تصویر امام در «فرزند صبح»

می‌خواستم در ادامه یادداشت قبلی چیزهایی بنویسم که می‌گذارم برای بعد. بدی روزنامه و سایت یکی‌اش همین است که اگر دیر بجنبی، مطلب بیات می‌شود. باید مدام حضور داشته باشی و سر بزنگاه حرفت را بزنی. این روزها به مناسبت دهه فجر بیش از هر وقت دیگری از بنیانگذار جمهوری اسلامی یاد می‌شود. حق هم همین است. به هر حال ایشان متولی انقلاب است و اگر انقلاب می‌خواهد همچنان به آرمان‌های اصیل و نخستین‌اش وفادار باشد، باید همواره یاد و خاطره ایشان زنده بماند. اما مشکل اینجاست که اغلب تریبون‌ها در اختیار کسانی است که به جای ارائه تصویر دقیق و منصفانه و چندساحتی ایشان، تصویر دلخواه و گاه کج و معوج خود را به دیگران نشان می‌دهند. یک بخش ماجرا طبیعی است. به هر حال نمی‌توان از همگان انتظار داشت - به ویژه از آدم‌های قالبی سیاست‌زده بی‌استعداد - آدمی را که جمع غریبی بود از حکمت و سیاست و شعر و عرفان و مبارزه و فقه، به این راحتی درک کنند. هر که به قدر فهم و استعداد خود نقش خویش در آینه می‌بیند. ایرادی هم ندارد. اما مشکل وقتی پیش می‌آید که عده‌ای می‌خواهند همان فهم تک‌بعدی خود را محور و معیار قرار دهند. مثال دقیق، واضح و روشن می‌زنم تا منظورم را بهتر متوجه شوید. بهروز افخمی فیلمی ساخته به نام «فرزند صبح» که در جشنواره فیلم فجر امسال به نمایش درآمد. فیلمی درباره زندگی حضرت امام(ره). در ارادت بهروز افخمی به امام (ره) هیچ شکی ندارم. در این سال‌ها چند یادداشت عاشقانه از او درباره ارادتش به امام (ره) خوانده‌ام که بعضی از جملاتش را کاملاً به خاطر دارم اما فیلمش از اساس قابل‌دفاع نیست. او البته همه تقصیرها را متوجه کسانی می‌داند که نگذاشتند فیلم، به دلخواه او مراحل تولید را طی کند. در نامه‌ای هم دلایلش را برای مقصر جلوه دادن دیگران ذکر کرده که می‌توانید به اصل نامه مراجعه کنید. من الان به دعوای او و دیگران کاری ندارم. فقط تصویری که آقای افخمی در این فیلم از امام (ره) ارائه می‌دهد، برایم جالب است. او می‌گوید امامی که من می‌شناسم، اهل شعر و ذوق بود. بی‌انصافی است اگر بخواهیم درک و دریافت بهروز افخمی از رهبرش را در همین یک جمله خلاصه کنیم. ا

حتمالاً ارائه چنین تصویری از امام واکنش به‌کسانی است که می‌خواهند چهره‌ای خشک و عاری از هرگونه مهر و عاطفه را از او به نمایش بگذارند ولی ساخت چنین تصویری چه نسبتی با حقیقت دارد؟ و آیا نباید انتظار داشت که دیگرانی هم یافت شوند و در واکنش شأنی دیگر از شئون امام را معیار قرار دهند؟ پریشب هم در تلویزیون و در برنامه «راز» شاهد چنین اتفاقی بودیم. سعید قاسمی و حسین بهزاد هرچه جمله حماسی از امام (ره) در خاطر داشتند، بر زبان آوردند تا به مخاطبان‌شان بقبولانند امام (ره) استکبارستیز بود و اصلاً هیچ سودای دیگری جز مبارزه با مستکبران جهان درسر نداشت. اگر کلمه «خمینی» را از برنامه حذف می‌کردید، گویی این دو بزرگوار درباره فردی سخن می‌گویند که همه همتش را برای جنگیدن و به‌هم ریختن امنیت و آسایش مردم به کار گرفته بود و جالب اینکه کلی هم به رسانه ملی، بدوبیراه گفتند که چرا چنین تصویری از امام (ره) ارائه نمی‌دهد تا مردم بدانند رهبرشان حقیقتاً چه کسی بوده.

26