پشت پردۀ خروجِ معنادار رقیب عربی ایران از یمن

عماد حرب، مدیر مرکز مطالعات عرب سنتر در واشنگتن در یادداشتی در وبسایت نشریه فارن پالیسی، دلایل خروج نظامیان امارات عربی متحده از یمن را مورد بررسی قرار داده است. از نگاه این تحلیلگر عرب، ابوظبی دلایل زیادی برای بازگشت به خانه دارد. در ادامه بخش های مهم این یادداشت را بخوانید:

در ابتدای ماه جاری امارات متحده عربی اعلام کرد که بخشی از نیروهای نظامی خود را از یمن خارج می کند و این در حالی است که ابوظبی در روابطش با ریاض دچار مشکلات زیادی است. خبر خروج نیروهای نظامی امارات در هشتم ماه جولای در حالی رسانه ای شد که ابوظبی اعلام کرد که قصد دارد استراتژی نظامی خود را به رویکرد دیپلماتیک تغییر دهد و از همین رو شمار نیروهایش در منطقه را کاهش می دهد. متعاقباً یک مقام یمنی خبر را تأئید کرده و حتی به این مسئله اشاره کرد که سربازان اماراتی مدتی است که پایگاه خوخه – در هشتاد مایلی بندر حدیده در دریای سرخ- را تخلیه کرده اند. اماراتی ها در توضیح این سیاست خود اعلام گفته اند که از سال گذشته خروج‌شان را با ریاض در میان گذاشته اند و اطمینان داده اند که خلأیی متعاقب این تصمیم در منطقه ایجاد نخواهد شد؛ به این دلیل که امارات قریب ۹۰ هزار نیروی یمنی را از میان مردان قبایل، نیروهای امنیتی و همچنین میلیشیای جنوب را آموزش داده و آنها می توانند جای خالی امارات را پر کنند.

ریاض هنوز نسبت به این تصمیم واکنشی از خود نشان نداده، اما بر اساس اطلاعات روزنامه نیویورک تایمز، سران ریاض مکرراً با ابوظبی در تماس بوده اند تا آنها را برای منصرف کردن از عقب نشینی متقاعد کنند. اینگونه به نظر میرسد که امارات عربی متحده، در عرصه رقابت و نبرد احتمالی میان میلیشیایی که خود تربیت کرده، در حال ترک میدان است. به تازگی، "شورای انتقالی جنوب" به رهبری فرماندار سابق عدن، عیدروس الزبیدی - که در سال ۲۰۱۷ توسط عبد ربه منصور برکنار شد- همه اقدامات عملی برای در دست گرفتن دولت در عدن را انجام داده و قصد اعلام استقلال دارد.

شاید وضعیت کنونی برای ریاض بیش از هر زمان دیگری دشوار باشد؛ از سویی برآوردن مطالبات "شورای انتقالی" و در سویی دیگر مطالبات سایر میلیشیای تحت نظارت امارات متحده عربی از جمله "نیروهای امنیتی کمربندی"، نیروهای شبوانی و حدرامی و همچنین بخش هایی از ارتش یمن، گروه سلفی و بریگاد ابوعباس.

شاید بتوان چند دلیل را برای خروج اماراتی‌ها برشمرد:

* اول اینکه، امارات در داخل کشور، دچار کاهش رشد اقتصادی است، از این رو ممکن است تصمیم به عقب نشینی از یمن برای خروج از بن بست فعلی، یکی از گزینه های این کشور باشد. اماراتی ها به خوبی بر این امر واقفند که میلیشیای متحد آنها بخش جنوبی کشور را تحت کنترل دارند و عربستان سعودی به رغم عصبانیت، دسترسی آنها را به مسیر دریایی مسدود نخواهد کرد، مسیری که برای اهداف استراتژیک ابوظبی و تسلط بر پایگاههای دریایی از اقیانوس هند تا دریای مدیترانه حیاتی است. تصمیم سازان سعودی هرچند از عزیمت اماراتی ها عصبانی هستند، اما دسترسی آنها را به روی امکانات و تسهیلات یمنی مسدود نخواهند کرد، چرا که به حمایت ابوظبی در مقابله با ایران و یا برخورد با قطر نیاز دادند.

* اگر نزاع کنونی به تجزیه یمن منتهی شود، منافع امارات همچنان تأمین خواهد بود. اگر حوثی ها کنترل شمال یمن را در دست بگیرند- و جای پایی برای ایران باز کنند- باز هم به لحاظ ژئوپولیتیک تهدید برای امارات بسیار محدود و اندک است. و در عین حال تشکیل دولت مستقل در جنوب یمن تحت حمایت و کنترل اماراتی‌ها و نیروهای آنها می تواند به حمایت ابوظبی متکی باشد و احتمالا دسترسی آنها به سرزمین و امکانات یمن محفوظ خواهد بود.

* امارات هنوز نگران ایران و تحرکات و تنش های خلیج فارس است و تمام تلاشش را می کند تا کشورش را از هر گونه تنشی به دور نگه دارد. اماراتی ها تاکنون بر این خیال بودند که می توانند بر حمایت آمریکایی ها در مقابل ایران حساب کنند، اما عقب نشینی ترامپ از حمله به ایران، متعاقب سقوط یک پهپاد جاسوسی آمریکا آب پاکی را روی دست آنها ریخت. از این رو امارات تلاش می کند تا سربازانش بیشتر به خانه نزدیک باشند.

ترجمه: زهرا خدایی/ اول آگوست ۲۰۱۹

۳۱۰۵۲