کنترل عفونت‌های بیمارستانی در ایران مطلوب نیست

نتایج تحقیقات نشان می‌دهد وضعیت ایران درخصوص کنترل عفونت‌های بیمارستانی در شرایط بدی قرار دارد.
متأسفانه در این زمینه به آمارهای دقیقی در کشور دسترسی نداریم، اما براساس آمارهای بین‌المللی، سالانه بیش از 2میلیون نفر در جهان دچارعفونت‌های بیمارستانی می‌شوند. البته شیوع عفونت‌های بیمارستانی گریبانگیر اکثر کشورهاست و تنها مختص ایران نیست.

براساس آمارهای جهانی در سال، 17 تا 29 میلیارد دلار هزینه صرف درمان عفونت‌های بیمارستانی می‌شود، درحالی که می‌توان با سرمایه‌گذاری مناسب در زمینه کنترل عفونت‌های بیمارستانی در هزینه‌های درمانی صرفه جویی کرد. عفونت‌های ادراری با 39 درصد میزان شیوع، بالاترین و عفونت‌های پوست با 8 درصد میزان شیوع، پایین‌ترین رده را درعفونت‌های بیمارستانی دارند. افراد مسن و بیمارانی که دارای ناراحتی‌های ریوی هستند و کسانی که تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند، افرادی هستند که احتمال ابتلا به عفونت‌های بیمارستانی در آنها جدی‌تر است.

براساس آمارهای غیررسمی سالانه 12 تا 14 میلیارد تومان هزینه در کشور صرف عفونت‌های بیمارستانی می‌شود. این در حالی است که در کشور هنوز بیمارستان‌ها و مراکز درمانی‌ای وجود دارند که به شکل بسیار بدوی و ابتدایی به ضدعفونی وسایل خود می‌پردازند. متأسفانه بسیاری از پزشکان هنوز فرق ضدعفونی و استریل را نمی‌دانند و تنها به ضدعفونی وسایل اکتفاء می‌کنند در حالی که متخصصان توصیه می‌کنند برای افزایش درصد گندزدایی بهتر است وسایل و ابزار قبل از استریل کردن تمیز و ضدعفونی شود و بعد آنها را استریل کرد. برنامه‌ریزی و تعیین خط مشی بیمارستان‌ها، رابطه با کنترل عفونت و ارائه اطلاعات تکنیکی، کنترل ارزشیابی و نظارت در اجرای مقررات وضع شده در کمیته مانند کنترل وسایل و تجهیزات بیمارستان در CSR، تدوین و توسعه برنامه‌های آموزشی بیمارستان در رابطه با کنترل عفونت مثل آموزش بهداشت به کارکنان بیمارستان در جهت کاهش موارد آلودگی، تهیه، تجزیه و تحلیل و اعلام گزارشات مربوط به پیشگیری و کنترل عفونت و برقراری سیستم مراقبت و نظارت در بیمارستان در جهت کنترل عفونت، ارزیابی و انجام تحقیقات دوره‌ای در رابطه با کارایی برنامه‌ها از عمده‌ترین وظایف کمیته کنترل عفونت‌های بیمارستانی است. کاهش موارد عفونت‌های بیمارستانی و هزینه درمان و بستری بیماران در بیمارستان از طریق انتخاب روش‌های مناسب برنامه‌ریزی برای کنترل عفونت و پیشگیری از بروز انتشار عوامل عفونت‌زا در بیمارستان‌ها و سایر مراکز درمانی بر‌اساس امکانات موجود، از جمله اهداف این کمیته است. اعضای کمیته کنترل عفونت بیمارستان شامل اعضای ثابت شامل پزشک کنترل عفونت، پرستار کنترل عفونت و میکروبیولوژیست بالینی و اعضای متغیر است.

نکته قابل توجه در این میان آن که مؤثرترین دارو از میان آنتی‌بیوتیک‌ها برای کنترل و درمان این عفونت‌ها، دارویی با عنوان اکسی‌پیم یا سفپیم است که دارویی از نسل چهارم آنتی‌بیوتیک‌ها محسوب می‌شود. در واقع اکسی‌پیم، پوشش ضدمیکروبی بسیار وسیعی روی گونه‌های باکتریایی عامل ایجاد عفونت‌های بیمارستانی به وجود می‌آورد.

در این خصوص باخبر شدیم که چندی پیش یک شرکت داروسازی داخلی برای نخستین بار در کشور موفق به تولید سفپیم به عنوان اولین و مهمترین عضو نسل چهارم آنتی‌بیوتیک‌ها شده است. این داروها در دسته‌های متفاوتی جای می‌گیرند. داروهای قلبی عروقی، داروهای گوارشی، داروهای اعصاب و روان، داروهای تنفسی و داروهای ضدعفونت از دسته‌های مهم دارویی هستند. داروهایی که برای درمان عفونت ناشی از میکروارگانیسم‌هایی همچون باکتری‌ها، قارچها، تک‌یاخته‌ها یا ویروس‌ها به کار می‌روند داروهای ضدعفونت (Anti-infective) نامیده می‌شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها دسته‌ای از داروهای ضدعفونت هستند که سبب مرگ یا توقف رشد باکتری‌ها می‌شوند و از منابع طبیعی به دست می‌آیند. بیشتر آنتی‌بیوتیک‌ها تأثیری روی عفونت‌های ویروسی یا قارچی ندارند.

آنتی‌بیوتیک‌ها خود به چند دسته تقسیم می‌شوند که پنی‌سیلین‌ها، سفالوسپورین‌ها، تتراسایکلین‌ها، آمینوگلیکوزیدها، فلوروکینولون‌ها، ماکرولیدها و سولفونامیدها از مهمترین آنها هستند.

نایب اول کمیسیون بهداشت مجلس