گوها بر سر مساله تبادل اورانیوم و تامین سوخت راکتور تحقیقاتی تهران بود اما رد این پیش شرط ها زمانی برای آغاز گفت و گو بر سر تبادل اورانیوم در اختیار هیچ کدام از طرفین نگذاشت.
اما نکته مهم روز دوم با توجه به فقدان اخبار دقیق از روند مذاکرات احتمالا این بوده که بر سر همان پیش شرط ها چانه زنی شود. سخنان کاترین اشتون، مذاکره کننده غربی، چند دقیقه پس از اتمام مذاکرات استانبول هم حاکی از این است که دو طرف بر سر این شروط بحث های بیشتری کردند اما نتیجه ای حاصل نشد.
اشتون چه گفت؟
اشتون صراحتا اعلام کرد که پیش شرط های ایران مورد پذیرش قرار نگرفت و برای لغو تحریم ها علیه ایران نیز باید اعتماد طرف های غربی جلب شود. او گفت که مذاکرات دو طرف بدون توافق پایان یافت زیرا درباره محور تمرکز مذاکرات آتی اختلاف وجود داشت.
رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین گفت که 1+5 از موضع ایران در گفتوگوها دلسرد شده است.
این گفته حاکی از نظر منفی طرف های غربی به مذاکرات است اما هیات ایرانی به دقت همان مسائلی را مطرح ساخت که از مذاکرات استانبول انتظار می رفت. تهران پیش از این مذاکرات دو روزه هم بارها اعلام کرده بود که در استانبول سطحی بالاتر از گفت و گوها را انتظار دارد و هرگونه بحث در مورد حق غنی سازی کشور را کنار خواهد زد.
یکی از نکات مهم دیگر این دور از مذاکرات تلاش هایی که گفته می شود طرف های غربی برای برگزاری دیدارهای دوجانبه با طرف ایرانی و بالاخص برگزاری دیدار و گفت و گو میان نماینده ایران و امریکا در حاشیه مذاکرات اصلی اعمال داشتند. تهران تاکید دارد که درخواست جلسه مشترک میان ایران و امریکا را رد کرده است.
ظهره وند، در این خصوص گفت که" برگزاری چنین گفت‌و‌گوهایی اگر درباره نشست استانبول نباشد، نیازی نیست."
با این وصف تهران همان طور که علی اصغر سلطانیه در مسکو گفت به روند غنی سازی اورانیوم خود ادامه می دهد. اما غرب باید چه کند؟ شاید پس از این دو روز مذاکره آنها بر این امر واقف شده باشند که جدیت ایران در کنار گذاشتن موضوع غنی سازی از مذاکرات و پیگیری گفت و گوهای فراگیر برای دست یابی به نقاط اشتراکی که دست یابی به تفاهم را میان طرفین بیشتر می کند، کاملا قابل تامل است و باید جدی گرفته شود.
شاید دیپلمات های غربی به این نکته برسند که باید غنی سازی را از مذاکرات کنار گذاشت که با فرض پذیرش یا حتی عدم پذیرش حق غی سازی ایران از سوی غرب، به نوبه خود می تواند مبنای تفاهم هایی بر سر موضوع انتقال اورانیوم یا دیگر همکاری ها باشد.
باید دید که غربی ها چه واکنش هایی خواهند داشت؛ در هر حال اگر تهران مذاکرات استانبول را مثبت ارزیابی کند جای تعجب نیست چراکه هیات ایرانی در این مذاکرات نشان داد که موضوع غنی سازی قابل تعمیم به کلیت مذاکرات هسته ای نیست و باید قدرت ایران برای ورود به عرصه همکاری های جهانی در سطحی فراتر از مساله هسته ای ایران پذیرفته شود.
جلیلی و گفت وگو با آمریکا
سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان عصر شنبه پس از پایان مذاکرات استانبول در یک نشست خبری ضمن تاکید بر آمادگی ایران برای همکاری در زمینه نقاط مشترک گفت : مذاکرات باید بر اساس «منطق مشترک» باشد در غیر این صورت مذاکره به «دیکته» تبدیل می شود و دیگر مذاکره نیست.
دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان تصریح کرد که ایران در مذاکرات استانبول بر احترام به حقوق ملت ها و اجتناب از مقابله با حقوق ملت ها تاکید کرده است.
جلیلی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برخی رسانه ها مذاکرات هیات آمریکایی با ایران را مهم تشخیص داده اند، تاکید کرد که ما اصلا گفت و گویی نداشته ایم.
دبیر شورای عالی امنیت ملی در خصوص احتمال گفت و گو با آمریکا اظهار داشت: بین ایران و آمریکا 30 سال است که دیوار بی اعتمادی وجود دارد. آمریکا باید از رفتارش مبنی بر تقابل با دموکراسی در ایران دست بردارد.
وی درباره موضوعاتی که می توان در دستور کار مشترک قرار گیرد گفت: یکی از بحث‌های اساسی که ما فکر می‌کنیم می‌تواند موضوع همکاری‌ها باشد، در بحث موضوع هسته ای است.
دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان با بیان این که یکی از آسیب‌های جدی در روند همکاری‌ها و در فضای بین‌المللی این است که برخی موضوعات فرضی و کاذب را در این فضا ایجاد کنیم برای این که موضوعات اصلی در سایه قرار گیرند، نسبت به چنین مساله‌ای هشدار جدی داد.
دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در پاسخ به سوال خبرنگاری که از وی پرسید اشتون پیش از کنفرانس خبری شما صراحتا اعلام کرد توپ در زمین ایران است و به گونه‌ای صحبت کرد که انگار ایران کم‌کاری می‌کند، تصریح کرد: دیدگاه‌های ما روشن است. ما بر اساس احترام به حقوق ملت‌ها و اجتناب از مقابله با حقوق ملت‌ها آماده مذاکرات هستیم. اگر آنها بر این اساس آماده باشند حاضریم همین بعدازظهر دوباره به مذاکره ادامه دهیم.
مذاکره کننده ارشد ایران با 1+5 در پاسخ به سوال خبرنگار دیگری خاطرنشان کرد: هیات چین با رویکرد مثبت و سازنده‌ای در این مذاکرات شرکت داشت و ما در گفت‌وگو با آنها مطرح می‌کردیم که نباید طرف مقابل دچار محاسبات اشتباه شود. ما شاهد تلاش‌های جدی دوستان چینی در این‌باره بودیم.
جلیلی در پاسخ به سوال دیگری که درباره اظهارات کاترین اشتون پس از پایان مذاکرات ایران و 1+5 عنوان شده بود خاطر نشان کرد: گزارش‌های مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیش از 25 بار تصریح کرده است که فعالیت‌های هسته‌یی ایران انحرافی از مسیر صلح‌آمیز نداشته است.
او با طرح سوالاتی از جمله این که سلاح‌های هسته‌یی رژیم صهیونیستی را چه کسی در اختیارش قرار داده است و چرا کسانی که برای چند هزار سانتریفیوژ برای مقاصد صلح‌آمیز قطعنامه و بیانیه صادر می‌کنند، برای سلاح‌های هسته‌یی رژیم صهیونیستی قطعنامه و بیانیه صادر نمی‌کنند تصریح کرد: ما در مذاکرات استانبول آمادگی داشتیم که این مباحث و همکاری‌ها را باز کنیم و در هر سه محور فوق‌الذکر در بحث در موضوع هسته‌یی کماکان آمادگی همکاری و گفت‌وگو داریم. ما معتقدیم بر مبنای توافقات مشترک و احترام به حقوق ملت‌ها این گفتوگوها می‌تواند به عنوان یک فرصت تلقی شود. ما برای همکاری در عرصه‌های مختلف آمادگی داریم و از همکاری حول نقاط مشترک استقبال می‌کنیم.
وی در پاسخ به سوال دیگری درباره‌ی تبادل سوخت و اینکه آیا پیشنهاد جدیدی از سوی 1+5 در این‌باره ارایه شده است؟ افزود: درباره‌ی همکاری‌های هسته‌یی یکی از بحث‌هایی که می‌تواند موضوع همکاری باشد تبادل سوخت است. در زمینه‌ی استفاده‌ی صلح‌آمیز از انرژی هسته‌یی همکاری‌های زیادی را می‌شود انجام داد. به طور مثال در زمینه‌ی ایمنی هسته‌یی، ساخت نیروگاه و فعالیت‌هایی که می‌تواند به این موضوع کمک کند که ملت‌ها بتوانند از انرژی صلح‌آمیز هسته‌یی امکان بهره‌برداری داشته باشند، می‌توان این همکاری‌ها را انجام داد.
دبیر شورای عالی امنیت ملی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا در این مذاکرات درباره تعلیق غنی‌سازی اورانیوم و یا قطع تحریم‌های اقتصادی علیه ایران صحبتی به میان آمد یا نه؟ اظهار کرد: بحث حقوق ملت‌ها و داشتن چرخه‌ی سوخت و غنی‌سازی اورانیوم چیزی نیست که ما گفته باشیم. آن چیزی است که به صراحت در معاهده‌ی ان‌پی‌تی آمده است. ما تنها گفتیم که باید این موضوع مورد احترام همگان قرار گیرد.
قطعنامه‌های شورای امنیت
جلیلی ادامه داد: یکی از بحث‌های اساسی که ما مطرح می‌کنیم این است که متاسفانه امروز یک نوع مقابله با حقوق ملت‌ها در اشکال مختلف انجام می‌شود. همان‌گونه که در ژنو و در مصاحبه‌های بعد از آن گفتم، شما امروز می‌بینید که برخی از قدرت‌ها به خود اجازه می‌دهند بیان کنند برای اینکه مانع دسترسی یک ملت به انرژی صلح‌آمیز هسته‌یی بشویم باید از اقدامات امنیتی استفاده کنیم. مسوول MIC انگلیس امروز این موضوع را رسما اعلام می‌کند و بعد دو دانشمند هسته‌یی در ایران ترور می‌شوند؟ این سوال را می‌کنم؛ چه ارتباطی وجود دارد بین اینکه در قطعنامه‌ی شورای امنیت اسامی دانشمندان هسته‌یی ایران مطرح می‌شود و تروریست‌ها این دانشمندان را مورد هدف قرار می‌دهند و این قطعنامه‌ها را اجرا می‌کنند؟ این یک سوالی است که امروز باید جامعه‌ی بین‌المللی آن را جواب دهد. این یک رسوایی بزرگ است که قطعنامه‌های شورای امنیت را تروریست‌ها می‌نویسند.
مذاکره کننده ارشد ایران با 1+5 تصریح کرد: همان‌گونه که اشتون در مصاحبه گفت، وی هم خیلی مواقع با مباحث ما همراهی داشت اما به هر حال آنها نمایندگی برخی کشورها را دارند و بر اساس این شخصیت حقوقی مباحثی را اعلام می‌کنند. به هر حال ما فکر می‌کنیم که راه موفقیت در گفت‌وگو نه تنها بین 1+5 بلکه بین تمام ملت‌ها در همه‌ی عرصه‌ی بین‌المللی ودر همه‌ی مسائل مختلف و در همه جا نه تنها در سازمان ملل باید بر اساس منطق مشترک و احترام به حقوق ملت‌ها و اجتناب از مقابله با ملت‌ها باشد.
مذاکرات بعدی
جلیلی در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر این که زمان مذاکرات بعدی مشخص شده است و طرف مقابل پیشنهاد مشخصی را در این گفتوگوها داشته است؟ گفت: آن چه که ما در مذاکرات ژنو مورد توافق قرار دادیم گفت‌وگو برای رسیدن به نقاط مشترک در مذاکرات استانبول بود و اشتون می‌گفت ما باید نقاط مشترک را پیدا کنیم؛ از این رو ما امیدواریم با پیدا کردن نقاط مشترک، آنها برای مذاکرات بعدی آمادگی پیدا کنند.
وی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر این که چقدر فکر می‌کنید در این مذاکرات به نقاط مشترک نزدیک شدید؟ اظهار کرد: این نشست یک فرصت برای گفت‌وگو و همکاری بیشتر بود. آن چه که بیان کرده بودیم این است که مذاکرات استانبول فرصت مغتنمی است و باید از آن استفاده کنند. منطق ایران روشن و شفاف است و ما همیشه آماده گفت‌وگو هستیم.
جلیلی در پاسخ به سوال خبرنگار ترک که از وی پرسید از دید ایران راه‌حل و نقاط مشترکی در این مذاکرات به دست آمده است یا خیر؟ از تلاش‌های مثبت و سازنده احمد داوود اوغلو قدردانی کرد و گفت: وی در مذاکرات تهران که منجر به بیانیه تهران شد نقش مثبتی را داشت و در این گفتوگوها تلاش خوبی انجام داد برای این که منطق مشترک بین دو طرف شکل گیرد و همچنین دیدگاه‌ها به هم نزدیک شود.
/30114
نظر شما