شرکتهای هرمی از سال 76 وارد ایران شدند و در سال 82 فعالیت آنها به اوج خود رسید. با ورود وزارت اطلاعات از سال 87 اینک توسعه فعالیت شرکتهای هرمی در داخل کند و متوقف شده است.در برخی شرکتهای هرمی ماهانه 15 تا 23 درصد سود پرداخت می‌شود در حالی که این سود در پیشرفته‌ترین بانکهای جهان از سه تا چهار درصد بیشتر نیست و غالبا 90 درصد سرمایه‌گذاران در شرکتهای هرمی زیان و تنها 10 درصد سود می‌برند که سود عمده نیز به خارج کشور سرازیر می‌شود.
دلیل محبوبیت اول این شرکتها به ویژه در میان جوانان اول کسب پول با سرعت بالا، بعد سرگرمی و پرکردن اوقات فراغت و وسوسه توسط دیگران از عواملی است که موجب تحریک افراد برای عضویت در شرکتهای هرمی می‌شود. فعالیتهای بازاریابی بسیار پردرآمد و کم هزینه است؛ لذا جوانان برای رسیدن به آرزوهای خود، بدنبال راههایی هستند که در کمترین زمان بیشترین بهره را ببرند از این رو در جستجوی این راهها به اشتباه به سوی شرکتهای هرمی کشیده می شوند.همچنین وقتی امنیت شغلی نباشد، جوان فکر می‌کند گذاشتن تمام وقتش روی کار بیهوده است. ممکن است هر آن اخراج شود. بی انگیزه می‌شود و به مسیرهای انحرافی کشیده می‌شود. در حالیکه هر فعالیتی که بر مبنای برد و باخت باشد قمار محسوب شده و سود دریافتی از آن نیز حرام است. با توجه به اینکه بنیان گلدکوئیست بر اساس شانس و برد و باخت گذاشته شده، از نظر اسلام حرام است. همچنین با گسترش این شبکه‌ها و خروج ارز از کشور سرمایه ملی زایل می‌شود و ضربه اقتصادی بسیاری بر جامعه وارد می‌کند.
آمارها نشان‌گر این موضوع است که 79 درصد از افرادی که فریب شبکه‌های هرمی را خورده‌اند از تحصیلات دانشگاهی بهره مند بوده‌اند و این نشان از رسوخ آنها در قشر تحصیلکرده اجتماع دارد.
جوانان و به‌ویژه دانشجویان به دلیل علم مختصری که دارند زودتر تحت تأثیر جریانات وسوسه انگیز قرار می‌گیرند. حس برتری جویی مالی و اقتصادی، عدم خودآگاهی کافی و داشتن تفکر پول محور از عواملی است که تمایل افراد را برای عضویت در شرکتهای هرمی افزایش می‌دهد. بنابراین حس رسیدن به دگرگونی سریع و رسیدن به کمال از عوامل دیگری است که تمایل جوانان به عضویت در شرکتهای هرمی را افزایش می‌دهد. از نظر روان شناسی افراد ساده‌لوح که تفکرشان هنوز به خوبی رشد پیدا نکرده است بیشتر عضو اینگونه مجموعه ها می‌شوند. برخی از افراد تصور می‌کنند رشد پیدا کردن به معنای ترقی غیر منتظره است بنابراین تلاش می‌کنند از راه‌های نادرست به این ترقی دست یابند.
همچنین با گسترش فعالیت شرکت های هرمی در سال های اخیر، زنان خانه دار به عنوان یک گروه هدف مورد توجه هرمی ها قرار گرفته است. درواقع کوئسترها یا شرکت های هرمی نظیر آن، علاوه بر فروش محصولات خود به خانم ها، زنان خانه دار را به فروش کالای خود تشویق می کنند که بدین صورت هرم خود را وسعت بخشند. در ایران طی سال های اخیر، هرمی ها عمده فعالیت ظاهری خود را در حوزه فروش کالاهای بهداشتی و آرایشی تحکیم کرده اند.
جوانان شهرستانی هم که برای کسب و کار به کلان شهرها مراجعه می‌کنند، طعمه اصلی این شرکتها هستند از این رو در این شرکتها عوارض جبران ناپذیری مانند افسردگی، انزوا، خودکشی و حتی در بسیاری از موارد جدایی از همسر و فرزند و مهاجرت را در بر دارد.
فعالیت شرکتهای هرمی به لحاظ اجتماعی یک آسیب است و آثار مخرب زیادی به همراه دارد. مهم‌ترین آن ضربه زدن به اقتصاد کشور است. سرمایه‌های ملی از کشور خارج می‌شود و به دست بیگانگان می‌افتد. نوعی اشتغال کاذب و بیکاری پنهان در جامعه به وجود می‌آید. از نظر فرهنگی هم روحیه دلالی و تن پروری را بین جوانان گسترش می‌دهد. مهمتر از همه به دلیل اینکه فعالیتهای آنها زیر زمینی است، جرایم دیگری هم به دنبال دارد.
در موارد بسیاری خانواده‌ها از هم پاشیده می‌شود. بسیاری از افراد متاهلی که وارد این کار می‌شوند، با مخالفت خانواده خود رو به رو می‌شوند و کارشان به طلاق می‌کشد. در مورد زنان این اتفاق بسیار دیده شده است. تجاوز به عنف و آدم ربایی هم بیشتر اعضای زن را تهدید می‌کند.همچنین خانواده‌ها که هسته اولیه جامعه هستند در رابطه با این شرکتها دچار از هم پاشیدگی ساختاری شده و از لحاظ اقتصادی توان ادامه حیات را از دست می‌دهند. از دیگاه فرهنگی با ورود الگوهای رفتاری غربی مانند روابط افسارگسیخته پسران و دختران در این شرکتها و ادبیات مبتذلی که از آن استفاده می‌کنند، ارزش‌های اجتماع را تهدید می‌کند.
متاسفانه علی رغم هشدارهای بسیار در ارتباط با این شرکت ها، برخی مردم بار دیگر به سمت این شرکت ها سوق پیدا کرده اند. جوانها به سریال‌های تلویزیونی علاقه دارند. باید سریال‌هایی با این مضمون ساخت و پخش کرد. در برنامه‌های دیگر صدا و سیما هم باید به این موضوع پرداخته شود. باید از کارشناس‌ها خواست فعالیت این شرکتها را تشریح کنند. از این رو رسانه‌ها وظیفه دارند مشکلات شرکتهای هرمی را به مناظره بگذارند و از طرفداران و شکست‌خوردگان این شرکتها درخواست کنند که به صورت تصویری برای همه صحبت کنند.
نظر شما